Beautiful Star of Bethlehem

Sweet December!

Biaknak Hmurka a kan lengmi nan zapi cungah kan i lawm. Pathian nih daihnak in pe ko hna seh. December cu kan Bawipa Jesuh chuah thla tiah kan hmanmi a si caah, Khrihfami kan caah cun "a thlummi" thla a si. Tukum Khrismas nan hmannak cio ah sunglawite in hman i zuam cio u.

A tanglei hla hi "Bethlehem Arfi Iangngei" tiah Laihla in an leh. A tha ngaingai, rak ngai ve hmanh, a tha na ti ve ko lai dah.

Nuhmeinu Thawhlawm

Luka 21:1-4; Marka 12:41-44

Hi nuhmeinu thawhlawm kong hi Marka le Luka nih an tial veve. An pahnih in caang li veve an tial. A konglam hi a tawi ngai nain, nihin tiang ah "thawhlawm" kong chim paoh ah, "thawhlawm" ca thlacam tikah chim ngaingaimi a si.

Mirum nih an thawhlawm an thlakmi kong ah Jesuh nih an thlak ve awk a si lo tiah a chim lo. A chimmi cu an thlakmi thawhlawm hi "an chawva a hleivuang kha pei an pek ko cu" tiah a ti.

NAIN nuhmeinu nih cun "phaisa sen pahnihte" a thlak ve. Jesuh nih nuhmeinu thawhmi hi a dang thawhmi nakin a tam deuh tiah a ti. Hika ah a tlawm le tam kha siloin an hmuhmi chungin (tuak in) aho nih dah tam deuh a pek ti kha Jesuh nih a zohmi cu a si.

Tahchunhnak ah, mirum pa nih 1000 a ngeih i, cu chung cun 100 a pek. Midang pakhat nih 500 a ngeih i, cu chung cun 60 a pek. Aho nih dah tam deuh a pek. Jesuh nih cun 500 a ngeitu pa tiah a ti lai. Aruang cu anih nih cun cheuhra cheukhat leng a pek.

Hihi nuhmeinu thawhlawm thlakmi zohchun in Jesuh nih a kan cawnpiakmi cu a si.

Jesuh nih thawhlawm kong ah "thlawmte" kha a tam deuh a ti nak a si lo. Ngeihmi chungin tam deuh pek kha a tha a ti duhnak a si deuh.

Nuhmeinu nih cun "a nunnak ding ca i aa chiah mi kha pei a dihlak in a pek cu" tiah Jesuh nih a ti.

Jesuh nih "nuhmeinu" a si caah le "tlawmte" a pek caah a lawmh hi a si lo. A lawmhnak cu nuhmei hmanh sisehlaw, a dang bochan ding hmanh ngei hlah sehlaw Pathian caah cun "a dihlak" in a pek sian caah a si.

Thlacam Nun

Pathian A Thatning

Nihin cu rian ka tuannak sikhan ah mizaw tamnawn te an ra. Nu pawl an i piahnak a si caah nu lawngte an si. Nu pakhat cu a min ka vun auh i a rak lut, ka vun chonh i a hmai cu aa nih ter ko nain a thinlung a rit ngai ti ka theih. A thi ka check, a taklinh te pawl ka check, a zun ka check dih in khan chungah ka chiah i a konglam cu computer ah ka vun khumh. A kum ka zoh i 24 a si. A nauinn ah damlonak a ngeih caah biospy an tuah cang mi a si a that hlei lo caah dot dang tuah than ding in a rat cu a si. A tih tuk ti ka thei caah a khan chungin ka chuah lai te ah na thil rak i thleng law zeizong te Pathian kut ah ap ko a tha ko lai tiah tha ka pek ta. Pathian cu a thei nain Khrihfa tha cu a si lo. Kaa pum bal lo a ti. Cuticun kei ka chuak i sibawi te nih an tuah dingmi an rak tuah. Nazi cheu hrawng a rauh hnu ah a rak chuak than. Sikhan a hmailei thutnak lei ah kei rian ka tuan lio a si a ra i ka sinah, " thazang na ka pek caah kaa lawm. Pathian nih a ka um pi taktak ko, ka rat leiah cun tihnak in ka khat, a sinain ka kir lei tuah cun hnangam nak in ka khat" tiah a rak ka ti. Pathian ka umnak hmun le ka tuanmi rian chung tein na thatnak au pi khawhnak caantha ka hmuh caah kaa lawm tiah a kal hnu ah Bawipa sinah lomhnak bia ka chim ve.

Thawngtha a rak kan phorhtu US ramah Bawipa nih a kan chiah hi Bawipa caah missionary tuanding in a kan fial mi kan si ko. Hlanlio ah cun an mah nih thawngtha an rak kan chimh nain nihin ah cun minung tampi cu an min lawng Khrihfa an si cang. Pathian bochan duh nak taktak thinlung zong a um lo i an duh poh in an tlong leng ko cang. Sikhan i rian ka tuan caan hi a tawi ngai nain minung tampi sining a hlei in US an nunning tampi Bawipa nih a ka chimh. Mizaw thar kan ngeih tik poah ah pa pazeizat he dah nu va nan si bal timi kan hal tawn hna. An konglam tling kha computer chungah chiah zungzal a si caah. Caantam pi cu ka awlok a chong, an ka leh mi ka theih ah ka mit zong a kau dih tawn. A cheu hna cu 20 leng an si. Mitam deuh hi a tlawm lei in 5 tal he cun i thium tung lo in nu va an rak si hna (an kan chimh mi chung hmanh ah, an chim lo mi hna a um ah cun an tam chinchin ko lai va si kaw).

Khua ka ruah lengmang tikah ka fa le caah an thannak ding vawlei ka zoh i ka lungre a thei cia. Cucu voi tam pi zong ka chim tawn mi a si. Laimi kan nunphung le Khrihfa phung kan kal pimi hi cu a rak i dawhtuk hringhren. A thiangmi thitumh nak kan tanhning le kan sunsak ning. Va le, nu pi le cungah zumhtlak kan sining (micheu cu an si ve lo men lai nain a tamdeuh in ka chimbia a si). Hi kan nunphung hi midang nunphung nih a dolh sual nak hnga lo fek tein kan biaknak leiin le kan nunphung nih dir pi peng hram seh law tihi ka saduhthah taktak a si.

Zei rian kan tuan zong ah Bawipa nih caankhat, caanhnih te cu a thawngtha bia chimding ah caan a kan pek cio ko. Hi bantuk caantha kan hmuh mi hi hmanthiam i zuam cio hna u sih. Si lei hi ka cawn bal mi zong a si lo, ka thiam mi zong a si lo, ka tuah bal mi zong a si hrimhrim lo nain Bawipa nih thluachuah a ka pek ti hi 100 ah 100 in ka zumh. Sau zong a tuan ding ka si ti lo. Nau ngei ding kan si caah thla 5 chung te lawng ka tuan caan hi a si. Cu chung ah hin a caancaan ah kan tuanti hawi mirang hna aa rem lo mi hna karlak zong ah Bawipa nih remnak bia a ka chim ter. An caah thla zong a ka cam ter. San ka tlaih lo tuk bu ah an ka bochan i ka tuan hawi zong nih an biathil zong an ka chimh lengmang. Aa uah ngai mi sibawi le minih an rembak lo mi sibawi he zong rem tein rian a ka tuan ter khawh. Mualpho nak um lo tein Bawipa nih ka nun a zoh khenh. Pathian a thatning le a dawtnak ruah tik ah lunglomh nak chim lo in ka um kho lo. Hawi bantuk in hlawhtha pi ka hmu lo. Asinain laimi tampi caah ka si khawh tawk in thathnem nak ka chuah pi ko tiah kaa ruah. Laimi cu kan i lawm tiah an chim bal lem lo nain an caah santlai thahnem in Bawipa nih a ka hman ko ti ka hmuh i kai lawm ngaingai. Laimi ca lawng si loin mirang le Spanish hna ca zong ah Bawipa nih a thatnak chimnak caan tampi a ka pek. Bawipa zeizong vial te hi na sunpar nak caah si seh law na thatnak hi a phuang zungzal kho tu kan si cio khawhnak hnga fim kan chim law kan cawn piak ko timi hi ka thlacam nak a si.

Dawtnak nih Fahnak a Chuahter Tawn

Mi pakhat hi na dawttuk ah cun silole a zawn na ruah tuk ah cun na ruahchan ning bantuk in thil a can lo tik ah na lung a fak tuk lai. Lungrethei ngai zong in na um lai. Cun mi dang zong nih fah nak in pe ko hmanh hna seh law na dawtmi nih fah nak an pek mi hi fak khun in tuar khawh a si. A ruang cu na dawttuk caah a si. Thiltha na chimh, a tuah duh lo tik ah na lung an fah ter khun fawn lai. Cu thil vial te cu dawtnak ruangah a si. Khirhfabu zong, khua le ram le miphung zong hi mah bantuk cun a si. Kan dawt tung, kan dawt tluk le thangseh ti kan duh tluk in thil a caan lo tik ah lung a fak, tha te hmanh in i hngilh khawh a si lo.

Kan dawt lemlo mi nu/pa cu kan thinlung ah a um lo i zei a ton poah zong ah kan zei a poi lo ngai men lai. A ruang cu kan i pehtlaih tuk lo le kan dawttuk lo caah a si. Sianginn kan rak kai lio ah kan hawi pa Cate (Tuan Za Kip Thawng) nih hla a rak phuah i hawitha cu ral an si a rak ti. Cu lio ah cun ka nih a rak chuak tuk i hawitha ral an si bal lo tiah ka rak el bal. Asinain caan tampi ah ka kawi ka ral ah a tla timi ka chuak theu lengmang tawn. Ka kum a u pa deuh i kaa fiang chin lengmang.

Cucaah cun kei cu mi dawttuk zong kaa tim ti lo, Khirfabu le zei dangdang ah va tan tuk zong ka huam ti lo. Lungfah ter tu an si lengmang tung i cu nak cun nuam ten, lungdai ten an kong zong thei lem lo le ceih lem lo ten um ko cang ning law ka ngan a dam deuh lai tihi ka ruat tawn. Dawtnak nih hin chimkhawh lo mi fahnak a chuah ter theu tawn.

Sal an silo Fimchimtu saya/mah an si

Nihin ah ka hawinu State dang a ummi he kan i chawn. Bia a ka ruahmi tampi lak ah an khua ah pastor an rak lak lio ah laimi kanpa bik Rev.Dr. S. Hre Kio nih a chim tiah a ka chimhmi te hi carel tu hna dih lak ka sia nan herh ve caah le Pathian rian a tuantu kan pastor te cungah kan lungput dingning zong a si ko tiah ka ruah caah ka vun tial nak a si. Dr. Hre Kio nih a chim a timi cu;

American ramah cun kan pastor te hi kan lakmi hna an si ti phunin duh poah fial ding ah mipi nih kan ruah tawn. Pastor te cu kan duh poah kan fial hna dingmi kan sal an si lo. Pathian ram kauhnak caah rian a tuan dingmi Pathian sal le tu an si i kannih nih cun fim a kan chimtu, a kan cawnpiaktu saya/mah tiah kan hmuh khawh hna le kan u pat hna a hau a ti. Cuti kan u pat hna lawnglawng ah Khrihfabu zong a thangcho lai i hmaiah a kal kho lai tiah a ti, tiah a ka chimh.

Mah hi Dr. S. Hre Kio chimmi hi thil te tuai te a lo ngai nain kan lungput hi kan pastor te cungah zei tluk indah a biapit timi cu a langh ter. Kan umnak cio ah teh kan pastor te hi Pathian sal an si tiah saya bantuk in maw kan hmuh hna asilo ah kan sal an si tiin dah mah duh poah fial ding ah kan ruah hna. Laimi tampi cu kan pastor te santlaih lonak, tlamtlin lonak chim ah kan kaa a thaw ngai nain kan pastor te nih zeidah an herh i zeitin dah an khuasak ning a si titu cu a zoh piak duh bal lo mi kan si tawn. Har ngaiin kan chiah fawn hna. Kan herhmi kan chimh poah ah kan bawm kho seh ti kan duh fawn. Cun appointment kan ngeih mi vial te hi kan kal pi dih seh law ti kan duh fawn. Minung 30/40 hrawng a si mi member caah cun a si kho men ko lai nain chungkhar a tam i member a tam cang mi Khrihfabu caah cun pastor pakhat nih a za pi tein a tuah khawh ding ti hi cu minung cio kan si caah kan si ning cio i zoh sih law a si kho lo mi a si.

Cun phone an tlai duh lo tiah kan buai ngaingai tawn. Minung lak ah minung a si ve mi kan pastor te zong hi a caancaan ah chungkhar kong ah relrem lonak an ngei kho, cun a caancaan ah meeting a kai tawn mi zong an si. Zung an um lio zong a si kho mi a si. A ngaingai tiah cun kan pastor te hi exchange zungah a tuan mi an si lo. Phone call poah poah hi tlai dih hna seh law rawlei caan hmanh a ngei lo ding an si.

Kan pastor hi kan dawt lo ruangah kan cungah a vuivai lo men lai, dai tein a um ko men lai nain bia a kan ceih te tu ding cu Pathian a si ko. Pathian nih chiti a rak thuh mi a fa le hi a ven hrimhrim hna ti cu Bible nih fiang tein a kan chimh. Cucaah pastor santlaih lonak vah pi khawh hi thawn ah ruah ding a si lo i kan uar ding zong a si fawn lo. Pathian biaceih nak tu kan cungah a tlun sual nak hnga lo kan i ralrin awk a si deuh. Cun kan mah mipi lei kan tlamtlin lonak zong hi i zoh pah ve hna u sih. Angaingai ti ah cun Bawipa nih chiti a thuh i a ven mi hna a tu khal ah a chiah mi hna hi kan sal an si lo i kan saya/mah te tu an si deuh.

Thil kan Hmuhning

Laimi tampi cu thilhmuh zia kan thiam ngaingai. Voikhat cu dawr ah kan kal i ka hawi le he aa dawh ngaimi nu a rak i chok len ve mi kha kan hmuh. A dawh bak tiah kan zoh len lio ah kan hawi pakhat nih ka dua le hna a ke a ngan tuk a ti. Kan zoh i a ke cu a ngan in kan hmuh dih taktak. Cucaah aa dawh bak ko nain a ke a ngan deuh tiah remark kan chiah.

Mah nu kha a tak pum ah aa dawh lonak kan hmuh khawh mi cu pakhat te lawnglawng a si. A dang vial te aa dawh lo nak a um lo. Asinain kan thinlung chungah aa dawh mi 99 nakin aa dawh lonak 1 te kha kan hmuh khawh deuh. Khuaruah har taktak cu kan si ko.

Laimi hi lairam i kan rak um lio tein luat tein bia kan chim khawhnak hmun hi biaknak lawnglawng ah a si. Cunihcun a kan lem pah rua ka ti, ram thangcho kan phak hnu zong ah kan riantuan nak company i kan boss te an that lo ngai ko zong ah kan zei a poi lo, chimrel phungah kan ruat lo in dai tein kan cung i an sualnak vial te kan i in khawh. Asinain biaknak lei kan hruaitu pawl cu sawiding lawngte kan kawl hna i biaknak lei ah buainak chuah pi lawng te kan duh. Mah ral veng hmanh Mirang holh a thiam lo mi pawl zong kan nihlawh te a vun that pah ah cun mi zei rel lo in um kan hmang. A ngaingai tiah cun ningzak ngai ding kan si. Kanmah tein kan mah chung kong kau hmanh kan i tawl rel kho maw tiah ai tawl rel kho mi kan um fawn lo. Kan biaknak hruaitu pawl hi sumphomh in an um lo kar ah kan phomh tung hna nain an mah bomhnak lo in le kan si kho fawn lo. Kan zia hi kan thinh lo ahcun buaibai nak a chuak chin lengmang rih ko lai. Laimi nih hin kan biakmi kan Pathian kan tih lo tuk ruangah maw a si hnga a si lo ah biaknak lei ah buaibai nak chuah pi khawh hi thawn ah kan rel caah maw a si hnga kan buai zungzal ko. Minung kan tam deuh poh le i then ding hi a phung a si rua tiah kan ruah.

Hi thil vial te kan ton tawn mi kong ruah tik ah ngaihchia ngai kan si. A ruangbik a si ko mi cu thil kan hmuh ning ruangah an si kan ti khawh hna. Aa dawhnak tampi aummi lak ah aa dawh lo nak bik, a chiatnak bik a hmemi te char le thlir kan hman tawn mi nih hin kan biaknak zong a dam ter kho lo. Cucaah kan thil hmuh ning kan thlen a hau cang. Aa dawhnak, a thatnak a tampi mi tu kha hmu cang u sih law aa dawhlonak, a chiatnak a hmete kha hmuh lo i zuam cang hna u sih. Cu thinlung nih cun ram le miphun, Khrihfabu zong a dam ter i hmailei ah thawng deuh in a kan kal ter khawh deuh lai.