Saturday, June 6, 2009

Sunday School Lungput le Thawhkehnak Tuanbia

Sunday School a rak thoktu hi England ram Glocester khua i a ummi Robert Raikes timi pa a si. Amah cu canamnak (press) a ngeimi a si pinah Tadinca chuahtu pakhat zong a rak si. Khrihfa tha ngai a si bantukin harnak a tongmi pawl va bawmh hi a zuam ngaimi a si. Thongtla pawl an nunning a zoh tikah Pathian kong chimh ahcun an nunzia zong an i thleng kho deuh theo lai tiah a rak ruah i thongtla pawl sinah a rak tuan hmasa nain an nunning an i thleng kho hlei lo.

Robert Raikes nih zeitindah sifakmi ngakchia pawl nunnak thanchoter hi kaa zuam lai tikha a ruat lengmang i 1780 kum ah pawngkam i ngakchia pawl, sianginn zong a kai kho ve lomi le umnak zong thate in a ngei lomi hna pawl sinah riantuan hram a thawk. Ngakchia tam deuh cu Kawhrenh sernak sehzung (Pin factory) ah rian a tuanmi an si caah Zarhpi ni lawng hi an i manh caan a si i Sunday School tiah min a bunhnak zong a rak si. Ca a chimtu nu pakhat kha a rak hlanpiak hna i, ca chimhnak (Maths an rak cawng hmasa, an ti) in ngakchia pawl cu a rak thawkpi hna. An thawkka ah cun midang pawl nihsawh zong a rak tong ngai nain, Robert Raikes cu lungdong lo tein a tuan lengmang i kum thum a rauh hnuah Wesley te unau le Whitefield te unau hna nih tha peknak an vun ngei. Mi zapi zong nih Nov. 3, 1783 ni ah hnatlakpinak an ngeih piak.

1785 kum ah Robert Raikes le William Fox hna nih (Sunday School Society) Sunday School Cawnnak Bu tiin an rak tuah. Cu ticun sianginn zong a hung karh chin lengmang i 1789 kum ah cun siangngakchia 250, 000 tiang in an hung karh lawng si loin an nuncan ziaza zong a tha deuh ngai cang. Misualmi zong mithmuh in an hung zor chin lengmang. Sunday School cu London in America ram Virginia tiang a hung karh chin.

Robert Raikes cu 1802 kum ah pension a la i, an ram nih minthatnak (freedom of the city) khuapi caah luatnak riantuantu timi lehhmah an pek. 1811 kum ah a thi i a ruak cu a Sunday School siangngakchia pawl nih hlunghlaite in an thlah. 1824 kum ah American ram ah Sunday School Bu (American Sunday School Union) cu an van tuah. Sunday School hi ngakchia hna caah a tha ngaimi cawnnak hmun a si kha mi zapi zong nih an hun theih cang i 1912 kum ah cawnpiaknak program pawl zong an hun karhter chin.

Kan Kawlram ah Sunda School a rak thawktu cu Judson Siangbawipa nupi Ann Judson a rak si. Zarhpini ah Khrihfa pawl kha Baibal ca cawnnak le halnak a rak tuahpi hna nak in an thawk. Atu ah cun Sunday School ti nakin Church School tiin kan hman deuh cang. Kan Lairam ah Sunday School Carson bawinu nih a thok i ningcangte in a kalpitu cu Johnson siangbawinu a si i, 1950 kum ah felte in a rak dirpi hna. Ni ngani (Friday) zanlei ah saya/mah te he i tonnak le thlacamnak in Zarhpi zing i an cawnpiak dingmi hna kha felfaite in timhtuahnak a rak ngeihpi hna. Cucu Hakha ah a rak si. Cuticun ZBC ramchung ah duhsah tein a karh ve.

Siaherhnak he,

Lal Pek Lian
CCF, Malaysia

Theihternak: June 4, 2009 ni ah Rev. Lal Pek Lian (CCF pastor, Malaysia) nih Laiforum ah a thlahmi kan tarmi a si.

No comments: