Thursday, April 30, 2009

Matthai

Matthai Thawngtha cauk hi Biakam Thar cauk hna lakah a hmasa bikah chiah a si. Sihmanhsehlaw, a hmasa bikah tialmi cu a si lo. Thawngtha cauk pali (Matthai, Marka, Luka, Johan) lakah Marka hi tial hmasa bik tiah zumhmi a si. Matthai hi 80 CE (= AD) hrawng ah tialmi si dawh a si. Khrihfabu tuanbia ah Matthai cauk tialtu hi Jesuh zultu hlei hnih ah aa telmi Matthai a si tiin ti tawn a si. Nain, Matthai cauk catialtu taktak hi aho a si hngalh a si lo. Thawngtha cauk dang bantuk in Matthai catialtu zong cu aho a si theih a si lo.

Catialtu kong ah tlawmpal theih khawh le zawndamh khawhmi cu a um. Pakhatnak, Greek holh in Matthai cauk hi a tial. Pahnihnak, ca a tial tikah Marka cauk le Q (Q ti mi cu German holh in a rami a si i, Mirang cun "source" tinak a si) hi chirhchan ah i lak seh law a dawh. Pathumnak, Jesuh chan lio ahcun mipi nih Aramaic hi nitin holh ah an hman caah Aramaic holh hi thiam sehlaw a dah. Cu pin ah Hebru holh zong thei sehlaw a dawh. Palinak, Antioch timi khua ah asiloah, Antioch khua pawng hrawng ah a ummi rak si sehlaw a dawh. Cucu Baibal thiamsang nih a catialmi zoh in an ruahnak an langhtermi a si.

Matthai catialtu nih aa tinhmi hi zei dah a si hnga? Matthai cauk a thawknak le a donghnak rel tikah aa tinhmi hi fiang tein a lang. Matthai 1:23 ahcun "Ngaknu nih fa a pawi lai i fapa a hrin lai i a min cu Emmanuel a si lai" tiin a um. Emmanuel ti i a sullam cu Pathian kan sinah a um tinak a si. Matthai cauk a thawknak hrimhrim nih fiang tein a langhtermi cu Jesuh cu "Pathian kan sinah a um" ti kha a si. Phundang in chim ahcun, Jesuh cu kan sinah a ummi Pathian a si. Matthai cauk tha tein rel tikah Jesuh cu Pathian hrimhrim a si kha hmuh khawh a si. Cun Matthai cauk a donghnak ah Jesuh nih a zultu sinah a timi hna cu, "Vancung le vawleicung i a ummi nawlngeihnak vialte cu pek ka si. Cu caah khuazakip ah va kal ulaw miphun vialte kha ka zultu ah va ser hna uh; Pa le Fapa le Thiang Thlarau min in tipilnak va pe hna ulaw kan fialmi vialte hna hi an zulh nakhnga va cawnpiak hna uh. Cun hihi philh hlah u: nan sinah a zungzal in, caan dongh tiangin ka um lai," (Matt 28:18-20) tiah a ti hna.

Cu caah, Matthai cauk a hramthawknak le a donghnak kan zoh tikah kan hmuh khawhmi cu 1) Jesuh cu "Pathian kan sinah a um" timi le 2) Jesuh nih a thanhmi cu "nan sinah ka um lai" ti kha a si. Matthai cauk nih aa tinhmi cu Jesuh cu Pathian a si i, Pathian a sinak in kan sinah, kanmah thazaang pek dingin caan dongh tiang a um lai ti kha a si.

Hi thawngtha a ngaitu ding hi aho dah an si? Baibal lei thiamsang pawl nih cun, Matthai thawngtha hi Khrihfa biaknak ah a lut i Khrihfa biaknak chuah takin Judah biaknak ah a kir than sual lai tiin phanmi Judahmi hna sinah tialmi a si tiah, an ruah. Cu hna cu, Matthai catialtu nih Khrihfa biaknak ah hmunh dingin thazaang a pek hna i, Jesuh cu Messiah a si i Jesuh hmangin Pathian cu kan sinah a um, ti kha cawnpiak le fianter aa zuammi cu a si.

Matthai cauk cu, a tlangpi in, a tanglei bantuk in then khawh a si hnga:

1. Chuahnak (1-2:23)
2. Messiah Pennak (3:1-7:29)
3. Galilee peng ah Pennak a karh (8:1-10:42)
4. Pennak cu doh a si (11:1-13:52)
5. Pennak minung hna (13:53-18:35)
6. Messiah nunnak a donghnak lei (19:1-25:46)
7. Pennak nih teinak a hmuh (26:1-28:20)

* Pennak ("Kingdom") ti tikah Pathian Pennak asiloah Vancung Pennak kha chim duhmi a si.

Theihternak: Dr. Jim West nih a tialmi a tawinak in ka lehmi a si. Marka, Luka, le Johan thawngtha cauk pathum kong zong ka hun tar chap te lai.

Wednesday, April 29, 2009

Jonah Cauk Reltinak

Tuzarh thawkin zarh khat ah voi khat a siloah voi hnih lengmang Jonah cauk kong tial ka tim. Phundang in chim ahcun, Jonah cauk hrilhfiahnak tial ka tim i, ka tialmi tete kha ka hun tar tawn lai. Ka tinhmi cu hmailei ah cauk tein chuak kho te seh tihi a si. Tutan ahcun Jonah kong hmanthlak an suaimi tampi a ummi lak ah a tanglei hna hi ka hun tar. Hmanthlak zohin Jonah kong midang nih, a bikin, hmanthlak suaitu nih a fianning kha hmuh khawh ngai a si. Kannih nih tah Jonah kong ah kan mithlam in kan suai tawnmi hi zei bantuk hmanthlak dah a si ve? Hmanthlak pakhat nih chim duhmi tampi a ngeih tawn. Asiloah, chim duhmi pakhat tal cu a ngeih tawn. A tanglei hmanthlak hi pakhat hnu pakhat in duhsah tein zoh ve hmanh.



















































Monday, April 27, 2009

Dawtnak Taktak

Kan nupa bia ah sithiam setsai na loin thil kan hun timh tikah khin ek awngkar tenh in an kan ti tawn. Cu ve bang kei zong nihin vawlei thli hran nih a hun chuah pimi khuaruah har thawngpang hna le thawngtha bia thatha hna lak ah ek awng kar tenh bang cun ka hun i tenh tualmal than ve lungsau thinfual tu hun i tleih than rih ko u tiah zaangfah kan nawl hma sa hna.

Bible rel hmasa usih. Ka fa le hna dawtnak hi Pathian sinin a rami a si caah pakhat le pakhat i daw usih, pakhat le pakhat a dawmi cu Pathian fa an si i Pathian kha an hngalh, pakhat le pakhat a daw lomi nih cun Pathian kha an hngal lo, zeicatiah Pathian cu dawtnak asi. (1 Johan 4:7-8)

Nihin kan vawlei pi ah a kong chim a si bik le minung poh nih a nun i hrawm kan duh bik mi cu dawtnak hi asi. Khrifa biak lawng silo in biaknak kip sin le vawlei cung thil nung vialte sinah hin duhdanh loin duhsah tein a chok, ram pakhat chungah hruaitu an hun i thlen poh ah a chuak thar pa/nu nih an chim theu tawnmi cu, ram thanchonak dingah ram chung ramleng cu thil kha thil ka tuah lai sifak mihar ka bomh lai ramchung ramleng chawleh chawhrawl ka tuah lai tbk tete mipi duhmi an sinak dingah a phunphun an chim theu tawn. Cawnnak a sangmi le ruahnak a kaumi mifim tampi zong nih dawtnak timi cu pakhat le pakhat bukhat le bukhat rem tein kan um khawh le mihar ngaktah zohkhenh bawmh khawh le zohkhenh khawh hi a si an ti tawn.

Cu bantuk thiam in kannih Khrihfami hna chung zongah phungchim thiam hna le hruaitu tampi zong nih dawtnak kan ti a phunphun kan chim, kan phuan ve tawn nain kan nun nak taktak ah dawtnak cu co dawh ruam in kan um lo. Ramkhat le ramkhat bukhat le bukhat remnak ah dawtnak in kan ti, kan i daw kho hlei lo. Kan i hua kan i do thiamthiam. Khrihfabu inchungkhar ah rem lonak a um tikah dawnak in kan ti nain kan i daw kho hlei lo kan i ral thiamthiam, a bik in nihin zumtu Khrihfa aa timi le hruaitu ko hi kan zual khun rua ka ti. Dawtnak, dawtnak tiah kan aupi mi cu kan thil tlek belhnak le cho cho khat chuah dinh hmun men ah kan hman tawn. Dawtnak nih a kan fialmi tu tuah i tim loin kanmah tu nih dawtnak kha kan duh poh tuah kan fial tawn. Cu tluk kan si ko buah dawtnak nih cun nifa dong loin kan sinah a kan um pipeng rih ko.

Cu caah nihin kan nun lam ahhin dawtnak taktak cu zei dah a si i zei tin dah a nun ti cu kan hngalh kan fian le kan i nun pi a herh ko cang. Thingthei kung pakhat cu kanmah nih kan hramh kan zohkhenh khawh ah cun thei a hung tlai tikah a zohkhenhtu nu/pa caah san a tlai tawn. Asinain kannih Khrihfami hna nih cun holh thiam lo thing hmanh nih an tuah khawhmi, kan dawt hna ruang i dawt ti le, zum lo tu lawki mi hna hmanh nih an tuah khawhmi mihar bawmhnak tiang men le chikkhat remnak a chuahtertu, cho cho khat chuah tiang lawng a phanmi dawtnak tiang lawng ah kannih kan ngeihmi dawtnak cu a si awk a si lo. Kanmah nih kan tuah khawhmi, hngalhnak kan ngeihmi hna cu a hmun lo ding a dih ding lawngte an si. Hi vialte hna hi cu dawtnak taktak a simi Pathian sinin a rami, dongh a thiam lomi dawtnak i a theipar lawng an si ko.

Cu caah Cathiang nih a kan chimh. 1 Johan 4:10 “Dawtnak cu Pathian kan rak dawt hi a si lo, amah nih a kan dawt i kan sual ngaihthiamnak caah a fapa kan sinah a run thlah hi a si” a ti. Dawtnak taktak cu fapa Jesuh Khrih hi a si i. fapa Jesuh Khrih kan chung i a nun lo le kannih zong a chung i kan nun ve lo ahcun remnak kan timi zong remnak an si kho lai lo i, daihnak kan ti zongah a dai kho bal lai lo. Cu fapa Jesuh kan chung a nun ah cun zei bantuk nun dah kan ngeih ve lai? 1 Korin 13:4-8 “Dawtnak cu thlachiat a ruat i mi cungah zaangfahnak a ngei, dawtnak cu a nah a chuak lo, a lung a puam lo i a porhlaw lo, dawtnak cu tlabul bal in khua a sa lo i, amah zawn lawng a ruat lo, a thin a tawi lo, palhnak kha a cinken peng lo, dawtnak cu midang sualnak cungah khan diriam in a um lo, biatak tu ah khan aa lawm, dawtnak cu a lung a dong bal lo, zumhnak a ngei, ruahchan nak a ngei, a lung a sau a thin a fual, dawtnak cu dong a thiam lo,” a ti. Cu caah kannih zumtu Khrihfa aa timi nih cun hi dawtnak nun hi kan ngeih ve ding hrimhrim a si ko.

Dawtnak kan ti lengmang tikah a theipar men lawng ah i za ti hlah usih. Zumlotu zong nih an tuah khawhmi men hi dawtnak cu a si lo. Thingkung ramkung saram hna hmanh nih an tuah khawhmi dawt ve ruang i dawtnak men ah i vel ti hlah u sih. Dawtnak taktak cu Pathian sinin a rami kannih khamhtu dingah vancung sunparnak vialte kal tak in vawlei ah a rung tummi kan Bawipa Jesuh Khrih hi a si.

Lawmhnak tampi he,

Mual Hei
Malaysia

Sunday, April 26, 2009

Na Um Maw?

CIM Caan hmannak (26th April, 2009)

Caan tlaitu: Ngun Thawng Lian, Camp Aizawl, India
Thawngtha bia chim: Rev. Dr. Chum Awi, Dallas, USA

Bawi Krih ah Zumtu nu le pa hna,

Pathian dawtnak, velngeihnak le daihnak cu zumtu dihlak nan cung ah a thar in um than ko seh.

Psalm 51:17 "Ka raithawi nak cu toidor nak lungthin hi asi, maw Pathian, toidor nak lungthin le nawlngai mi lungthin hi na hlaw lai lo."

Thlacam cahnak:
Khuallam ka um lio asi caah zumtu nu le pa hna, thlacamnak in rak ka philh ve hlah uh. Bawipa nih a ka kilven nak hnga le ka lam a tluannak lai.

Nihin thawngtha bia a kan chimtu cu zumhnak lei ah kan pa asi mi Rev. Dr. Chum Awi, Chin Baptist Church, Dallas, USA asi. Bawipa nih kan zapi caah thlachuahnak kan pek piak ko seh.

Thawngtha bia kan ngaih hlan ah Leeng Hniang chin sung nih ka hmang ko Bawipa timi Pathian thangthat nak hladawh a sak mi ngai ta hna usih.



Rev. Dr. Chum Awi :

NA UM MAW?

Biahram domhnak: Vailamtahnak ah Jesuh Khrih kha an taar lio ah khan, "Nang na um ve maw?" tiah anin hal ahcun biahaltu kha mihrut ah na chiah ko hna lai. "Jesuh Khrih cu thlan chungin a thawh tthan lioah nang na um ve maw," ti zong ah hruh biahal kan chiah ko lai. Zeicahtiah hlanlio kum 2000 lio bia a si i, naa seem rih naisai lo. Asinain thlarau nunnak lei lungthin le mit in na cuanh caah na sualnak khamh awk ah an taarmi Jesuh Khrih cu na tuar pi ve, na hraam pi ve, na thih pi ngam caah le nihin thawhtthan ni ahhin nang le kei zong Bawipa khamhnak thawngin a tharmi nunnak kan ngeih ahcun "Ka um ko," tiah atu ahhin bia kan leh khawhnak hnga hi biatlangtaar hi tawi tein ruat tti tuah hna usih.

Baibal Cherhchanmi: Johan 20:17 Jesuh nih cun, "Ka tlai peng ko tuah hlah, zeicahtiah ka Pa sinah ka kal rih lo. Sihmanhsehlaw ka unau pawl sin ahkhan va kal law, Ka Pa le nan Pa, ka Pathian le nan Pathian a simi sin ahkhan ka kal lai, a ti tiah va chim hna," ti a si.

Mari aa chuahsual: Johan 17 chung ahhin Mari aa chuahsualnak kan hmuh. Zeitindah a si? kan ti ahcun Isaiah nih a rak chim chungmi Messiah ratnak le misual khamhtu a sinak kong le thihnak a in lai i, a tho tthan lai, tiah a rak chimmi vialte kha hringtu a nu hrimhrim nih a fapa a thih ruangmaang tikah a ngaih a chia tuk, a lung a kuai tuk i, aa ciinken ti lo. Minung a sinak in thlan chungah a ummi a fapa kha vehvet ding ah zingka te ah a ra. Asinan thlan cu aa ong, khiangrang lawng a hmuh tikah khuaruahhar in a um. "E, ka fapa hi Messiah taktak, mi khamhtu, sualnak teitu a si hrimhrim caah, ni thumnak ahcun a tho hrimhrim lai," tiah zumhnak he a va kal lo. Vancungmi hna le dum cawngtu ah a ruahmi a tho tthan cangmi a fapa Jesuh hna nih a ttah leen ko kha an hmuh caah bia an hal tikah "Ka Bawipa khoika ahdah an chiah?" ti hi a hal bikmi a si. A taktak ahcun a pawng ah Jesuh cu a dir ko.

Kei le nang zong kan ichuahsual kho men: Judah miphun tuanbia le profet hna chim ciami a zumtu bik Jesuh hringtu a nu Mari hmanh nih "Nithum a si cang i, Jesuh cu thlan in a tho tthan cang lai, timi zumhnak he kal loin, a ruak hawl in a um tikah, kannih chinchin hi khoika ahdah atu hi kan um ve hnga, timi hi ruah lo awk a ttha lo. Kan ichuahsual khawhning zoh tuah usih. Lairam ahcun Thawhtthan caan timi cu Tho puai, Lai puai pakhat ah chiah a si. Chang deen le sakah le ngahring dawi tiin eithaw zalh caan pakhat ah kan ser. Cucun, ramdang kan phan i, holiday pakhat aha kan chiah. Rian kan ttuan tawnmi ni kha rian ttuan loin kan luat caah dinh caan le nuamhnak le ei-le-din caan ah kan hmang sual maw? Cunih cun Mari bantuk in kan ichuahsualnak a langh ter bik.

Na Um Maw?

USA ahhin mirang naakin minak nih thlarau lei nun le bia le hla ah an tei deuh hna. Sal an rak si i, an rak tuartemmi vialte cungah Jesuh Khamhtu nih zeitindah a kan khamh khawhnak bik a si hnga, tiah an lungthin dihlak in Pathian an bia, Jesuh tuarmi an tuarpi ve. Cucu khoika ahdah a langh? kan ti ahcun hla an phuahmi pakhatte hun zoh tuah hna usih. "Na um maw? Khamhbawi vailam tah lioah? Na um maw? Khamhbawi an khenh chih lioah? Na um maw? Khamhbawi, thlan an vui lioah? Maw! Oh, Oh, Oh! Ka tuk a suum tuk hringhran, a ther in ka ther, a ther in ka ther," tiah Negro Spiritual hlasakmi cu a si. Hi hla an phuahmi ahhin Bawipa thihnak le thawhtthannak ah an itel hriomhrim, ti a lang. 2000AD lio ahkhan Golgotha tlang ah an rak kai lo. Vailam an tah lioah an um ve lo. A thawhtthan lio caan ah an um ve lo. Asinain an lungthin dihlak in Bawipa tuarmi an tuarpi, a thawhtthannak thlan ah an va kal i, a tho hrimhrim ko, tiah an ti khawh.

Biadonghnak: Nang le kei hi Bawipa vailamtah tuarmi ah kan itel ve a hau. Kan tuarpi ve a hau. A kut thir in an khenh lio caan te kha kan fahpi ve a hau. Thlan ah an vui lio ahkhan kan um ve a hau. A thawhtthan lio hrimhrim ahkhan kan um ve a hau. Kan lungthin dihlak in Bawipa cu bia hna usihlaw, a rian thiang cu faakpi in ttuan hna usihlaw, zungzal nunnak Bia thiang cu phuan izuam hna usihlaw, ram kip kan phaknak ah Khrihfabu dirh in a rian ttuan hna usih. Cucun Bawipa vailam tahnak ah kan um ve a si lai. A Thawhtthanni ahhin a um ve mi kan sis lai. A nungmi kan si lai.

Chum Awi

Theihternak: April 26, 2009 ni CIM caan hmannak kan tarmi a si.

Emmaus Baibal Biaruahnak

Theihternak: A tanglei hi tuni (April 25, 2009) ah Emmaus Baibal Biaruahnak (EBB) ah an thlahmi a si.

Biahaltu: Steven Khen Hmung
Bialettu: Rev. Dr. Samuel Ngun Ling

Emmaus Baibal Biaruahnak (EBB)

Biahalnak – 1: Holy Bible hi zeiruang ah vawlei cung mi pi nih an pom kho lo? Khrifa asi lo mi zong nih an pom kho lo nak le an khamh nak kong hi zei ruang ah dah asi?

Bialehnak: Vulei cungah biaknak ngan pipi asimi Hinduism, Islam, Buddhism, Judaism le a dangdang te hna hi Khrihfa biaknak a chuah hlanpi ah a hram rak dirh cangmi longte ansi. An hram a fek tuk cang hnu ah Khrihfa biaknak a rak chuah caah an biaknak kaltak an siang ti hna lo. Biaknak thenkhat cu an nunphung he aa then kho ti lo mi biaknak ansi. Tahchunhnak ah, kan kawlram ah Buddhism zong hi biaknak long asi lo, nunphung zong asi, miphun sinak (nationality) zong asi chih. Cu ruangah Buddhist biaknak kaltak in Khrihfa biaknak cohlan cu an caah a har tuk hringhran. Cu ruangah kawlram i siangbawi hmasa bik Adoniram Judson nih a rak chimmi cu, Lawlmi pakhat nih Khrihfa va canter cu “cakei kaa chung i cakei ha pakhat va chuah tluk in a har” tiah a rak ti. Kawlmi caah Khrihfa si cu an miphun, an biaknak, an nunphung vialte kaltak a hauh caah Khrihfa an can khawh lo nak asi. Cu bantuk phun cun India ram ah Hindu biaknak, Indonesia le Arab ram vialte ah Islam biaknak le Judah ram ah Judah biaknak te hna zong an rak si cio ve. Cu Khrihfa a si lo mi nih Khrihfa biaknak an pom khawhlo nak a ruang dang pakhat cu Khrihfa hna ruang ah asi bik. India ram an mifim bik pakhat asimi Gandhi nih a rak chimmi cu Khrihfa biaknak ah Jesuh Khrih cawnpiaknak hi a tha tuk nain Khrihfa pawl nunning ka zoh tikah Khrihfa si cu ka duh lo tiah a rak ti. Khrihfa pawl hi kan kaa long in Pathian kan zumh kan ti i kan nun le kan tuahsernak ah zeihmanh kan langhter lo ruangah midang Khrihfa an can khawhnak ding ah lam a khamtu le a dontu men kansi caah asi.

Biahalnak - 2: Baptist Khrifa bu kan i hruainak ahhin a zei dah a bia pi bik mi asi? Biakinn ah kanni pumh caan programme kong hi fiang ngai in na kan chimh kho lai maw?

Bialehnak: Baptist Khrihfabu kan i hruainak a biapi bik kan zumhnak cu chiatha thleidannak lungthin in kan upat hnu ah Pa le Fapa le Thiang Thlarau min in tipilnak kan in mi, Tipil a ing ciami hna nih Bawipa thi le sa kanni hrawmmi le Khirhfabu pakhatkhat chungtel dirhmun in Pathian le Khirhfabu caah kanmah le kan sikhawhnak cio in kan thazaang, kan fimnak le kan can kan pekmi riantuannak kha ansi. Baptist pawl nih biakinn pumhnak program cu mah le siaremnak cio in tuah khawh asi. Sihmanhsehlaw a tlangpi in kan tuah ton mi cu kannih khat dih a hau. Pumhnak program chungah kan tuah zungzal tonmi cu tanglei bantuk in asi ko.

Pumhnak Programme:

Hramthawk Baibal rel: Pumh uktu (Chairman)

Hramthawk thlacamnak: Pumh uktu

Hramthawk Hla: ZBC Hla No. (duhmi poah thim ding)

Bawipa thlacamnak: Zapi dirbu in hmunkhat ah cam ding

Bible Cawnpiaknak: (cawnpiak tu ngeih lo ahcun tuah lo khawh asi)

Thawhlawm Peknak: Thawlawm thlacam tu nih cam ding

Thawhlawm kholh lio Hlasaknak: ZBC No.

Khrihfabu caah thlacamnak: Pastor asiloah Khirhfa upa pakhat

Solo asiloah group song saknak: A sa khomi poah sak ding

Phungchimtu Bible relnak: Phungchim tu

Church Choir: Mino Choir bu

Phungchimnak: Phungchim tu

Donghnak Hla: ZBC no.

Thluachuahpeknak: Rev. a ngah cangmi Pastor

A cunglei Programe hi Yangon LBC ah kan tuahmi pumhnak program asi i mah le umnak hmun le can zulh in a herh ning in chap khawh le remhkhawhmi asi.

A herh ngaimi pakhat cu tuchan ahcun pumh can sau hi ahohmanh duh asi ti lo caah pumh can hi a sau bik nazi pahnih ( 2 hours) chungah dih hrimhrim ding asi. Nazi pahnih a luanmi pumhnak cu ningcang lo pumhnak ah hmuh asi cang. Cu caah pumhank chungah can a hmangmi poah nih a tawinak lengmang in can hman ding le biachim ding asi ti kha chim chih ka duh.

Biahalnak-3: Vawlei cung khua kip nih Baptist an in hruai ning hi aa khat dih maw? US, Asia le EU hna hi an i dang nak a um maw? Fiang deuh in na kan chimh kho lai maw?

Bialehnak: Vulei cung khuakip ramkip Baptist hruaining aa khat dih lo. A ruangcu Baptist Khrihfabu cu mah le Khrihfabu luatnak le zalonnak a uarmi kan si. Baptist zumhnak hrampi paruk (six Baptist principles) kan ngei i cu chung ah Autonomy of Local Church timi mah bing tein a ummi Khrihfabu nawlngeihnak timi kan ngei. Cu ruang ah America ram te hna ahkhin Baptist Khrifabu a phun a tamtuk a chuak. Annih pumh ning zong aa khat cio lo. Independent Baptist Church tampi a um ko. Asi nain kannih kawlram mi he aa pehtlai mi Baptist Khrihfabu asi mi Amerian Baptist Churches pawl tu cu kanmah kal ning tein pehtlaihnak zong an ngei ve ko. Baptist min a pu mi Baptist Khrihfabu kip kal ning aa khat dih lo. A ruang cu luatnak le zalonnak a uar kan si caah asi bik. Baptist nih kan chim tonmi bia pakhat cu Baptist pahnih an umnak ah ruahnak pathum a um tiah an ti ton. Chim duhmi cu Baptist pawl hi bu annih then dih tinak asi lo. Baptist pawl nih pumpak luatnak (Liberty of Conscience) kha kan upat caah mah le pumpak ruahnak kha a sualmi ah kan chia lo, kan upat lehlam i hramhram in kan bu ah kan sawm fon hna lo. Zalonnak le luatnak kan uar caah biatak tu kha langhter kannih zuam. Cucu Baptist khrihfabu dirhmun asi ko.

Biahlanak – 4: Miracle ti mi hi zei tin dah na hmuh ning asi? Tu lio US Lainu sin ah thil a langh mi pawl khi .etc?

Bialehnak: A tawinak in kan leh ahcun, Miracle timi khuaruah thil tuah khawhnak timi cu Bible ca chung ah a rak um ko. Bawi Jesuh nih siseh, zultu hna nih siseh Paul nih siseh an rak langhter ve ko. Asinain bawi Jesuh nih khuaruahar thil a tuah tik poah ah a hohmanh chim hlah uh a ti lengmang mi hi ruah a herh ngaingaimi asi. Cun nga le changreu a karhter hnu ah mi tampi nih a hnu an zulh kha a hmuh tik ah a chimmi cu nga le changreu ka karh termi tampi nan ei ruang maw ka hnu nan ka zulh ati i a sik hna ti kan hmuh. A ruang cu khuaruahharnak thil rumro bawh in Khirhfa hi kan nun awk asi lo ti kha Jesuh nih a kan cawnpiakmi asi. Paul te hna zong hi khuaruahharnak tampi an kut in a rak lang ko nain a donghnak ah thong a tlak lio ah a tlakti hawi pa, pakhat a zaw nain a dam ter kho ti lo ti kan hmuh. Timothy a paw a fah lengmangmi zong kha thla kan cam piak lai i na dam colh lai tiah a ti lo, na paw a fah lengmangmi caah misur hang kha tlawmpal in rak ding ati. A sullam cu Pathian nih a herh a ti lo ahcun khuaruahharnak hi a hmang lem lo. Minung nih Pathian min kha kan zuar ding asi lo, sipuazi caah khuaruahnak zong hi Pathian min in kan tuah awk asi lo, cucu tih a nung taktakmi zumhnak asi. Hi kong ahhin rakrin kan herh ngaimi asi.

Note: A cung lei Baibal bia hal mi lungsau tein a kan leh tu Dr. Rev. Samuel Ngun Ling cungah lunglomhnak chimcawh lo kan ngei.

Saturday, April 25, 2009

Lungfim A Biapi

Nizan tihni ah Lai Rawn nih "Rit Thla" tiah tlangtar in Pa Pum le Bibik an ri tiah a tial. Ka rel i, a mui te he, ziah a hman tukmi a chim ka ti :-) Nai cu ka ri taktak, atu zong hi ka ri pah rih. Pa Pum zong cu rit ngai dawh a si, nai hrawng cu a thawng hmanh theih khawh si lo. Lai Rawn nih Pa Pum le keimah lawng an ri a ti hi, a kan nek ngai ee ka vun ti hnik ah, kei zong ka ri, a hun ti i, um . . . a si lai eh ka hei ti :)

"Rit" timi hi kan theih paoh ah zuu rit he kan pehtlaihter tawn, caan tam deuh ahcun. Zuu a rimi cu a lung fim ti lo. Tuah lo ding a tuah; tuah awk a simi tuah a tlolh tawn. Phundang in kan chim ahcun, lungfim lo khi a sawh. Lai Rawn nih a chim duhmi cu, rian nih nenh tuk ruangah, lungfim loin um khi a si. Atu hrawng cu a rit in ka ri ko ti ahcun, ka buai taktak, ka lung hmanh a fim lo, ti khi a si. Tu thla cu "Rit Thla" tiah Lai Rawn nih a tialmi nih khua a ka ruahter. Atu lio cu mi tampi lungfim loin an um. An ri kan ti ve ko hna lai cu. Atu ah ka tial duhmi cu rit cu lungfim lo ti khi a si.

"Lungfim a biapi." Hihi a biapi ngaimi cu a si. Zei tluk in kan buai ko, kan rian a tam ko, kan lung a rawh ko zong ah lungfim a biapi ngai. Laimi nih, a hlei khun in, atu lio hi kan lungfim a hauh caan a si tiah ka ruah. Zei thil hmanh, tuaktan setsai loin, kan zuan hnawh lo, a biapi ngai. Kan phanhnak hmun kipah lungfim te in kan um a hau. Mah duh salam in um awk kan si lo. Hawi theihmi theih khawh i zuam ve zong a hau. Hawi nih an theihmi theih ve i, an hmuhmi hmuh ve nakding ah a thami cu "carel" a si ko rua. Atu lio cu internet hman chan a si i, vawleicung thil a cangmi hi fawite in theih khawh chan a si. Cu caah, kan umnak cio in, a si khawh tawkin, carel a hau. Atu lio ah midang nih zei dah an tuah, zei thil dah vawleicung ah a cang, timi theih kan i zuam a hau. Cu lo ahcun, ralrin awk le tuak awk thil kan thei lai lo i, a rimi he kan i lo lai. Tuah lo ding kan tuah sual lai. Kan lungfim tikah cun a luan fawn cang lai.

Ka chim duhmi cu, lungfim tein um usih. Hawi theih theih khawh i zuam usih. Kan umthut dir ah a rimi bantuk si hlah usih. Ca hrimhrim a si khawh chungin rel usih, thiam i zuam usih, tihi a si bik ko. Cun, Khrihfami nih cun kan lungfimnak dingah a hrampi cu BAWIPA i bochan le tihzah a si. Lungfim a biapi!

Zoh Ve Hmanh

A tanglei video tawite hi zoh ve hrim hmanh.

Thursday, April 23, 2009

Rit Thla

Nai hrawng cu Pa Pum le Bibik an ri. Pa Pum le bang cu a rit nak a sau cang. A lung a fim ti lo. Bibik zong tu hrawng cu Pa Pum nih a rit chonh ve cang kaw loh bak kan si ko hih. Zei te an thei ti lo. Um..um....tar lei hei si chinchap. Um duhnak le dawtmi cio he hei um khawh rih lo chinchep, dangkhat lei in chungkhar cio zohtu hei si chinchep le tawlrel tubik hei si chinchep...um....um...cu vialte nakin a vun rit tuk hoimi cu ca nih a nenh bak i vun nenh cio chinchep, an mawh hrimhrim lo sual phaw hna lai u cih, kei zong ka phaw ngam ve hna lo hih. Keimah hmanh ka rit lio ah cun phone a rat zong ah ka thintawi a chuak, ka pawng mi an kal hmanhah ka rit an ka zualter. TU THLA CU RIT THLA A SI KO HIH. ZEITIK TIANG DEK KAN RIT CIO RIH LAI. (Aw ka tial ka tial i MIT a ummi kan hawi pa Mg Ri zong ka ngai dih tak, a rak ri len ve lai dah tu hrawng cu....hehehe)

Wednesday, April 22, 2009

Pitar Nu Kong

Biadawmhnak
Amin ah Pi man asi, a kum ruah damh in 86 hrawng asi lai dah, fiang ten aa thei ve loh, lai lei lo pil tlaak in cek chawm deuh asi rua, pi man hi ahawlh lem loh, asi naan nuar a cak ngai te, lung len ahmang ngai fawn, lai phung thluk ah tar le hngak chia an ti khi adik ngai ngai,cheu khat ah cun amawh ve loh, vu lei cung ah amah lawng pi um mi ko khi a lo, aco val (a pa sal) Pu bil nih aliam cia kum nga hrawng ah hi vu lei in a kal tak cang.

Bia laifang
Pi man te khua hi khua te ngai asi, mi lu 500 hel ham hrawng an si, an khua ah pi tar pu tar an um len ko naan amah hi atar cem ko rua dah, ni kum kum hma sa hrawng akan thih tak mi pi cia bel cu kum 90 hrawng tiang anung, lai lei si ning in cun an chan asau ngai, atu anung mi ah cun pi man lawng asi cangee ka philh deng cu antlaang au pa that but pu zong atar ngai ve, kum 80 leng lo deuh asi lai dah, cu tluk tar cu tlaang au tu ah attha hnem rih cuh, khua mi an ttha ngai a tlaang au man ah tlaang rawl an burh peng ve ti si.

Lai lei khua caan pa zei zat dah aum hnga? pa thum asi ko lai dah,cu khua caan pa thum chung ah pi tar nu pi man cu akhua caan zulh in alung hi a buai ve zung zal.

"ka nu mi sin hna ah kaa awk lai na va ti maw?" Cu bia cu afa u pa bik pu dun nih anu cu ahei hal. Pi man hi an pa thih hnu in pu dun te sin ah aa fawnh. "ka nu kan hal mi cu ka let hme." Pi man cu hawlh lo in tap pi kam vurh durh tu khi sul lam nei set lo in a deh, "ka nu cu ban tuk hna mi sin ah na va chim cu kei mah cah pei attha lo cu,ka ning na ka zah ter aherh mi ti le rawl kan pek ko ttung" cu bia achim dih in pu dun nih adang ah akal tak.

Pi man cu hngak chia te ngaih chia bang pawk hlet lei ah achuak i in thlang lei khi a cuan, an khua hi tlaang bo cung tlaak mi si kaw pawk hlet in khua za cuanh khawh asi, pi man cu duh sah ten fing le tlaang cu acuan amit cu duh sah te ten ahung fim thluah mah, fing le tlaang hna cu an hung lang thluah mah, ahnu ah cun amah le amah ka um ti hmanh aa thei ti lo, pu bil he ttuan zai an rel nak hmun hma an len nak ti kuang hrawn hna cun an no lio can dawt nak bia thlum thaw an ii ruah lio caan, pa khat le pa khat zah nawn ten an um lio caan hna,cu ti cun caan hna an hung liam ii te fa hna an hun nei hngak chia ttah thawng hna, cun fa le ca ah tthat nak khua an khang an re theih nak, atu ah cun te chin fa par tiang ahung si ning, asi naan ni hin chun ah cun amah lawng lei cung ah ahung taang cang nak.

Pi man nih afa le cung ah aa ngaih chiat tuk, abik in kan hnu lei an pa thih lio ah, afa le khua pi um pawl zong si ah khua dang um pawl zong an hun tlung ii an mit hmai zoh ah an ngaih chia hrim hrim lo, India ram bible siang in dih afa pa hniang hna cu phung chim tu asi ii ka pa hi athih caan acu hrim hrim cang ko an tar cang ii vu lei har nak in a kan kal tak i attha ko ahei ti chap bei, acu chin chap ah ka nu zong hi atar cang ii arauh hlan ah akan thih tak ve te lai ahei ti, cu lawng si rih loh, an fa le pawl ka tu le pawl hrim hrim hi kan pa ruak hngah ni ko ah hih an ni an rak, ti mi khur khua aruah ah abiang ah mit thli cu lum viah mah ten ahung luang.

Pi man caah hin um tthut to ning cang zong hi ahar tuk, ni kum ah hakha ka fanu hniang te ka ngai tuk ai va tlawng ning ati ii, duh sah ten rang an cit ter ii hakha cu ava phan, hakha ah cun ni hnih aum ah tlung rum ro aduh tthan cu cu dawh afa nu nih cun alak le achiah na har tuk um rih ko tiah asik chap bei cu, hakha an in ah cun rawl ei nak ah pa kaan hna adang ten an pek, in hmai lei dawr ah ka tthu lai ati ah tthu hlah mi nih an in fih lai dai ten in chung ah va um ko an hei ti hoi, pi man cu zei ti um awk hngalh lo in aum, amawh lo pi, hakha atu le nih chawnh awk hmanh ah an rel hoi loh, khua te pi tar an ti hoi, athli ten hngak chia pawl nih ka nu kan fih tuk mah tar nu cu an hei ti chap bei, pi man ruah nak ah kaa thenh hlimh ngai ko tiah aa ruah ko naan an tar cang caah ati vun hna asawng kawr dih an vun hna zoh a dawh ti loh,cun hakha cu khua asik tuk tik ah hni puan hna thlen leng mang ahar, i khawlh leng mang zong ahar tuk cu tah, pi man hakha a tlawng cu aa chir tak tak ka tu le fa chin hna hmuh ka duh chawnh ka duh ti i aa ruah mi cu phun dang pi phun ah an i cang dih.

"azei si khawm ah nu te khua tlung ding in ka khaang piak ko khua tlung ka duh"

"na tar cang le ka nu ngaih cim deuh in caam rih ko ahnu hna ah kan ii hmu kho lo sual lai, kei le kaa manh lo tuk le na ka hna kan tanh manh sual lai loh"

Pi man cu hawlh awk hngal lo in alu te khi aa khun, arauh deuh hnu ah pi man cu khua lei ah a tlung, cu vial zerh khat hnih ah khua mi cu kaan ngai hna ahei ti len, asi naan ni hnih khat ah khua lei zong ah aa nuam hlei lo, a mawh lo pi.atu fa le nih le an tam bak hoi an fa le cu khat lei khat lei in an hun chiah, kapi nau rak kan umh piak ti hi ni fa tin an fial peng, angai ngai tiah cun pi man hi atar bak cang naan an bia a eal ngam hna lo,zei caah rian dang zong attuan kho ve lo fa le nih cawm sawh sawh cawm khi a ning azak ziar ve bia khi asi ko,asi khawh tawk ten ar faang hna a veng ve vawk rawl hna abul ve, aa manh ve hrim hrim lo,hngak chia chun caw pek manh khi abuai ngai cu mu, pi man nun nak lam a mawh lo pi.

Biadawnghnak
Pi man te khua hi lai hlum an tam leh lam, cu bu ah khual leng chuak an tam tuk tthiam tthiam,khua sik hrim hrim ah cun a king tuk, khua hlum pawl cu upa deuh le hngak chia deuh an si,malaysia lei kal na siang in kai na khua pi um pah khua tlung pah hei ti phun zong an um len,cun khua sik caan hrim hrim ah cun kharismas caah tiin mizo ram ah an chawi dih,an khua tlaang in hei kai ah chuah tak mi khua khi alo, pi tar te te nih thiam an tah pa tar deuh pawl nih ban luang hna an riam hei ti phun an ar tawk ta daak ar pa khuang thawng ui co bo thawng vawk nguk thawng mi heh bek thawng lo cul lei in caw baw thawng rang ka rawng hei ti phun mi man caah a mawh bak lo kan ti khawh, zan khua muih lai ii cheu khat an ih phah sa phaw tuk thawng hrim hrim hmanh khi lung attha ter bak loh, zan ttim ah pi man cu attap thuah mah ko,

"ka nu zei ruang ah dah na ttah,zei dahg na ngaih a chia"

"pa dun na nu hi thi ning law attha ko naan ka thi kho fawn lo,na pa sin ah dai ten va phan ve ning law attha ko naan,atu cu ka thi kho lo ka nung zong ah sul lam nei lo mi ka si,ka dawt bik mi ka fa le ka tu le hi ram dang ah an ka kal tak dih,li leng in an ka tuah,kei vial nih ka dawt tuk hna an nih vial nih chawnh awk hmanh ah an ka ruah lo"

Pu dun nih lung ttha lo ngai in anu cu azoh ii,

"aw ka nu kan ram uk nak tthat lo ruang le har sat ruang ah asi,an in dawt tuk ko naan" pu dun cu chim chap awk bia aa ruat naan chim awk hngalh lo, pi man cu lem awk ttha lo in a ttap thluah mah, pu dun zong cu chim awk hngal lo in anu kam ah cun adir ter tur sawh sawh ve ko.

Theihternak
Pu tar pi tar hi kan dawt awk hna asi, abia naa ah hrin tu nu kan ti hrin tu pa kan ti, asi naan tu le fa le nih kan pi kan pu hna zong khi dawt awk hrim kan si, zei caah an mah cu vu lei si ning ah kan nu le kan pa hna hnak in ahram deuh an si.

BM

Theihternak: Mah cahi Bawitlung Manglian nih Laiforum ah a thlahmi a si i Laimi nih nu le pa pi le pu cungah tuanvo tha tein kan lak tawn hna lo ning a langhter ngaingai. Kan nu le kan pa, pi le pu hi an thazaang lawng kan duh tawn hna i an caah retheih kan duh tawn lomi kan lungput hi fim a kan chimhnak a si tiah ka ruah. Kan relcio ding ah a tha ka ti. Tuanbia phun tialmi a si tung i nihin thil sining a langhter ngaimi a si.

Monday, April 20, 2009

DAWTNAK: Rita Nakashima Brock le Aung San Suu Kyi

Rite Brock cu Japan le Mirang thi aa cawhmi nu a si. A pa hi US ralkap a si i vawlei cung ralpi pa hnihnak lioah a nu he an rak i um. Kum thum chung a nun le a thih thawng a theih ti lo caah a nu nih va dang a rak ngeih tak. US ralkap thotho a si than. Cu ticun Brock kum 5 a si in US ah a pa ei nih a rak thialpi hna. Mah nu hi va voihnih tiang (legal) tein a ngei i a hnu ah nu pakhat he aa um mi a si. Khrihfa a si i professor a si pinah Rev. zong an pekmi nu a si. A cauk Journey by Heart timi cu nu kong tialmi cauk lak ah a thabik laksawng a rak hmu bal mi a si.

Anih caah cun Agape (Pathian dawtnak), Philia (hawikawm dawtnak) timi pawl Eros (taksa dawtnak) ah a sullam a tlinter dih. Minung le minung kar dawtnak lawng si loin Pathian le minung kar dawtnak zong hi eros cu a si a ti. A pomning ah cun dawtnak cu thazaang (power) a si a ti. Cu dawtnak cu minung i kan lungthin (the self in human heart) ah aa bunhmi a si i minung sining zapi a huap dihmi a si a ti. Dawtnak hi pek leinak in laklei in a hrilh fiah deuh. Hmuh/laklei a ti tikah mah nih i ngeihnamnak ding caah i lakngam kha a biapi tuk a ti. Phun thleidannak le, nu le pa thleidannak kha theology lei in thlen duhnak aa tinhmi a si.

Aung San Suu Kyi nih dawtnak kong a chim ve tikah Buddhist term metta tiah a hman ve. Buddhist philosophy cu self/ego (mah timi) a um lomi Anatta doctrine ah a hram a bunh. Cu caah anih a chimning tu cu Brock chimning he cun aa dang ngai. Nu le nih fale an dawtmi hna he tahchunhnak a lak. Fale cu nule nih an dawt tik hna ah an caah ruahchannak pakhat hmanh a um lo an fale ca tuah an sining zapi pek dih ngamh in an dawt hna. Cucu dawtnak taktak cu a si. Huatu, dawtu ti hi dawtnak nih a then lo midang cungah aa tluk dihmi lungput ngeih kha dawtnak taktak cu a si a ti. Cu Buddhist philosophy hmang in Buddhist ram a simi Kawlram ah uknak phung thlennak ding kha anih i a kalpi mi cu a si i chanthar holh cun "engaged Buddhist" tiah ti khawh a si.

An pahnih in an kalpi mi ah hin dawtnak kong veve a si. A si nain an chimning aa lo lo i an i tinhmi zong aa lo lo. Brock nih cun phun thleidannak le nu le pa karlak ah a ummi hleihlak pi kha chimh a duhmi cu a si. Suu Kyi nih cun dawtnak ngei lo uktu hna uknak le phung kha cu dawtnak cun thlen ding aa timhmi a si. An chimning le an kal pi ning aa lo lo nain an pahnih in dawtnak kong an chim tikah a lang khomi cu dawtnak nih "THLENNAK THAWNNAK" (love has the power of transformation) a ngei tihi a si.

Sunday, April 19, 2009

Nifatin Paihbual ah Teitu

CIM Caan hmannak (19th April, 2009)

Caantlai tu: Ngun Thawng Lian, Camp Aizawl, India
Thawngtha bia chimtu: Pastor Thlia Caan, Korea

Bawi Krih ah Zumtu nu le Pa hna,

Caantha a kan pe than tu ka Bawipa a min ka thangthat. Nihin zong thawngtha bia ihrawm ti nak caan tha kan hmuh khawh caah lunglomhnak nganpi kan nei. Pa Pathian dawtnak, velngeihnak le daihnak cu zumtu dih lak kan cung ah hmub than ko seh.

Rom 5:8 "Asi nain Pathian nih cun zeitluk in dah a kan dawt ti kha hi ti hin a langh ter: kan nih cu misual kan si ko rih lio ah khan Krih cu kan caah a thi."

Nihin thawngtha bia a kan chimtu cu Pastor Thlia Caan asi. Nai te ah khan Ehwah Women University, Korea in M.Th a awng. Hmailei ariantuan nak dig ah Bawipa nih thluachuah pe chi seh. cung ah lunglomhnak ngan pi kan nei.

Thawngtha bia chimtu si ah caan kan pek colh.

Pastor Thlia Caan:

Nifatin Paihbual ah Teitu

A tu bantuk caan sunglawi ka hmuh caah Pathian ka thangthat. Tuanvo ngeitu upa nan dihlak cungah le aa pum kho mi nan dihlak cung zong ah lunglomhnak chimcawk lo ka ngei. Nihin kan zapi thazaang lak ding i kaa thim mi Baibal cacaang cu Genesis 32:24-29 a si. Kan dihlak in rel ti hna usih..

Amah lawng hnuah a tang. Cun mipa pakhat nih khuadei tiang a hung paih. Mipa nih cun ka tei kho ti lo ti kha a hmuh tikah Jakob cu a khel ah a thongh i an i paih lio ahcun Jakob cu a khelruh a pelh. Mipa nih cun, “Ka thlah, khua a dei deng cang,” a ti. Sihmanhsehlaw Jakob nih cun, “Thluachuahnak na ka pek lo ahcun kan thlah bal lai lo,” tiah a leh. Mipa nih cun, “Na min ahodah a si?” tiah a hal I, “Jakob,” tiah a leh. Mipa nih cun na min cu Jakob a si ti lai lo. Pathian zong na paih, minung zong na paih hna I na tei hna; cucaah na min cu Israel a si cang lai,” tiah a ti. Jakob nih, “Na min ka chim,” tiah a ti i asinain anih nih, “Zeicahdah ka min cu na ka hal?” a ti. Cun Jakob cu thluachuah a pek.

Mah Jakob tuanbia hi Khrihfa a si mi paoh paoh nih kan ngakchiat lio Sunday School kan kainak ah kan theih zungzal mi le kan nu le kan pa hna nih an kan chimh tawn mi Baibal tuanbia pa khat a si. A pa Isac nih a u pa Esau pek a timh mi thluachuah a chuh caah a pu Laban siah a tli. Laban sin i a um ah innchung, tefa le ngeihchiah chawva he a pa sin ah a kir than.

A tu i kan rel mi Baibal cacang hi an kir pah lam i Jabbok tiva kam ah a ton mi thil a si. Jabbok tiva an tan tikah a nupi le, a fa le, a sinum hna le a ngeihmi chawva le satil hna kha a tan ter hmasa hna i a mah lawng in a hnu ah a rung tang. A mah lawng a si hnu ah mipa pakhat nih a hung paih. Zan khua dei an i paih hnu ah khuadei lei ahcun mipa nih ka tei kho ti lo ti kha a hngal caah kaltak a timh cang. Asina in Jakob nih thluahchuahnak na ka pek lo ahcun kan thlah lai lo a ti i a tlaih peng. Cun mipa nih cun Jakob cu thluahchuahnak a pek i a kal tak.

Khrihfami kan nunnak zong hi paihbual ah a chuakmi kan si. Kan nunnak ah paitu kan ngei zungzal. A kan pai tu thil bel hi aa khat cio lo. Nihin kan dir hmun hrimhrim ahcun a kan paitu thil hna hi a tthawng taktak mi an si. Micheu cu harsatnak, zawtfahnak, lungretheihnak, zuunngaihnak, sifahnak, tihal rawltamnak… tibantuk in paitu a phunphun kan ngei hna. Cu lawng si lo mahzawnlawng ruahnak, duhfahnak, nahchuahnak, huatnak te hna, cun, thathutnak le ibiatakduhlonak te hna zong hi kan tei khawh tawn lo mi a kan paitu an si tawn.

Kan dihlak in paitu cu kan ngei cio dih. A hlei in vawlei cung ram kip ah kal ser in nun kan i thok lio a si caah kan i ruah lo ning in kan tonmi thil a tam pi kho ve. Cu caah kan paihbual ah hin kan tthawn deuh a hau. Cun Laihlum nu le pa u le nau hna zong mi kan tlawm i kan thazaang a der deuh mi kan lawh lio caan te a si caah kan paihbual ah kan re a thei deuh men lai nain kan lung dong lo in ttan kan lak i thazaang kan chuah chin a hau.

Jakob zong nih rethei thaba in a paih i aa tei ter lo caah thluachuah a hmuh bantuk in kannih dihlak zong nifatin kan paihbual ah theitu sinak ding caah lungdong loin ttang rih ko hna u sih. Cu lungdonglo i kan ttannak cu kan thluachuah hmuhnak a si lai. Biadang in kan chim ahcun, Jakob nih Pathian thlah lo in aa tlaih peng caah thluachuah a hmuh bantuk in kannih zong Pathian thlahlo in i tlaih peng hna u sih. Nifatin kan paihbual ah teitu kan sinak hnga pumpak cio kan nunnak caah nihin kan thawngtha phuanmi Pathian nih thluachuah kan pek piak ko seh. Amen.

Theihternak: April 19, 2009 ni CIM caan hmannak kan tarmi a si.

Saturday, April 18, 2009

Kan Thlacam

Pathian nih a sermi minung poh nih hin biakmi kan ngei i cu kan biakmi pathian sin cio ah cun kan harnak siseh, kan i lawmhnak siseh kan chim kan phuan cio hna. Kan duhmi zong thluachuah kan hal cio hna. Asinain, kan harnak, kan i lawmhnak le kan hal mi thluachuah cio bel a rak i dang cio ve. Asinain cu kan sining a dang cio mi lak ah cun kan i khahnak, kan i hrawm cio mi harnak le lawmh nak tete zong an rak um ve. Cucu nihin kan miphun ning in kan ton kan hmuh mi harnak le lawmhnak tete hi an si hna. Cu thil le caan hna he kan um lio caan ahhin nihin zumtu hna nih hin zei tin dah thla kan cam ve tawn tihi lung chuak bia ah hun phuan ka duh ve. Cathiam le carel kho ka si lo caah ka palhnak le ka banh khawh lomi tampi a um ko lai nain a rel zia nan hun thiam naklai zaangfah kan nawl hma sa hna.

Nihin Laimi kan phanhnak le kan umnak hmun kip cio ah kan biak a nung Pathian sinah zei tin dah thla kan cam cio hna? Atu kei ka kum hi kum 35 ka si i hi chungah ka hun i hngalh hnu biakinn ka phanh khawh tawk le ka theih khawhmi thlacam ka hun ruah ve tikah kan thlacam a bau deuh ko rua tihi ka ruat tawn. Pumh caan pakhat chungah kan telh pengmi caan cu special thlacam caan a si hi thlacam caan ah kan theih pengmi cu: (1) vawlei ah duh dimtein kan nun khua kan sak khawh nakhnga (2) a zawmi nih damnak kan hmuh khawh nakhnga (3) thong tla hna nih luatnak an hmuh khawh nakhnga (4) Khrihfabu chung pastor le hruaitu ca ti bantuk tete hrelh lo in thla kan cammi cu kan hna nih a theih cio ko lai. Asi ah hi zawn ah kan hrelh takmi tete an um sual maw?

Steven cu a ral hna nih thah ding in an hruai lio ah zeitin dah thla a cam vun zoh ta hmanh usih (Lamkaltu 7:60). A khuk a bil i fakpi in a au i Bawipa hi sualnak hi an cungah khing hlah tiah a ti i a thi colh. Nihin zumtu hna nih kanmah a kan that cuahmah mi kan ral hna caah thla kan cam kho maw, kan kaa nih cun a cam zong a cam taktak men ko lai, kan thinlung kan nunnak taktak in cu hna caah thla kan cam taktak maw? Khrihfabu chung i hruaitu pastor le damlo, thong tla hna ca le mihar sifak hna ca i thla kan cam bantuk tein kan ral hna ca zong ah thlacam kan herh ve hrim ko. Zawtnak fak ngai nih a phanhmi mi dam lo pa khat cu sibawi sin an kalpi tikah a zawtnak rungrul a tei kho hngami sii kha sibawi nih a hman tikah cu midam lo cu damnak a hun hmu than tawn, Cu ve bantuk in nihin Laimi kan miphun ning in kan tuar kan in mi zawtnak fahnak in kan dam khawh ve cang nakhnga kan biakmi a nung Pathian sin i kan thlacamnak hi kan zawt kan fahnak rungrul a tei kho tu ding thlacam aunak kan herh ko. Luka 23:34 ahcun Jesuh nih a thawh i ka Pa ngaithiam hna an tuahmi hi zei a si ti awk an hngal lo tiah a ti.

Kannih zong Khrih zumtu kan si bantuk in Jesuh Khrih thlacammi hi kan nunnak chungah kan i nunpi hrimhrim awk a si ko. Steven bantuk in kan ral hna caah thla kan cam ve awk a si hnga lo maw? Nun duh dim hmuhnak ca lawng si ti loin, Khrihfabu thanchonak ca lawng si ti loin le hruaitu hna ca lawng i thlacam ti loin Jesuh Khrih thlacam kha kan nun ah hmangin, nihin kan ram kan miphun zawtnak fahnak chungin kan dam ve cang nakhnga Pathian lung a tongmi thlacam, kan dawtmi hna ca lawng si ti loin kanmah a kan that cuahmahmi kan ral hna caah thlacam hna usih. Kan thlacam ah kan hrelh sual tawn maw?

Mual Hei
Malaysia

Friday, April 17, 2009

Ka Daily Journal Chungin - 4

October 30, 2007: Shania Twain hla ka ngai. A thiam taktak. Amah he stage cungah a ummi vialte an thiam dih, an i ruang tuk fawn. Cu tluk i ruan khawh le i rem khawh hna cu zei ruang ko ah dah a si hnga? An thiam ruang sawhsawh ah a si hnga maw? Si dawh a si hrim lo. Tha tein timhtuahnak an ngeih caah a rak si deuh. Thil fa te a lomi hmanh ah tha tein, timhtuah cia in an um. Cu nih cun, a hla sakmi cu minung uarmi ah a canter. Thil pakhat kan zoh tikah, zei ruangah hi tluk in a that ti kha ruah chih a hau.

October 31, 2007: Midang kan capo hna tikah, kan capo an i hrawm lo sual ahcun, kap hnih karlak ah lungnuamh lonak a chuahter khawh.

November 14, 2007: TV ka zoh. Lam i zuamnak khi a si. A khuah khuah in an lam cio i an thiam tuk. Kei nih cun aho khi an thiam i aho khi an thiam deuh lo ti hmanh ka thlek kho lo. Nain, biakhiahtu an chiah hna, cu hna nih cun, tahnak fung an i ngeih i cu ning cun, annih hi an thiam tiah tlawm tete in fingrilh rilh khin an rilh hna. Khuah nga an tang. Cu chungah khuah khat kha tinter ding an si. An khuah nga ning cun, aho dah dawi kan si lai tiah an orh. Cu ahcun, khuah khat, an ngah men lai tiah ka ruahmi cu nanmah hi dawi nan si tiah an ti hna. Cu ahcun, cu hna (nu le pa) mithmai tha tein ka zoh, an mithmai ah ngaihchiatnak a lang lo ti awk a si. An hawile tu kha kan in lawmhpi hna tiah an ti len rih. Cu nih a ka ruah termi cu: thil a ton zia thiam, a in zia thiam le a ruahzia thiam a biapi tuk hi ta tihi a si.

Thursday, April 16, 2009

Ka Daily Journal Chungin - 3

November 15, 2007: Ka tuah lai tiah ka timi ka tuah khawh lo caan a tam. Hihi zei ruangah dah a si hnga? Aruang bik a simi cu, ka tuah lo zong ah a poi lo, ti lungput hi a si rua. Atu ka tuah lo zongah a hnu ah tiin thil kha biapi ah chiah lo nak zawtnak ruangah a si bik ko. A poi lem lai lo, ka ti te ko lai, ti lungput hi khua a sual caan a tam.

November 20, 2007: Vawleicung minthang thang hna kong ruah tikah, kan hngar ngai tawn hna. Minung kan si i a phung a si ko caah, kan hngar hna ding cu a si tak ko. Kan uar hna i, anmah khi va si usih law zei tluk in dah a nuamh lai tiah kan ruat theu. Kan mawh lo. Kanmah nakin a sang deuhmi le a si kho deuhmi hngar hi cu minung phung a rak si ko rua hi mu. A sinain, kan tlolh tawnmi cu, zei ruangah dah hi dir hmun ah an phanh khawh ti hi a si. Zei tluk in dah, an tuahmi cungah an thinlung an chiah i, harnak an tonmi lonh khawh an i zuam, an tuahmi caah caan an pek ti hi theih tikah, kannih cu anmah he i tahchunh ahcun kan rak i zuam lo tuk, caan kan rak pe lo tuk, duhnak kan rak ngei lo tuk ti hi a fiang ngai. Cu caah, hlawhtlin duh ve ahcun i biatak deuh a hau. Caan zong tam deuh in pek le a hman thiam a hau. A biapi deuh le a biapi lo deuh zong a thleidan kan thiam chih a hau.

November 22, 2007: Midang cu hihi tuah, khakha tuah hlah, ti cu a fawi te. Kan chimmi, kanmah lila nih zulh belte a har. Tahchunnak, na thinhun lio ah asiloah thinhun buin, midang cawnpiak cu hmual a ngei lo tiah, kan ti tawn nain, kanmah hrim nih thinhun buin le aw hrang piin mi cawnpiak kan hmang. I ralrin awk a si.

November 22, 2007: Zei tin dah, midang caah kan thathnem khawh ve lai? A dang kan tuah khawh lo hmanh ah, midang caah thla kan cam kho. Thatnak duhpiaknak zong in kan tha hnem kho ve ko. Phaisa va pek lawng khi bawmh cu a si lo. Panh tein kan nih mi hna, thazaang kan pekmi hna zong an caah a tha hnem kho ko. A caan ahcun, lungsau tein, an mithmai zoh buin an bia kan ngaih piak hnami zong khi hmual a ngei thiam.

Wednesday, April 15, 2009

Ka Daily Journal Chungin - 2

December 28, 2007 ni ah a tanglei hi ka rak tial, ka rel than i khua a thar in a ka ruahter than.

1. Tuni cu ka dinh kar ah TV ah phungchimmi ka ngai. Phungchimtu pa nih, "Midang an nunnak thlen hna ding lawng kan ruat i, kanmah le kanmah i thlen hmasa ding a simi kan philh tawn," a ti. A hman tuk. Caan tampi ahcun midang an santlaih lonak, thlen an hauhnak lawng kan ruat i, kanmah kan palhnak le remh ve kan hauh nak cu, kan ruat tawn lo.

2. Thil sual pakhat a chuah tikah, a hmasa bik ah, kanmah ruangah a si kho. Kanmah ruang ah a si lo hmanh ah, kanmah nih a thatnak lei in kan hmuhpiak khawh lo caah a si than kho fawn. Cu a si lo hmanh ah, cu thil cu a ruahzia kan thiam lo ca zong ahkhin a va si kho.

3. Mi nih kan cungah dawtnak an ngeih tikah leiba kan ngei ti nak a si. Cu leiba cu a man fak ngaimi a si nain, mikip nih cham khawhmi, DAWTNAK in cham ding leiba kha a si. Cham a fawi, a har fawn.

Tuesday, April 14, 2009

Ka Daily Journal Chungin - 1

Daily Journal tiin ka lung chuakmi paoh ka tial tawn. Nihin cu 2007 i ka journal tialmi ka rel than. November 11, 2007 ah a tanglei hi ka rak tial:

1. Midang thil tuahmi zohin, hihi na bau, ti cu a hmuh piak zong a fawi, a chim zong a fawi. Mah nih tuah tik tu ahcun zei ngai chuahpi khawh le a har fawn.

2. Mitcaw pawl le Kawlram hlasak thiam komh in an chuahmi hla ka cawk. Tuzanlei ah ka hawipa he kan ngai. An thiam hringhran. Ka lung ah a thar in a hung chuakmi cu: Mit khua hmu lo hmanh nih hi tluk in an i zuam i thil pipa an tuah khawh ah, ziah kan nih mit khua a hmu komi, pum tlamtling komi nih zei kan chuahpi khawh lo, tei kan mak lo ti hi a si. Zuamnak le timhtuahnak fak piin a ngeimi cu Pathian nih mi ah a chuahter deuh ko hna.

3. Ka chimmi bia ruangah midang zei tin dah an um lai, an ngaih chiatter sual hna lai maw, ti hi ruah lengmang a hau. Bia nih le hmual a ngei tuk fawn. Midang lung fahter hi zei lo a simi te khin a si ko. A fawi tuk. Cu caah, kan umtu, kan hoiher le kan biachim kan i ralrin deuh a hau.

4. Hawi nih kan caah thla an kan campiak ko ti theihnak nih hna a ngamter tuk. Cu bantuk in, midang caah thla kan cam tikah lung a nuam. Kan campiakmi hna an hna a ngam. Cu bantuk cu, Pathian nih a kan duh piakmi a si hrim ko lai dah.

Sunday, April 12, 2009

Easter Sunday

CIM Caanhmannak (12th April, 2009)
Easter Sunday

Caantlaitu : Ngun Thawng Lian, New Delhi, India

Bawi Krih ah Zumtu nu le Pa hna,

Thihnak in atho than i misual mi hna kan caah khamhnak akan siam piaktu kan Bawipa Zisuh Krih a min thangthat si ko seh. Pathian dawtnak, velngeihnak le daihnak cu zumtu dihlak kan cung ah athar in um than ko seh.

Nihin cu Zumtu hna kan caah nisunglawi khun ni asi. Kan Bawipa Zisuh Krih thihnak in a thawhthannak ni asi. Kan Bawipa nih a kan pekmi teinak ruang ah bawipa cu thangthat chinchin hna usih.

Psalm 103 "Maw ka nunnak Bawipa cu thangthat tuah! Ka sining vialte a min thiang cu thangthat tuah u! Maw ka nunnak Bawipa cu thangthat law zeitluk in dah zaangfahnak a ngeih kha philh hlah. Ka sualnak vialte kha a ka ngaihthiam i ka zawtnak vialte kha a ka dam ter; thlan chung in a ka khamh i dawtnak le zaangfahnak he thluachuah a ka pek; ka nunnak cu thiltha in a khah ter i cu caah mupi bantuk in ka no peng i ka thawng."

Nawlnak:
Bawikrih ah zumtu u le nau hna: Nihin thawhthan ni ah thawngtha bia chimtu ding ah kan sawm mi nih caan a hmang kho hoi lo. Zarh 2 hlan kan in kan sawm i, lungtho tein a kan cohlan. Tuzing ceo ah asi khawh than lai lo nak kong thawng a van ka thanh. Thawngtha bia chimin khual lam ka um lio asi caah caan ai tetkhawt tuk pin ah Internet duh poh in hmannak caan ka nei kho ti lo nain, caan tlolhnak cha cun tiah tawite in Pathian bia iruah ti nak nei ding in atanglei ca hi ka van tial.

I Kor 15:56,57 "Thihnak nih faknak pek khawhnak hmual a neihmi cu sualnak in aa laak mi asi isualnak nih a thawnnak cu Nawl bia in aa laak mi asi. Asinain kan Bawipa Zisuh Krih thawng in teinak a kan pe tu Pathian cu thangthat si ko seh."

Bawi Zisuh Krih vulei a rat i raithawinak nganbik misual hna kan caah a tuah nak nih aa timh chih mi tiah min ka bunh.

1. Sualnak ruang ah chiatserhnak kan cung ummi dihter nak
Rom 5:12 chung ah mi pakhat thawngin vulei ah sual a lut i sualnak nih cun thihnak a chuahpi nak le mi vialte cung ah hmual a neihnak kong kan hmuh. Cu chung cun kan mah tein kan luat khawhlo lio ah Zisuh Krih nih kan caah rai a thawi i, cu sualnak nih a chuah pi mi thihnak le vanchiat le chiatserh nak phun kip chung cun khamhnak a kan siam piak.

John 10:10 chung ah mifir cu fir duh le thah duh le hrawhduh ah arat nak kong kan hmuh. Cu cu kan ralpa Setan nih zumtu hna kan cung ah aa timhmi asi. Asi nain, kan Bawipa Zisuh Krih cohlannak thawngin cu vialte chung cun khamh kan si. Bawi zisuh Krih Raithawinak ruang ah a chuakmi Pathian dawtnak ruang ah Pathian humhimnak kha a fale kan caah kamh zungzal kan si fawn.

Cu caah cun, chiatserhnak chungin khamh kan si cang i thlachuahnak hmun ah chiah kan si cang, Bawi Krih thawng in.

2. Sualnak chung in a kan khamh hnu ah Thlachuahnak hmun ah a kan chiah
Pathian dawtnak cu sualnak chungin a kan khamhnak lawng si loin, khamh kan sinak chan cu Pathian thlachuahnak vialte hrawmh chih ding ah asi. Bawi zisuh kan zumhnak thawngin Fa ah a kan cohlan lawng si loin thiltha vialte a kan hauh piak i thlachuahnak ro vialte co ding ah a kan timh piak.

3. Krih thawhthannak nih cu thlachuah vialte cu tehte a langhter
Kan Bawipa Zisuh Krih thihnak in a thawhthan nak hi zumtu vialte kan zumhnak hrampi asi pin ah kan caah tehte nganpi asi. Cu cu teinak nganbik asi i, kan nih zong teimi si lo in teitu kan si ve. Teitu hna cu, ralchia ding an si lo i, tla hmemhnuam in a um ding zong an si fawn lo. Krih thawngin teitu kan si ve caah teitu bantuk in a nung ding kan si. Rithainak i nunnak hna hi teicia mi hna nun asi i, ziaza thatnak le mibawmh duhnak le nunsiannak i nun hna hi teitu hna nun zia pakhat zong asi ve.

4. Thlachuak mi hna nun
Pathian nih zumtu viate caah timhmi a neih mi pa 3 cu 1. Teinak nun i nun 2. Aa lawmmi Inchungkhar 3. A nungmi Krihfa bu hna an si. Pumpak cio kan nunnak ah thothan mi, teitu bantuk in nung ding kan si i a kan duh piak fawn. Aa lawqmmi inchungkhar hi hmuh awk an har ngai te, Krihfa lak hmanh ah. Nain, kan Bawipa nih a kan duhsak piakmi asi. Cun, kan Krihfa bu cio hi a nung i fa tampi a hringmi le damnak hmun si ding hi kan Bawipa nih a kan duh piak. Cu nunnak hna cu Thawhthan thawnnak hmual an si. Cu cu pumpak cio kan nunnak ah hram aa bunh nak hnga Bawipa nih thlau kan chuah piak ko seh.

Upatnak nganpi he:

Ngun Thawng Lian
Camp New delhi
India

Theihternak: Easter Sunday (April 12, 2009) ni CIM caan hmannak kan tarmi a si.

Tih Hlah Uh, A Tho Than Cang!

Baibel relnak: Matthai 28:5-7, 20
Vancungmi nihkhan nu cu a thawh hna i, “Nan thin phang hrimhrim hlah u. Vailam tahnak thing i khenhchih mi Jesuh nan kawl ti kha ka hngalh. Amah cu hika ah hin a um ti lo, a chim bantuk te khan, a tho cang. Ra u law an chiahnak hmun hi ra zoh hmanh u . . . nan sinah a zungzal in, caan dongh tiangin ka um lai,” tiah a ti hna.

1. Nan thinphang hlah u! A tho tthan cang.
Kei hi chuah ni tuah ka uar ngai. Ka chuah ni a ka theih piakmi cu, ka chungkhat ruah in ka ruah colh hna. Ka hawile pawl an chuah ni zong theih ka zuam. A caan ahcun kan Bawipa Jesuh Khrih a chuah ni maw a biapi deuh, a thawhthan ni ti biahalnak a um theo. A chuah ni tiah ka ti tawn hna. A caan ahcun a thawhthan ni ka ti fawn hna. Ka hei chim duhmi cu, kan Bawipa Jesuh Khrih hi rak chuak hlah sehlaw, tuni bantuk hi kan tuah hnga lo. Rak chuak ko hmanh sehlaw, zei hmanh tuah hlah seh law, kan sualnak chungin kan khamh hlah sehlaw, cun, hei thi in nung than ti hlah sehlaw, tuni bantuk hi kan tuah hnga lo. Cu caah a chuah ni zong a biapi i a thawhthan ni zong a biapi tukmi a si. Cu caah, a chuah ni le a thawhthan ni thil cangmi, a kaphnih in zoh ti usih ti ka duh.

Jesuh Khrih a rak chuah lio ah, vancung mi nih, tukhal hna kha “nan thin phang hlah u” tiah an rak ti hna (Lk 2:10). Jesuh Khrih a ruak thlan i va zoh dingin a kalmi nu hna kha vancung mi nih “nan thin phang hlah u” an ti hna (Matt 28:5; Mk 16:6). Kan Bawipa Jesuh Khrih a chuah le a thawhthan ni, a biapi tukmi ni pahnih ah, vancungmi nih an chimmi cu “nan thin phang hlah u” ti hi a si. Tukhal hna cu vancung mi nih “nan khamhtu Bawi a chuak cang” tiah an chimh hna. Nu hna cu vancung mi nih, “nan kawlmi Jesuh cu a tho cang, hika ah a um ti lo” tiah a ti hna.

Vancungmi nih nan “thin phang hlah u” tiah an timi hi sullam a ngei tuk. Kan thin phan tikah kan zaw. A nuam tuk lai tiah kan ruahmi hmanh ah, thinphannak kan ngei, lungretheihnak kan ngei. Thinphan lo nak dingah cun ttihmi thil kan ngeihmi kha phan awk a um lo ti kha a si bik ko. Cu nih a langhter mi cu, Jesuh cu kan sinah a um. Kan ttihmi a kan dohpi ti kha a si. Ruahchannak a ngeimi kan si. Jesuh nih an sinah aa langh tikah nan sinah daihnak um ko seh, a ti lengmang (Jn 20:19, 21, 26)

2. Immanuel Pathian a si. A tho tthanmi Pathian a si.
A chuah lio ah Immaneul tiah kawh a si. A thawh tthan tikah kan sinah a ummi Immanuel a sinak a lang tthan. Kan caah a chuakmi Immanuel Pathian cu thihnak nih a tei lo i nithum hnuah a tho tthan cang. A thawhtthan lawng hmanh si loin kan sinah/chungah a um. A zungzal in Immanuel a si peng.

Jesuh Khrih a thawhthan ni ah, minung pahnih cu Emmaus timi khua lei ah an kal. An kal pah ah Jesuralem i a cangmi Jesuh Khrih a thawhthannak kong cu an i ruah pah. Thinphannak, hnabeidonghnak, ngaihchiatnak le vailamtahnak nih an lung a fah ter tuk hna i an sin i Jesuh a kal ve hmanh kha an hngal kho lo. Zei caah dah an hngalh khawh lo ti kha Jesuh nih a hun hngalh tikah an bawipa a si kha a hngalh ter hna. Jesuh a si ti an hun hngalh tikah cun, anih cu a lo diam.

“A lo diam!” “Khuazei ah dah a kal?” Baibal cawnnak i aa telmi pakhat nih a hun ti. Baibal cawnnak ahcun Baibal lei thiam sang zong tampi an um, Khrihfa lei hruaitu tampi, Khrihfa upa, mino upa, nu upa hna zong an i tel. Nain, an zapi in an dai dih. Cu ti an daih dih ko lioah cun khuate pate nih, “Khoika a kal keimah nih ka theih,” tiah a hun ti. An zapi in theih an duh cio. “Khuazei ah?” Micheu cu an ni hrulhhralh. An ruahmi cu “Vanram ah” a ti ko lai ti a si. Asinain, mipa nih a hun chimmi an theih tikah an nih zong an dai dih: “An chungah a lut!”

A si hrim. Jesuh Khrih cu a tho than cang, lungkhar zong aa ong cang i, a cawngtu pawl zong an tli dih cang. Nain, Amah cu kan chungah a um. A tho tthanmi Jesuh cu vancung ah lo diam a kai i, hi vawlei he pehthlaihnak a ngei ti lomi a si lo; vawlei minung hna kan sinah thlarau in a ummi i, kan sining aa hrawm vemi Pathian tu a si deuh. Van i a kai dih tikah, a zultu hna cu Jerusalem lei ah an kir. An bawipa he an i then tikah an ngaihchiat ding a si nain, lunglawm tein an kir ti tuin kan hmuh. Baibal lei a thiammi nih an timi cu, an i lawmhnak a ruang cu pumsa in i then hmanh hna selaw thlarau in an sinah a um caah a si.

Biafunnak: Jesuh Khrih cu minung (misual) khamhtu, thihnak nih a tei lo i, a tho thanmi a si. Cu nih a kan cawnpiak chinmi cu, kan biakmi Jesuh Khrih cu mi khamh kho a si lawng siloin thihnak a teitu, a zummi hna zong thih khawh lo nak hmun ah a kan hruaitu le ruahchannak a kan petu a si, ti hi a si. Cu caah, kan Cathiang nih cun, “Nan thin phang hlah u” zei cah tiah “Bawipa cu thihnak nih a tei lo i, a tho than cang” i “ruahchannak a ngeimi nan si” tihi Thawhthannak kong kan chim tikah a kan chimhmi cu a si. Cun, kan Bawipa Jesuh nih a ti rihmi cu, a zungzal in cang dongh tiang kan umpi hna lai, ti a si.

Theihthernak: 2008 Easter Sunday ah Chin Baptist Church, Dallas ah ka chimmi ka hun tar. Thaizing hi Thawhthan Ni a si i, CIM caan hmannak tar ka duh caah, atu tuan deuh ah ka tarnak a si.

Friday, April 10, 2009

Jesuh Khrih, Kan Nunnak

CIM Caan Hmannak (10th April, 2009)
Good Friday

Caantlai tu : Ngun Thawng Lian, New Delhi, India
Thawngtha chimtu : Rev. Pa Ni Maung, Chiangmai, Thailand

Bawi Krih ah Hawidawt hna,

Mi vialte caah a nunnak pek in khamhnak a kan siam piak tu kan Bawipa Zisuh Krih a min thangthat si ko seh. Aluancia kum 2000 lio Nihin ni ah Kan Bawipa Zisuh Krih Vailam cung ah thihnak tuar in misual hna kan caah Pathian sin ah raithawinak a kan tuah piak nak ni asi. Sual man thihnak a kan in piaktu le thihnak chung in nunnak ah zungzal lanhnak a kan tuah piak tu kan Bawipa Zisuh Krih a min thang that si ko seh.

Rom 5:8 "Asinain Pathian nih cun zeitluk in dah a kan dawt kha hiti hin a langh ter. Kan nih cu misual kan si ko rih lio ah hin, Krih cu kan caah a thi. Athihnak hmanh nih Pathian he a kan rem ter ah cun zeitluk in dah Pathian thinhun nak chung cun amah nih cun a kan khamh chin chin lai."

Nihin thawngtha bia a kan chimtu cu Zumhnak lei ah Pa bantuk in a kan dirpi zungzal tu Rev. Pa Ni Maung asi. Thailand khuate lei internet hmanh um lo nak hmun ah thawngtha bia chim in caan a hman lio pi asi ko nain, CIM chungkhar hna kan caah a hleice in caan akan pek piak in thawngtha bia tial ding hrim ah Chiangmai ah a rak kai. Pek chanhnak thinlung le dawtnak nganpi he thawngtha bia a kan chimhnak cung ah Bawipa nih kan zate caah thlachuah pe ko seh.

Rev. Pa Ni Maung:

JESUH KHRIH, KAN NUNNAK

Johan 14:6 Zisuh nih "Keimah hi Lam le biatak le nunnak ka si; keimah sinin ti dah lo cun a ho hmanh Pa sin an phan kho lai lo."

Kan bawipa Jesuh Khrih thihni hi zumtu khrihfa caah abiapi bik ni pakhat asi. Zeicah ti ahcun, Pa pathian nih Jesuh Khrih thihnak thawng in sualnak chung in a kan khamh taktak tiah afian ni asi. Kan bawipa Zesuh hrim hrim nih vawleicung anun lio ah zultu hna sin ah “Vailamtah cung ah thihnak ka tuar te lai, asinain, nithum hnu ah ka tho than lai, hihi nan zumhnak hnga atu in kan chimh chung hna tiah arak ti hna mi bia afehter mi ni asi. Kan bawipa Jesuh cu, Zumtu vial te caah Lam le Biatak le Nunnak taktak asi tiah thette kan hmuh khawhnak ni asi.

Kan bawipa Jesuh Khrih thihni caan ah thlarau thazang pek kan duhmi hna cu, Johan 14:6 hi asi.

1. Jesuh nih Keimah cu Lam ka si ati.

Kan bawipa Jesuh khrih a nunnak ahramthok in athih ni tiang kan zoh tik ah, “Ka pa Keimah duhnak bantuk in nun ka duh ko nain, Nangmah duhnak bang in si ko seh” tiin, A pa Bia kha tihzahnak le upatnak he athih ni tiang in nawl angai ti kha kan hmuh. Laimi khrihfa nih kan thlarau nunnak ah ka herh bikmi cu Jesuh khrih lam le nunning hi asi. Kan bawipa Jesuh Khrih nih Apa bia kha anunnak adongh tiang in a zulh bantuk in, kanmah zong Pa Pathian bia kha kan thih ni tiang nawl ngaih i zuam cio uh sih. Cutik lawng ah, Jesuh Khrih cu kan Lam asi tiah kan ti khawh ve lai.

2. Jesuh nih Keimah cu Biatak ka si ati.

Kan Bawipa Jesuh Khrih Biatak asinak cu, a chimning bantuk in anung taktak, achim bantuk in atuah taktak. Kan Bawipa Zesuh Khrih nih thihnak atuar hlan in Ahnu azultu hna kha, “Vailamtahnak cung ah thihnak ka tuar te lai, sihmanhsehlaw, nithum hnu ah, ka thothan te lai” tiah arak ti cia hna. Ati bantuk in atuah taktak i asi taktak fawn. Kan tuah khawh lo mi kan tuah kho lo tihi thil hmangmi kan chim mi asi cah atha mi asi. Ningzah awk asi loh. Kan tuah khawh lomi pi thei ko na raw raw, mi mithmai zoh i, kan tuah khawh ko lai tiah bia i kam hnu i, tuah tung lo khi, lih bia chim asi cah ningzah awk taktak asi. Kan chim bantuk in tuah le nun i zuam uh sih.(Mat 5:37) Cuhnu lawng ah, Jesuh Khrih cu kan caah Biatak asi tiah kan ti khawh lai.

3. Jesuh nih Keimah cu Nunnak ka si ati.

Kan bawipa Jesuh Khrih cu Sertu le Nunnak hrampi asi. Kan sual ruangah kan thlarau athi. Bawipa Jesuh khrih thihnak atuar ruangah, Jesuh cu kan chung ah anung i, kan thlarau cu A nung tthan. Jesuh khrih thawng lawng in Nunnak a um kho.(Johan1:1-4,15:5). Nunnak timi a sullam cu, a nung mi poah cu adir peng lo.. a tthang..a ngan.. a karh.. a zai. Bawipa Jesuh theih le zumh timi hi, nunnak theipar pakhat khat mit in hmuh khawh asi hnu lawng ah a zumh taktak kan ti khawh lai. Paul bantuk in “ Kei ka caah cun, ka nunnak hi Khrih asi ko” tiah kan ti kho cang maw.

Ka bia donghnak ah Kan bawipa Jesuh khrih vailamtah cung ah..athaw adih hlan te ah, vawlei sual sifahnak vial te a tuar a ing bu in, Amah a thaktu pawl cah “ Ka pa an sualnak rak ngaithiam ko hna..annih nih zei kan tuah timi an ngal lo” tiah Apa sin ah ngaihthiamnak a hal piak hna i, an caah thla a cam piak hna. Hi hi, nihin ni caan ah, nang le kei nih kan herh bik mi thlarau nunnak asi. Jesuh Khrih kan nunnak ah Lam le biatak le nunak asi ahcun,

Bawi Khrih ah,
Pa Ni Maung

Theihternak: April 10, 2009 Good Friday ni CIM Caan Hmannak kan tarmi a si.

Thursday, April 9, 2009

Mipi Vote In Jesuh Khrih Cu Thah A Si

Tuzarh cu misual kan caah a nunnak a pe i thihnak fak bik a ingtuar tu Bawipa Jesuh Khrih a thihnak le a thawhthan zarh a si. Hi kong hi ruah lo awk a tha lo. Khrihfami hna kan zumhnak aa bunhnak hmun a si pinah kan caah a biapi bikmi ni le caan an si kan ti ah cun kan palh lai lo.

Bawi Jesuh Khrih thihnak ding ah bia an caihmi kong Bible nih a kan chimhning kan zoh tikah pakhat le pakhat aa kalhmi tete an um pah. Judah nunphung he aa kalhmi zong an um len. Lanhtak puai he aa ton lio si dawh in Bible ah aa tial. Judahmi nih an rak duh lo ngaimi cu puai ngan pathum an ngeihmi lakah aa telmi Lanhtak puai lio ah midang thahnak Capital punishment case (thihnak daan) kong caih hi an caah a thiang mi puai tiah an ruahmi Lanhtak puai a thur hnawm tertu a si tiah an rak ruah. Cun hi bantuk a biapi mi biacaihnak zong hi zaan ah tuah phung a si lo. Judah pawl nih Jesuh Khrih thahnak kong he pehtlai in anmah phung lila an buar ti hi a lang ngaingai mi a si.

Biacaihnak an tuah tikah Pilate nih mipi a hal hna. "That ko, vailam cungah that ko" tiah mipi pawl cu an rak au. Cu tik ah a donghnak a biachahmi cu thah ding ti a si. Hi kongah hin mi tampi nih vote an rak pek nak in thah a si kan ti ah cun kan palh lai lo. Ruah ding a um ngaimi cu mitam nih an duhmi poh hi thil hman a si maw? tihi a si.

Cucu nai hrawng cu ka ruat ngai. Khrihfa kan i hruainak phungah a hlei in Baptist pawl cu Democracy in aa hruaimi kan si hna tikah mipi tam deuh nih vote thlakmi poh in thil hi caih a si tawn. Caan tampi ah kan caihmi hi a hmanbik maw hmanbik lo ti nakin minung a tam u nih duh ruang le lungtlin ruang ah thil kan kal pi tawn i cucu Jesuh Khrih thihnak kong kan ruah caan ah ruah awk tlak ngai a si tiah ka ruah. Sualnak pakhat hmanh a ngei lomi Jesuh Khrih kha mipi vote nih a rak thah.

Tuesday, April 7, 2009

Khrihfa Ngaihthiamnak

Luka 23:34 - Jesuh nih aa thawh i, ”Ka Pa, ngaithiam hna. An tuahmi kha zei a si ti awk an hngal lo,” tiah a ti.

Jesuh nih zei ruang ko ahdah, thil dangdang tampi chim ding a ngei ko lai nain, "Ka pa, ngaithiam ko hna” a ti hnga? Jesuh Khrih zong vailamcung in bia a chim tikah, a siaherh bikmi, a bia a theimi nih rak tuah hrim hna seh ti a duhmi si dawh an si.

Pakhatnak ah, ngaithiam hna ti a si. Ngaihthiamnak kong a si. Hi a chimmi nih hin thil pathum a langhter tiah ka ruah:
  1. Ngaihthiam a haumi kan sinak (misual kan si)
  2. Midang kan ngaihthiam hna a hauh nak
  3. Ngaihthiam ning (Midang ngaihthiam ve kan hau caah zei tin dah kan ngaihthiam khawh hna lai)
Amah Jesuh nih vawleicung a rat hnawh chan cu, ngaihthiammi kan si i, dawtnak ah hram a bunhmi mibu kan ser khawh nakhnga, le Pathian le midang he remnak kan hmuhnak hnga a si.

Pahnihnak ah, zei kan tuah ti awk an hngal lo. Khrih nih amah a that cuahmah mi caah a Pa sinah ngaihthiam a hal. Cucu ngaihthiam khawhnak thazaang a ngeih nak cu, an sining tein a zoh hna i, a hngalh piak hna caah a si. An thazaang dernak kha sual phawtnak ah la loin, ngaihthiam khawh nak ca tu ah a hman.

Ka hawipa nih, “An ruah khawh lo caah hihi ka cungah an tuahnak a si tiah na ruah khawh ahcun, na ngaihthiam khawh ko hna lai” tiah a ka ti bal. Mi pakhat nih kan duh lomi, kan rem lomi thil a chim tikah, amah sining ah a tlamtling lomi pakhat a um caah, a si tawn. Kanmah kan hei palh lo ahcun mu. Cucu kan theih piak thiam ahcun cu nu/pa he cun kan buai hrim lai lo.

Ka hawipa Saya SNT nih a phungchimnak ah a chimmi cu: “Mi pakhat kan ngaih thiam khawh lo nak a ruang pakhat cu, mah thinlung put hi a ngei peng lai tiah kan ruah, aa thleng ti lai lo tiah kan ruah caah a si theu. A ngaingai ti ahcun minung hi aa thleng khomi kan si. Cucu kan ruah khawh ah cun kan i ngai thiam ko lai.” Kan Bawipa nih cun, minung hi aa thleng kho kan si fiang tuk in a hngalh i, atu an tuahmi cu an hngalh lo caah a si, ngaithiam hna, a tha lo ti an hngalh tikah cun an ngol te ko lai, tihi a si.

Jesuh Khrih vailamcung ah ziah thihnak a tuar? Kan sualnak in ngaihthiam kan si nakhnga, tihi kan bialehnak a si tawn. Asi kun ah, Jesuh Khrih nih sual ngaihthiam kan sinak cu a thih hlan piin a rak chim ko cang ttung. Jesuh Khrih vailamcung i thih a huah hi cu a nunnak in Pathian duhnak aa thimnak le ngaihthiamnak kong cawnpiak a kan duh caah a si bik ko rua.

Thinhunnak kong tlawmpal in chim ta ka duh. MIT ka tuan lio ah, ka siangngakchia pahnih nih lakphak dawr ka thut lio ah, an ka rat hnawh i, bia an ka hal: “Saya, thinhun na hmang maw?” I ruat lo in, “Hmang, ka thin a hung lengmang ko” tiah ka leh hna. An lau, an hmai zong a chia phah dih. Ka pehmi cu, “Thinhun a hmang lomi an um lai ka zum lo. Nain, minung kan i dannak cu kan thinhunnak kha zei tin dah kan kalpi ti tu ah a si deuh. A thinhunnak a teimi cu mi tha in hmuh an si ko i, a thinhunnak aa tei lomi cu mi tha lo deuh in hmuh an si, cu te cu aa dang i a si” tiah ka leh hna. “Thinhun” hman lo cu hruh bak a si tiah ka ruah ko. Thinhun zong theih lo ahcun, sehzuk pi ko kan lo hnga, nunnak a ngei lo kan lo hnga, ka ti. Midang nih kan cungah fahnak an tuahmi chim lo, mi pakhat khi kan zoh kan zoh i, “ka mit kem phun bak a si” tiah kan ti caan a um.

CCC ah ka rak kai lio ah, capar ka tial ve. Ka tialmi cu "Bawipa Thlacamnak" kong a si. “Mi nih kan cungah an sual tikah kan ngaihthiam hna bantuk in midang cung zongah ngaithiam ve hna” ti zawn ka phanh tikah ka tial kho ti lo. Aruang cu, midang pakhat ka rak ngaihthiam khawh lo caah a si. Kan i ngaihthiam hnu, tha tein kan i chawnh hnu lawng ah ka catial ka peh khawh i, ka capar zong ka lim khawh than.

Ngaihthiam timi hi a fawimi cu a si lo, a fawi tuk in kan ruah lo ding zong a herh ngai. A ngaingai ti ahcun, midang nih kan cungah fahnak an tuah tikah ngaihthiam a har taktak. Ngaihthiam khawhnak thazaang kan herh. Cu thazaang cu, 1) vawlei lei cun – zei kan tuah an hngal lo ngaithiam hna, 2) thlachiat ruah i ngaihthiam hna, 3) thlarau lei cun – Pathian nih a kan ngaihthiam caah le, kanmah hrimhrim ngaihthiam a haumi kan si caah.

Ngaihthiamnak a herhnak hmun cu: Pakhatnak, Pathian le minung kar ah a si. Pathian nih a fapa Khrih hmangin a kan ngaihthiam. Pahnihnak, minung le minung karah a si. Pakhat le pakhat kan i ngaihthiam a hau. Ngaihthiammi kan si caah midang kan ngaihthiam ve hna awk a si. Cu ngaihthiamnak cu chungkhar ah, Khrihfabu ah, sang le veng ah, miphun lakah kan nun ter awk a si, ti kha kan Bawipa Jesuh Khrih nih a donghnak, a rovuih bia a chimmi a si.

Theihternak: Chin Baptist Church, Dallas ah Good Friday (2008) ni ah ka chimmi ka hun tar thanmi a si.

Monday, April 6, 2009

Vailam Cungin Jesuh Chimmi

Tuzarh cu Khrihfami nih zarh thiang (Holy Week) kan timi a si. Zei cah tiah, kan bawipa Jesuh Khrih nih misual kan caah a thihnak le a thawhthannak hngalh thannak ah kan hmanmi zarh a si. Cu caah, tuzarh cu kan bawipa Jesuh nih vailam cungin a chimmi pa sarih ti tawnmi a tanglei hi a thar in ruat than hna usih:
  1. Jesuh nih aa thawh i, "Ka Pa, ngaithiam hna. An tuahmi kha zei a si ti awk an hngal lo," tiah a ti (Luka 23:34).
  2. Cun Jesuh nih cun, "Mah hihi kan chimh: nihin ah Paradis ah keimah sinah na um lai," a ti (Luka 23:43).
  3. Cuka i a nu le a dawtmi a zultu an dir ko kha a vun hmuh hna i a nu cu, "Ka nu, khaka ah khan na fapa a um khah," tiah a vun ti i, a dawtmi a zultu cu, "Khaka ah khan na nu a um khah," tiah a vun ti ve. Cu caan thawk cun cu zultu nih cun Jesuh nu cu a inn ah a um ter (Johan 19:26-27)
  4. Zanlei suimilam pathum tlukah khin Jesuh cu a au i, "Eli, Eli, Lema sabakthani," a ti, a sullam cu, "Ka Pathian, ka Pathian, zeicahdah na ka kaltak," ti a si (Matthai 27:46)
  5. Atu cu zeizong vialte kha a tling dih cang ti kha Jesuh nih cun a hngalh i Ca Thiang nih a rak chimmi tlinternak caah khan, "Ka ti a hal," tiah a ti (Johan 19:28).
  6. Jesuh nih mitsur zu thor cu a vun dawp i, "Aa liim cang," tiah a ti (Johan 19:30).
  7. Jesuh cu aw thangpi in a au i, "Ka Pa, na kut chungah ka thlarau kha ka chiah," tiah a ti. Cucu a chim dih in a thi (Luka 23:46).

Palm Sunday

Chin Internet Ministry Caan hmannak (5th April, 2009)
(Palm Sunday)

Caantlaitu : Ngun Thawng Lian, Tokyo, Japan
Thawngtha chim : Dr. Ceu Lian Thang, Dallas, USA

Bawi Krih ah zumtu nu le pa hna,

Caan tha a kan pe than tu kan Bawipa a min thangthat si ko seh. Pathian Dawtnak, Velngeihnak le Daihnak cu thawngtha bia aa hrawm mi dih lak cung ah a thar in hmun than ko seh.

Mathai 21:9 "A hmai i a kal mi hna le a hnu i a zul mi hna cu an bu ning piin an au i, "David fapa cu thangthat ko u! Bawipa minin a ra mi cu Pathian nih thlachuah pe ko seh, Pathian cu thangthat ko u," tiah an ti.

Mark 11:7- "Laa cu Zisuh sin ah khan an rat pi i an puan kha a keng ah an danh i Zisuh nih aa cit. Mi tampi nih an puan kha lam ah khan an phah, cun a cheu nih lo lak in thing nge kha an va sam hna i lam ah cun an phah hna."

Nihin cu kan Bawipa Zisuh khrih, vulei cung a rak um lio ah sunpar nak he Jerusalem khua chung ah a rak luhnak ni asi. Thaizing thok in 'Intuarnak zarh' chung kan lut lai. Vulei mi vialte khamh kan si nak hnga ca ding ah kan Bawipa Zisuh nih intuarnak phun kip a in i, khamhnak a kan siam piak nak lai Raithawi nak ah aa pumpek nak zarh asi fawn lai. Kan umnak hmun cio ah kan Bawipa sin ah ipumpek nak nei than ve hna ding in kan sawm hna. Khamhnak laksawng a co ve rih lo mi hawikom hna sin ah Pathian dawtnak le khamhnak phuannak in caan hmang cio hna u sih ti zong ah kan sawm fawn hna. Bawipa nih kan za te thlua kan chuah ko seh.

Nihin thawngtha bia a kan chim tu cu Dr. Ceu Lian Thang, Chin Baptist Church, Dallas, USA asi. Lunglomhnak nganpi kan nei. Kan dihlak caah Bawipa nih thlua kan chuah piak ko seh.

Thawngtha bia kan ihrawm hlan ah Hakha mino hna nih 'Cung nung Bik' ti mi Pathian thangthatnak hla an sak mi ngai ta hna u sih.

Dr. Ceu Lian Thang:
Hmun kip ka kip ummi CIM Thawngtha ai hrawm mi u le nau hna Bawikri Min in nan kut kan tlaih hna. Atu bantuk caan sunglawi ah thawngtha i ruah tinak caan ka hmuh caah lunglawmhnak ngan pi ka ngei ti a hmasa ah van langh ter ka duh.

Bible ruah awk ka duh mi:
Bawipa min in a ra mi singpahrang cu Pathian nih thluahchuah pe koseh. Van cungah daihnak um she law, Pathian cu sunparnak pek si ko she, tiah an au” (Luke 19:38)

U le nau hna a tu zarh hi kan Bawipa Jesusalem ah Laa fa ai cit i, sunglawi ngai in a luh zarh asi. Lam ah puan an rak phah piak in mibu nganpi nih fak pin an rak thangthat. Hi kong hi voi tampi Drama in siseh, phunchimnak zongah kan theih lengmang mi asi. A thar in a tanglei thil pa 2 hi van ruah than ka duh.

1. Bawi pa nih a herh maw herh lo
Bawipa nih a herh ahcun, thilri,chaw le va satil, minung a duh mi poh a hman khawh ko. A um lo mi zong a um ter khawh i a tlawmte zong a karh ter kho tu cu Pathian si. Bawi pa nih a herh a ti i, hmanding in khiah hnu ahcun, hrial khawh asi loh. Santlaih le tlaihlo, thiam le thiam lo, dawh le dawh lo zong a hau loh. Ai cit mi laa hrem rih lomi, voi khat hmanh i cit ballo mi asi. Bawi pa nih a herh a tiah cun, nawncek kha mitcaw caah si tha bik asi. Moses, hmurchum ka aa asi nain Isreal hruaitu ah a hman ko. Jonah kha Bawipa nih fial mi a zam tak kho lo.

Asinain, Bawipa nih thilri, satil minung kan dihlak hi a kan herh nak ai dang cio lai. A herh ati lonak ahcun a kan a hmang lo ti hi kan ruah awk ah ka duh. Jesusalem khua lei a kal lio ah hin, Laa fa nak in a thawngdeuh mi rang tum tha tha hrem cia mi an um ko lai. Bawipa nih a herh lo ti ahcun a hmang hna lo khah.

U le nau hna, Voi tam pi cu, kan mah nih tuah kan duh mi kha Bawipa nih a herh tiah kan ruah sual tawn. Pastor le Krifa upa rian tuan hi rianthaing rian sunglawi an si. Hmun tampi ahcun, pastor lungput ngei hleng tunglo in, pastor tuan duh tuk ruangah, Krifa upa zong cu thiam thiam. Bawipa nih hman a kan duhnak thei lo in kanmah duh mi poh kan tuah tik ah, krifabu caah thilrit kan si kho. Kei hi Bawipa nih zei thil ti khawhnak dah a ka pek, zei zawn ahdah hman a ka duh. Bawi pa duhnak asi hnga maw si lo ti cu kan ruah awk ah abiapi ngai. Bawipa nih a kan herh, hman a kan duh ko asi ahcun kan zam in kan hrial kho fawn lai lo.

2. Upatnak le Sunpar nak cu Bawipa ta tu asi awk asi
Lai mi phun hi Krifa kan si ko nain, hmun khat ah a bu in rian kan tuan ti khawhlonak, Krifabu kan i then lengmang hi a ruang pa hnih asi kho tiah ka ruah. (1) Zumh ning le kalning (doctrine) ai khah lo ruang, (2) Nawl ngeihnak (power) i cuh ruangah si bik.

Keimah nih ka tuah, keimah idea chuahmi asi kan ti. Mi thangthat le langhsar (popularity) kan duh tuk tik ah, Bawi pa nih sunpar nak a co kho tawn lo. Bawipa nih ai cit mi laa hi, mi nih puan an phah mi cungah rethei ngai in a kal mi asi. Sunparnak tu cu Bawipa tu nih a co.

Kolose 3: 23 ah “zei thil nan tuah mi poh hi minung caah si loin, Bawi pa caah ka tuan ti lungput ngei ulaw lungthin dihlak in tuan u” a ti mi hi, kan thinlung put si seh law, Bawipa nih thil ti khawhnak pahrang a kan pek mi, kan neihchiah kan chawva, le kan thiam nak hna hi, a herh nak poh ah Bawipa nih hmang ko se.h Mi nih an kan thangthat lo zongah, Bawipa nangmah tu nih sunparnak le upatnak co ko kan ti kho cang hnga maw?.

Bawipa nih thluachuahnak kan pek piak ko seh.

Thawngtha bia chimtu cung ah lomhnak nganpi kan nei. Bawipa nih kan dihlak caah thlua kan chuah piak ko seh.

Theihternak: April 5, 2009 ni CIM caan hmannak kan tarmi a si.

Saturday, April 4, 2009

Palm Sunday Timhtuahnak

Thaizing cu Palm Sunday a si. CIM i thawngtha chimmi tar kan duh caah le, tuzarh Palm Sunday kan hmannak i thinlung timhtuahnak ah tiah a tanglei hi ka hun tial.

Biahmaithi
Palm Sunday cu kan Bawipa Jesuh Khrih sunglawi ngaiin Jerusalem a luh ni theih thannak ah tuah tawnmi a si. Kannih Khrihfami nih tah zei tin dah kan don ve? Jesuh Khrih cu laa note kha aa cit i Jerusalem ah a lut. Cu kong he pehthlai in Matthai 21:1-11 ah kan hmuhmi kong chim ka duh.

1. Kan Bawipa Nih A Herh
“Kan Bawipa nih a herh” tiah nan va ti hna lai tiin a zultu cu a fial hna. An rak pek sianh tak ko hna.

2. Jesuh cu Jerusalem khua chungah a lut.
Jesuh Khrih laa note aa cit i Jerusalem khua chungah a luh tikah mipi nih lam ahkhan an puan an phah i a cheu nih tum hnah kha an phah piak. Hika ah thil pahnih chim ka duh:

Pakhatnak, rangtum cit loin laa aa cit. Hlan lio chan ah, uktu bawi pawl nih khua chungah an luh tikah rang an i cit theu. Teinak a hmutu, ral a tei tu an si langhternak ah a si. Khua chung i an hung luh tikah mipi nih an don tawn hna i, thangtthatnak an pek tawn hna.

Sihmanhselaw, Jesuh nih cun laa aa cit. Phundang in chim ahcun, porhlawtnak le uanthlarnak he Jerusalem hi a lut lo. Laa cu a lung a nem tiah ruahmi a si. Laa aa citmi nih hin siangpahrang a si ti zong a langhter fawn. Tahchunhnak, Solomon nih cun David i laa kha i cit in Gihon ah siangpahrang cang dingin a kal (1 Siang 1:33, 38). Jesuh nih cun laa cit in Jerusalem khua chungah a luh tikah ral a teitu siangpahrang le ralbawi bantuk in a lut lo. Laa cungin toidornak le lungnemnak he a ra. Daihnak a ratpitu a si nak a langhter. Isa 9:6c nih “Daihnak bawi a si lai” a timi kha a tling.

Pahnihnak, lam ah puan le thinghnah an phah piak. Hi lio caan ah “puan” hi anmah minung ai ah ruah a si i Jesuh kalnak lam ah an phah piak tikah na minung kan si, ti an langhternak a si. Tahchunhnak, Biakam Hlun ah Jehu siangpahrang kha mipi nih an puan an rak phah piak (2 Siang 9:13). Cun “thinghnah” hi Pathian biak dingah an kal tikah an i ken tawn. Atu cu an ken sawhsawh si loin Jesuh caah lam ah an phah.

3. Hasanna! David Fapa cu thangtthat ko u!
Hosanna timi hi Greekholh a si i, Aramaic holh an lehchinmi a si. Aramaic ahcun hosa‘na ti a si. Cu zong cu Hebruholh in an i lakmi a si i, Hebru ahcun hosi‘a-na ti a si. A sullam cu “Kan khamh tuah!” tinak a si. A sinain, caan a thlen tikah Jesuh chan a phanh tikah cun, “thangtthat u!” ti sullam an ngeihter cang.

David fapa cu thangtthat ko u! Bawipa min in a rami cu Pathian nih thluachuah pe ko seh! Pathian cu thangtthat ko u! tiah mipi cu an au.

4. “That ko, that ko!” (Good Friday)
Jerusalem khua chung vialte hninh dih tiang in a rak conglawmhtu hna nih caan a rauh hlanah, Pilat nih kan thlahpiak hna lai tiah a ti lio ah, “That ko, that ko!” ti tu in an au. Zei ruangah dah a si hnga? Thil pahnih te in langhter usih:

Pakhatnak, vawleicung siangpahrang bantuk a si lo caah. Judahmi nih cun an hngahmi messiah cu ralbawi phun in an ruah. Kan uktu, kan ral a simi Rom cozah hi a tuk lai i, a tei lai i, a uk lai an ti. Sihmanhselaw, Jesuh nih cun cucu a tuah lo. Tuah aa timhmi hrim kha a rak si lo. Cu caah, mipi an lung an i let tthannak a si.

Pahnihnak, vawlei kong lawng an ruat. Phundang in cun, anmah vawlei lei in hlawknak a kan pe lo tiah an ruah caah, an hlawtnak a si. Nihin Khrihfa tampi zong biaknak ah hlawknak kan kawl theu tawn. Kan i hlawk ti rua lo tiah kan ruah tikah, biakinn kal kan zuam tawn lo. Pathian sinah thlacam kan daithlang.

Kan dam caan, kan hlawh tlin caan le kan i lawmh caan lawng ah amah Jesuh a lawmh i, a dang caan ah a philhmi kan si lo ding hi, Judahmi hna an nunnak nih a kan hmuhsakmi cu a si. Miaknak hmuh khawh ding lawngah siloin sunghnak a chuah khawh ding thil a si zong ah hosanna a ti khomi si ding a biapi ngaingai.

Friday, April 3, 2009

Tlang Cung Cawnpiaknak (TCC) - 8

Irenaeus le Tlang Cung Cawnpiaknak:

Irenaeus hi zei tik set ah a chuah theih a si lo. Syria ram asiloah Asia Minor ah a chuak tiah zawndamh a si. A chuah caan hi kum zabu pahnihnak a hmai cheu lei ah a si lai an ti. Phundang in chim ahcun, kum zabu pahnihnak a thawk lei ah rak chuak sehlaw a dawh an ti. Khrihfabu tuanbia ah minthang a simi Smyrna khua ah bishop a rak tuanmi Polycarp he a ngakchia deuh lio ah pehtlaihnak an rak ngei. Iranaeus nih hin Gaul ram thlanglei i Marseilles ah Polycarp mission rian in thlah a rak si lio ah a rak zulh. Lyons khua ah Irenaeus cu khrihfa upa ah a cang i, a hnu ah an hruaitu (presbyter) ah a cang.

Ca a tialmi hna lakah cawnpiaktu hmanlo (Heresies) pawl ralchanh in a tialmi cauk panga hi an hmun. Cauk palinak i dal 12-13 ah cun, nawlbia thar le nawlbia hlun an i pehtlaihnak kong kha a chim i, cu ahcun Tlang Cung Cawnpiaknak i aa telmi Matthai 5:21 le a tanglei kha fianter aa zuam. Irenaeus nih biapi in a thlirmi cu Jesuh nih a cawnpiakmi le nawlbia hlun hi an i ralchanh lo. Jesuh Khrih nih a tlinter tu a si deuh. Jesuh nih a pekmi nawlbia hi a chapchin (extension) tu khi an si, a ti. Cu pinah, Irenaeus nih cun chunglei thinlungput nih lenglang thil kan tuahmi hi a chuahter tiin a chim. Cu ti a chim tikah nuva cung zumhtlak lo sinak (adultery), thinhunnak, le lainawnnak (murder) kong ah Jesuh nih a chimmi kha a char hna. Thatlonak tuahnak in kan i sum lawng siloin thatlonak tuah duhnak hrimhrim in kan i sum a hau, a ti.

Pehthan ding . . .

Thursday, April 2, 2009

Tlang Cung Cawnpiaknak (TCC) - 7

Justin Martyr le Tlang Cung Cawnpiaknak:

Kum zabu pahnihnak i hruaitu (apologist pawl) hna lakah a biapi bikmi pa a si. Amah lio chan i uktu Emperor Antonius Pius sinah Nawlnak (Apology) timi a rak tial i, cucu amah tialmi ah a tha bikmi a si. Nawlnak kan ti tikah Khrihfa biaknak uktu nih an hmuhning a thiang lomi kha, Khrihfa biaknak hi a thami a si ko, tiin Khrihfa zumhnak kha fianter i zuammi khi a si. Amah a tialmi hi Nawlnak Pakhatnak (First Apology) ti zong in an ti. Aruang cu, a hnu ah cu cauk a tialmi a hnulei ah aa telh chihmi a um i, cucu Nawlnak Pahnihnak tiah an ti.

Nawlnak Pakhatnak ahcun hlanlio Khrihfabu (early church) kha ziaza lei ah mawhchiatnak asiloah sualphawtnak an rak ngeih hna mi kha a phisin. Cu cauk i dal 15 le 16 ahcun, kan i cawnpiakmi hi Khrih amah sin hrim in kan ngahmi a si, tiah a ti. Hi dal hnih chungah hin Tlang Cung Cawnpiaknak chung ta kha zalong tein a chim i, Khrih cu kan zulhphung asiloah zumhphung i kan i zohchunmi a si tiah a tial. Cu ahcun, vawlei thil duhtuknak, nulepa sualnak, nuva tangthennak, ral va dawtnak, chiatser in biakam lonak, thinphannak, thlacamnak, profet hman lo pawl, timi tlangtar pawl kha an i tel hna.

Pehthan ding . . .

Theihternak: Tlang Cung Cawnpiaknak he pehtlai in post mi a dangdang pawl rel duh ahcun a tanglei i LABELS i "Tlang Cung Cawnpiaknak" timi hi click ahcun rel khawh an si.

Wednesday, April 1, 2009

Misual, Tlamtling Lo Ciocio

Tuzan lei cu thil pakhat te kongah ka ing a puang hoi. Zei pipa a si lomi te khi a si. Serchom mi minung a tlamtling lomi minung kan si tiah ka chim tawn lengmang ko nain ka pawngkam mi pawl hi keimah bantuk in tlamtlin lonak in a khat ve mi an si ve ko tihi caan tampi ah ruah ka philh sual tawn. Mah nihcun ka thinlung harnak a ka pek lengmang. Ka cungah thil pakhat te an tuah sual (tuah hram) caan zongah ngaihthiam kai harh tuk. Pathian bia cu ka cawng ko nain ka nunnak hi a ro in a ro. Zei tindek ka um ko.

England in ka hawinu Joseph Van Bawi Phun nu nih thawngtha bia chimnak website a rak ka kuat. Saya Zaw Win i a chim mi asi. Capo bantuk in a chim nain sullam a ngei taktak. Thazaang tampi a ka pek.

"Minung hna nih aa sum kho deuh poh hi mitha kan ti hna. A sumkho lo i a puak lengmang mi poh hi mi thalo tiah kan ti hna. A ngaingai cu kan i khat dih ko. Kan pumchung i a ummi "kuaawng" pohpoh hin fihnung mi ek lawng te a chuak. Cucaah kan pum hi ek ponnak pum men a si ko," tiah a chim. Ka nunnak ah thil tampi a ka ruahter. Pathian nih a ka pekmi nunnak thaw te hi dih ko sehlaw ka nunnak hi a va dih ko hnga.

Ka pawngkam minung hna zong hi keimah bantuk in misual le mi tlamtling lo te pei an rak si ve tak ko hi ti a ka ruah ter. A tlamtling lo ciocio mi kan si ko hna caah thil thalo kan tuahmi hna hi i cinken lo in thiltha kan i tuah piak khawhmi tete tu i cinken kho hna usih law kan pum, kan thlarau le taksa caah damnak an si ko hnga.
  • Thatlo nak bia cu na hna khatlei in luhter law khatlei a luhhlan ah chuah ter colh. Thiltha lo cu caan tha va pe hlah.
  • Thinhun tuk lio ah cun holh lo in um a tha bik. Amah he aa hlatnak ah kal diam law na tin tik ah rak i tinpi ti hlah.