Friday, December 24, 2010

Christmas Hi Zeiti Set In Dah Kan Don?

Rev. E. Za Bik

Bible Caangthim: Isaiah 9:6 "Kan caah ngakchia pakhat achuak! Fapa pakhat peek kan si! Amah cu a kan uktu Bawi asi lai. Amah cu khuaruahhar Fimchimtu, a tthawngmi Pathian, zungzal hmunmi Pa, daihnak Bawi... ti asi lai".

Biahmaitthi:- Nitlaknak lei ram (Amerika, Europe, Canada) hna ah cun Christmas can hi cu hmunkip rian a ttuan, a ummi unau-ttafar rual hna nih an nu le pa sinah an rat i chungkhar tling i tonnak (family reunion) deuh in hman asi. Asinain kannih Laimi (abik in Laitlang ummi) caah cun ahleice in a sunlawi ning ai dang--- (i) Lothlawh retheihnak in rawlttuan kan von i liim can asi caah asunglawi khun; (ii) kum khat chung Pathian huhphenhnak thuk deuh in a kan ruah ter fawn; (iii) asinain thihnak nih Christmas can ah chungkhar a tlinter tilonak inn chungkhar ah cun lungleen le mitthli-tlaak in nungak-tlangval hna zanvah lio can ah ttahnak aw tampi aleeng tawn; (v) kum 55 in acunglei nutar-patar hna caah cun Krismas nih cun mual aliam cangmi nu le pa, unau-ttafar, hawikom dawt le no lio can kha mit-thlam ah a von cuan ter tawn caah lungleen le lawmhnak cu zatceu veve in tuar asi tawn. Asinain nihin ram dang ah a ummi Laimi nih Christmas hi zeiti set in dah kan don timi belte cu ka chim thiam ve lo, ka theih thlu lo ruangah.

Zei thil paoh hi nizan, nihin, le thaizing mit in zoh aherh. Nizan mit in kan zoh ahcun aluan ciami kum 2000 lioah hi vawlei ah Zisu Kri in a rak i phuang i kum fate vawleipi nih achuah-camtuak ah a lawmhmi Zisu thawng in "mui lak i arak i chawkmi kanmah Laimi zong nih ceunak nganpi cu kan hmuh ve cang. Thihnak thladem tang ah kan rak um; asinain atu cu ceunak nganpi nih a kan ceuh ve cang" (Isaiah 9:2). Cun nihin le thaizing mit in kha ceunak nganpi a coting ve mi Laimi kan i zoh tthan tikah, thaizing ah Laimi kan dirhmun kong a ruat mi tampi nan um lai ti ka zumh. Aruang cu...(i) kan ram uknak le sipuazi; (ii) kan Lairam kan pamh-hmaih tuk (lo-vah le loduah, inn-zuat sa-ttil caah ram khangh, khaan-bawhnak caah mei duah) ruangah kan vawlei non ttha vialte Chin Dwin tiva ah an luang dih. Cu ruangah lothlawh in pawcawmnak a zat tilo caah kan minung tiang in Kawl rawn ah chuklei in kan luan thluahmah lawng hmanh silo in nihin ah cun Malaysia in vawleicung ramkip kan phan cang. Cucaah nikum June thla an chuahmi MUKO magazine zong ah hitin maw kan Lairam cu kan kaltak thluahmah ko lai timi tlaangtar in (a) ram dang kal thluahmah attha ko ti in a ttial na, (b) a za cang, Lairam kaltak ding asi ti lo tiah a ttialna an si kha. (iii) kan Kawlram thimnak a um ko bu ah Nitlaknak lei ram kalnak ding hngak in atu ah Malaysia ah Laimi 40,000 nih an hngak ko ti asi hoi. Cucaah atulio Laimi kan dirhmun hi Lamtte-ka (cross-roads) dirhmun ah kan um kan ti zong ah kan palh lai lo. Hi hnu kum 15-20 ah asiloah thaizing ah cun Laimi kan sining le kan tuanbia hmanh hi zeidah alawh te lai ti hmanh chim awk ahar ngai le afianglo mi dirhmun ah nihin ah cun kan dir. Hihi kan thinlung ah chia bu in hi capar tlaangtar "Tukum Christmas cu zeiti sullam set in dah kan don" timi ah von kal rih usih.

Tutan Christmas ah kan don, kan thangtthatmi Bawipa cu Isaiah nih acunglei Bible caang ah min 4 a chimmi chungah hin adihlak in sermon peek ahcun asau tuk lai caah "khuaruahhar fimchimtu" timi biafang hi thuk deuh in kan ruah awk ah ka von thim. Phun dang deuh in chim ahcun... khuaruahhar fimchimtu Bawipa nih kanmah Laimi, cun abik in ral-zaam asiloah ram-zaam Laimi kan sinah zeitindah fim a kan chimh i kan thaizing caah ruahchannak a kan peek timi ruah tti awk ah tawite in von chim ka duh. Existentialist Philosophy nih ai tlaihmi a biacherhchan (main thrusts) pathum lakah pakhat cu: "ka sinak ah fakpi in bia a chimlo mi paoh cu zeibantuk thil hmanh ka caah biatak asi lo" (nothing is real unless it speak to my contextual situation) ti hi asi. Tutan ah achuah kan lawmh/thangtthatmi Fimchimtu nih pakhat cio kan sinah kutdong sawh in kan sining le tlamtlinloning a kan chimh mi a um maw?; a um ah cun zei bia dah akan chimh?; asiloah Christmas can asi ti in aphunglam sawhsawh in pumhnak ah va kal, linsa ngai le nuam ngai in Christmas ni liamter in dah tukum Christmas kan don ti hi faakdeuh in ruat tuah hna usih tiah kan sawm hna.

(i) Bible ah kir cang hna usih (Back to the Bible) :- Hihi kum zabu hleithumnak lioah Martin Luther le John Calvin (Reformation Fathers) hna nih an rak aupi i kum zabu pakulnak lioah Karl Barth nih faakpi in a aupi tthanmi asi. Abik in Matthew, Mark, Luke le John (the Four Gospels) chung i kan hmuhmi khuaruahhar Fimchimtu nih a chim, a phuanmi Pathian Bia an si. Hi Thawngttha Bia hi kan nunning a kan hmuhter khotu thla-lang le kan nunnak tahnak pedan ah hmang in fimchimtu le lamhruaitu taktak ah i laak kho usih law tutan kan Christmas hi sullam a nei ngaingai hnga. Bible hi kan nunnak thla-lang le pedan ah kan tuah ahcun zei thil kan ton zong ah "Zisu nih zeitindah a ruah hnga?" ti a kan ruah ter lai i kan thinlung le ka tuahsernak kip ah fim a kan chimh lai. Solomon zong nih: "Bawipa ttih-zahnak cu fim hramthoknak asi" a ti kha. Kan nunnak hi Pathian lamhruainak le thluachuahnak in a lam tluang seh ti kan duh ahcun Bible ah kan kir hrimhrim ahau. Hihi kanmah Hakha-Thantlang mi sinak in kan chim ah cun a hmasabik kan pale hna... Rev. Sang Ling, Rev. Sang Fen, Rev. Van Lo, Rev. Nawl Tling le hihna a von zultu Rev. Heng Cin le Rev. Hei Mang hna nih an kan vuih ta mi ro sunglawi asi.

(ii) Christmas le Kumthar hi cu Pathian thluachuahnak kan rel can asi:- Nunnak le damnak hi kanmah nih kan i peek khawhmi an si lo; Pa Pathian nih ni khat hnu ni khat a hlanh in a kan hlanhmi tu an si. Zumtu krifa kan caah cun hnulei von i her i aluan cia kum khat von zoh tthan ahcun vawleicung ah kum khat chung koko ah rel cawklo minung an thi, rel cawklo sizung ah lungrethei ngai in an um kan hmuh hna. Culioah kannih damte in kan um tikah kan Pa Pathian thangtthat lo awk attha lo. Cucaah Christmas le Kum Thar ni hna ahcun Pathian thluachuahnak kan rel i khup-bil in Amah sinah lawmhnak bia kan chim lawng hmanh siloin Zisu fimchimhning in nun kan i thok khawhnak hnga kaar-hlan kan thok ni si kho seh law Christmas le Kum Thar kan donning zong sullam a ngei kho ngai hnga.

(iii) Phaisa le thilri hi kan pathian ah ser hlah usih :- Kan pawpi he hi vawlei i kan hung chuah i kan nun chung paoh cu duh zong duhlo zong ah rianttuan le phaisa kawl cu aherh. Asinain mi tampi cu phaisa le thilri in Pathian thluachuahnak kan hmuh tikah Pathian sin in kan tlau tawn; kan thinlung chung i Pathian tthutdan ah phaisa kan chiah i phaisa kha kan pathian ah acang tawn. Cutikah phaisa kha minung hawi tah-nak pedan ah kan hman i mi zeirellonak, ruamkainak le mi thi-dawpnak ah kan hman tawn hna. William Barclay ttialmi cauk Ethics in a Permissive Society ah "Pathian theilo misual kut chung i phaisa tompi cu kap-hnih har naam asi tawn" (money in the hands of fallenmen is a double-edged razor) philh hlah usih. Kap-hnih har naam cu kap khat lei i ralrin ko hmanh ah kap-khat lei in mi a ah ruangah thi tampi achuah tikah zawtnak, damlonak a chuahpi. Cun Mirang phungthluk pakhat nih "phaisa cu sal ttha ngai asi, nain bawi puarthau asi" (money is a good servant but a cruel master) ati. Phaisa hi kan pathian asi citcet ahcun phaisa kawl i rian a kan fialning kha celh-chuaklo asi lai i mihlen, fir, le mithah zong adonghnak ah cun sual ah a kan ruah ter phah ti lailo. Khuaruahhar Fimchimtu (BZS) nih "Minung hi rawl lawng in anung lo, Pathian Bia zong in anung mi asi" (man does not live by bread alone but also by the Word of God...Matt.4:4). Hihi adik tukmi bia asi. Minung hi taksa rawl le thinlung rawl ai tluk te in asiloah sawmnga-sawmnga in kan herh.Thaithawh-zanriah rawl cu taksa rawl asi i Pathian Bia cu thinlung rawl asi. Thinlung nih pumsa a hruai. Pathian Bia nih a hruaimi thinlung nih taksa a hruai ahcun a famkimmi nunnak thei atlai ter.

(iv) Fimchimtu le Daihnak Bawi nih zeidah aa tinh? :- Tukum zong Christmas can ah athar in kan don, kan conglawmh dingmi Pathian Fapa nih hi vawlei ah a rat hnawhmi aruangbik cu hi vawlei mi kha "taksa, thinlung, thlarau" in damnak peek lawng siloin Amah lam a zulmi paoh thih-hnu thawhtthannak zong peek ding ah ara. Cucu a tinh bikmi asi. Zisu nih hi vawlei a nun lioah a hmanmi hriamnam hna cu... "dawtnak, dinnak, ngeihthiamnak, le mi har zawnruahnak" an si. Cucu hmang in Amah zultu hna nih hi vawlei kan nun lio hrimhrim ah hin Vancung Pennak (the kingdom of God) karh ter i kan vawleipi kha "dawtnak, dinnak, ngeihthiamnak le mi har/sifak zawnruahnak nih a ukmi vawlei ah can ter kha asi.

Tukum Christmas can ah Bawipa Zisu chuah-camtuak lawmhnak puai kan tuah tikah hi acunglei ka langhtermi akong 4 hi ruahchih in Bawipa cu sullam ngei te in dong hna usih tiah kan sawm hna. Lei ramkip ah a ummi Laimi kan dihlak cungah Christmas lawmhnak le Kum Thar thluachuahnak Pa Pathian sin in tlung hram ko seh ti in... hi Sermon cakuat chung hin nan kut kan tlaih hna.

Theihternak: December 23, 2010 ni GCC biaruahnak ah Rev. Dr. E. Za Bik nih a tialmi a si.

Saturday, December 4, 2010

Lunglawmhnak Thla ah Lawmhnak Biachim

Christmas thla a hungchuak i thinlung aa dang ngai. Christmas thla ah zawtnak ka ngei ve tawn i ka chungkhar, ka nu le ka pa, ka u nau pawl ngaih ka hmang tuk tawn. Thlalangawng in khua zohzoh i mitthli tlak ka hmang tawn. Laitlang Christmas kan rak hman kha hmundang kaa dang Christmas nak in a nuam deuh maw ti ah le a nuamhnak ka thei tuk hlei fawn lo. Asinain keimah lawng ka rak si lo ka hawile an chungkhar cio he aa hlatmi hna zong keimah bantuk an rak si pah cio hna. Mitthli he khua a sa mi an um pah cio ko. Zei ti awk dah a tha. Mah bantuk zawtnak cu a damhnak ding si nih le a um fawn lo. Mah vial khan keimah feeling cu si ko rih seh law.

Christmas thla cu zumtu hna kan caah cun a sunglawi taktak mi ni le thla a si. Vancung sunparnak vialte kaltak in hi vawlei ah nangmah le keimah santlai lo tlanh awk ah kan Bawipa a rak tum thla asi. A niam bik mi cawrawl einak kuang i thimin minung a hung cangmi kan Pathian chuah cam tuak thla a si i a sunglawi tuk. Christmas nih a phorh mi thawngtha ruangah zeithil poh zong hi Christmas thla ah cun aa dang khun mi an lo dih. Thilnung saram, thingkung hna zong aa nuam tukmi an lo. Aruang cu kan Pathian nih a sermi thil vialte caah a chuah pimi lawmhnak thawngtha ruangah a si.

Hi bantuk lawmhnak caan lio ah hin kan kaa chungin a chuak dingmi hna cu lawmhnak bia hna an si awk a si. Na tuah rih lo ahcun atu in tuah khawh i zuam. Na pawngkam mi hna kha lawmh ter hna. Nangmah le nangmah zong lawm tein um i zuam. Kan nunnak hi zei a lawh lai kan thei lo. Atu lio lawng hi kan nun a si. A ra lai mi nazi pakhat maw minute pakhat maw ah cun kan nunnak a dih kho. Zeicatiah nunnak cu kanmah ta a si lo. Cucaah Pathian nih caan tha a kan pek chung te ah hin nuam te le lawm te in a um ding kan si. A hleice in lunglawmhnak thla Christmas thla ah cun lawmhnak bia tam piin chim hna usih. Sertu Pathian cungah chim hna u sih law kan pawngkam minung hna sin zong ah lawmhnak bia chim hna u sih. Lunglawmhnak thla ah lawmhnak bia chim cio ding in kan sawm hna.

Friday, November 26, 2010

CCC Main Building Ding Hmanthlak

Chin Christian College (CCC) cu Laimi nih kan i ngeihchun sianginn lakah pakhat a si. Kan ule kan pale nih chunmang an ngeihmi cu hmailei ah CCC hi Chin Christian University tiang si kho te seh tihi a si. Atu tiang ahcun CCC ah Master of Divinity (M.Div.), Bachelor of Theology (B.Th.), Bachelor of Religious Education (B.R.E.), Bachelor of Ministry (B.Min.) le Bachelor of Arts in English (B.A. English) program pawl kai khawh a si. CCC cu Laimi vialte kan sianginn a si. Cucaah, pumpak in kai khawh lo zong ah, CCC caah tuahpiak khawh dingmi an tampi. Pali te langhter ahcun:
  • CCC ah a kai liomi bawmhnak pek khawh an si. Tahchunhnak, siangngakchia pakhat caah tuition fee asiloah messing fee thawh piak ti bantuk tuah khawh a si. 
  • CCC caah computer hlut khawh a si.
  • CCC caah cauk hlut khawh an si
  • CCC building saknak ah hlut khawh an si. A tanglei hi CCC Main Building sak timhmi hmanthlak (blueprint) a si. 

Theihternak: CCC caah zei maw tuah piak le hlut na duh sual i, zei tin dah ka kuat hna lai ti theih na duh ahcun (biaknakhmurka@gmail.com) ah thawng kan thanh law, a herhmi pawl chimh khawh kan in zuam lai.

Monday, November 22, 2010

ICBC Choir-1

ICBC Choir-2

Saturday, November 20, 2010

Thawngtha Chimmi Rel Na Duh Ahcun

CIM (Chin Internet Ministry) cu ram kip ah a phanmi Laimi nih hmun khat te ah thawngtha bia i hrawmtinak dingah tuahmi a si. Pathian thangthat le sunhlawih duh ah tuahmi a si. Thawngtha bia in pakhat le pakhat thazaang i peknak le thla i campiaknak caah tuahmi a si. Atu cu CIM nih website zong a ngeih cang. A hlan ahcun zarhpi ni lawngah thawngtha chimnak a rak thlah tawn. Nain, nai cun zarhpi ni le nithum ni ah tiin voihnih lengmang thlah a si. September 22, 2010 thawkin website ah CIM caan hmannak paoh an tar i, atu tiang ah thawngtha chimmi (sermon) pakul tar a si cang. 

CIM website (www.chininternetministry.org) hi leng tawn ve hmanh, thathnemnak an pek hrim lai. CIM biaruahnak ah chungtel na si rih lo ahcun ntlian@yahoo.com ah chungtel sinak sok khawh a si. Chungtel na si cang ahcun, chungtel a si rih lomi na hawile luhpi khawh an si. Na hawi pakhat thawngtha chimmi na relter cu Pathian riantuan a si ve.

Facebook a hmangmi na si ahcun FB zong ah nifatin Baibal caang CIM nih a tar lengmang. Chin Internet Ministry tiin kawl law, "like" timi kha rak tuah ve te. Cun, na hawile zong rak chim ve te hna.

Atu tiang tar cangmi thawngtha chimmi (sermon) rel hna na duh ahcun HIKA ah rel khawh an si. Pathian nih thluachuahnak in pe ko seh!

Sunday, November 14, 2010

Khrihfa cu Baibal Cathiang Kan Si

"Khrihfa cu Baibal Cathiang kan si" timi hla hi Rev. James Biak Peng nih a phuahmi a si. A tha ngaingai. Cun video i hmanthlak hi kan Laitlang (Thantlang le Thlantlang lam i thlakmi) hmanthlak an si i, na zoh rih lo ahcun zoh ve hmanh, hla ngaih pah in.

Wednesday, November 10, 2010

Friday, November 5, 2010

Tlau Lo Ah A Tha Bik

Baibal relnak: Luke 15:8-10

8 “Asiloah, tangka phar hra a ngeiminu nih pakhat kha a thlau ahcun zeidah a tuah? Meiinn a van i pei a inn kha a phiah i a hmuh hlan tiang a ken le a kawi zong kha a kawl cikcek cu. 9 A hmuh tikah a hawikom hna le a innpa hna kha a auh hna i, ‘Ka lawmhpi u, zeicahtiah ka thlaumi ka tangka kha ka hmuh ṭhan cang,’ a ti. 10 Cu bantuk ṭhiamṭhiam in, aa ngaihchihmi misual pakhat ruangah Pathian vancungmi hna cu an i lawm,” tiah a ti.

Luke 15 ah “tlau” kong bianabia pathum kan hmuh. An pathum ningin Jesuh chimmi an si. An pathum ningin, zei tlukin dah a tlaumi kha hmuh a si tikah lawmhnak a um ti kha an chim duhmi cu a si ko, a tawinak in chim ahcun. Tuu cu amah thil a hngalh lo ruangah a tlau (foolishness). Asinain, phaisa cu a ngeitu (asiloah midang) daithlan ruangah a tlau. Hi nih a kan cawnpiakmi pakhat cu inn ah kan daithlan ruangah tlaunak (thlarau tlaunak telhchih) kan chuahter theo tawn.

Fiannak bawmtu: 1) Judah nu nih va a ngeih tikah, atu cu nupi/nutung ka si cang, ti langhternak ah ngun phaisa pia/phar hra in tuahmi lukhimh aa hruk tawn. Cucu, nihin thitumh tikah kuthrolh kan i pekmi can ah Judahmi nih an rak hmanmi a si, kan ti lai cu. Cucaah, pia/phar hra chungin pakhat a tlau tikah minu a buai ngainak cu a si. 2) Palestinian inn pawl hi an mui ngai. Hlanlio Laimi inn an lo rua. Lai inn zong an rak mui ngaingai. Cu caah, minu nih phaisa phar khat a tlau tikah mei-inn a van i a kawlnak cu a si. A hmuh hlan chung a kawl.

Muisam: Phaisa pia ahhin siangpahrang mui a cuang lai dah (Luka 20:19-25). A tlaumi misual nih Pathian muisam a ken (Gen 1:26-28). A tlaumi misual cu “hmuh” a si tikah thlarau thawnnak hmangin minung chungah Pathian muisam kennak kha a chiahthan (damter than ti ah a hman deuh lai dah). Zumtu cu nikhat khat ah Jesuh Khrih bantuk kan si te lai (Rom 8:29; 2 Kor 3:18; Kol 3:10; 1 Johan 3:1-2).

Phaisa tlau bianabia nih thil pahnih (kap hnih a simi) a kan cawnpiak:

Pakhatnak, “tlau” kan timi cu “umnak ding zawn le hmun ah um lo” kha a chim duhmi a si. CCC ah ka rak kai lio ah, Saya Van Ni nih kan class chungah a rak lut i, ka cauk ka thlau, nan class ka luh lio ah ka philh tak sual maw, tiah a kan hal. Na philh lo, kan hmu lo tiah kan leh. Kan class chungin a chuak than, tlawmpal ah khulrang nawn in a lut than i, “A tlau than lo, a umnak ka thei lo i a si” tiah capo a rak saih.   “Umnak ding zawn ah a um lomi cu tlau a si” tiah a rak chim chap.
  • Tuu tlau bianabia le phaisa tlau bianabia nihhin tlau he aa pehtlaimi kong fiannak a kan bawmh. Tlau kan timi cu “umnak ding ah um lo” (out of place) kha a si ko. Tuu cu a dang tuu pawl sinah um ding a si. Phaisa zong a dang phaisa sinah um ding a si. Misual tlau (lost sinner) zong hi a dang Pathian fale sinah um ding a si.
  • Tlau kan timi cu “hman awk that ti lo” khi a si ko. A tlaumi tuu cu tukhal caah a thathnem ti lo. A tlaumi phaisa cu a ngeitu caah thathnemnak a ngei ti lo. A tlaumi nu/pa nih cun Pathian nih Khrih thawngin a tuahmi thil kha a co ting kho lo.
Kap dang lei in chim ahcun, “hmuh” (found) kan timi cu “umnak hmun i um than” (back in place). Pathian he i rem than. Man ngeimi si than. Tihnung chungin chuah hna hi an si kan ti khawh. Tukhal le phaisa ngeitu nih a tlaumi an thil (tuu le phaisa) an hmuh tikah an i lawmhmi le an hawile zong an i lawmhnak hrawmpi dingin an sawm hna mi hi khuaruah har awk a si lo. A phu hrimhrim ko.
  • Kan Baibal ah umnak ding zawn ah um lo ruangah buainak a chuakmi tampi kan hmuh. Adam nih ei lo ding a ei tikah a tlau. Kain nih a nau dawt ding a dawt lo pinah a thah tikah tlau taktak. Abraham nih an nu kha, ka nupi ti ko ding ah, ka far a ti tikah buainak a chuak. Tlau pi in a tlau. Jacob nih a u kha tha tein upat ko ding, a hlen tikah an chungkhar ah a buai, tlaunak a chuak. Potifer nupi nih amah tein um ko ding, Josef a uar ciammam i a tlau. Josef tu harnak a pek. Chim ahcun a tam tuk. Genesis chungah kan hmuh khawhmi tlawmpal kan langhter i a si.
  • Kanmah umnak ding zawn, kan i telnak ding zawn ah kan um lo le kan i tel lo ahcun tlau phun khat a si. Innchungkhar ah pa bik nih pa bik dirhmun ah a dir lo ahcun, tuanvo a lak lo ahcun chungkhar caah loh bak a si. Nu bik nih nu bik dirhmun ah a dir lo ahcun, tuanvo a lak lo ahcun chungkhar caah lohtlau a si. Fale zong nih fale dirhmun ah tha tein um i, nu le pa nawlngaih lo ahcun, cacawngmi nih ca tha tein i zuam lo ahcun, cucu tlau a si. Thil tha lo a chuahpi.
Tlau hi i theih manh lo kar ah a si ko. A rang tuk!

Pahnihnak, Pathian nih aho hmanh tlau ding a kan siang lo. Minu nih a phaisa tlau ding cu a duh lo. “Meiinn a van i pei a inn kha a phiah i a hmuh hlan tiang a ken le a kawi zong kha a kawl cikcek cu” (Lk 15.8) a ti. Kan Baibal nih cun “meiin a van,” “inn kha a phiah,” “a hmuh hlan tiang,” “a ken le a kawi zong kha a kawl cikcek” a ti. Felfai tuk le biatak tuk in a kawl kha a langhter. A hmuh tikah aa lawm tuk. (Thitumhnak kuthrolh thlau sual usih law zei tluk in dah lungthat loin kan um cio hnga.)

Nihin ah tuu tlau kong, phaisa tlau kong, le fapa tlau kong hi kan theih lengmang caah kan caah an chim duhmi hi zei pipa a si lo kho men. Sihmanhsehlaw, a voi khatnak a rak theitu hna caah cun khuaruah har a si kho. An rak lau men lai. Zeicahtiah, Jesuh Khrih nih cun Pathian nih misual kha a kawl hna tiah a rak chim. Farasi le phungbia cawnpiaktu pawl cu hna a rak hnawh ngai hna lai. Zeicahtiah an kalpimi zumhnak ahcun Pathian nih misual cu dan a tat hna ti a si caah, atu Jesuh nih a chimmi an theih tikah, a si kho lo in an ruah khawh. Pathian nih Adam le Eve cu a nawl an ngaih lo pinah an i thup ko nain a kawl hna (Gen 3:8-9) tihi Judahmi hruaitu nih an rak philh rua. Farasi le phungbia cawnpiaktu pawl nih Cathiang kong cu an hngalh ngai ko nain, “pale nih an fale an zaangfah hna bantuk khin BAWIPA nih amah a tihmi cu a zaangfah hna” (Salm 103:13) ti kha an philh.

Phaisa tlau tuanbia (le tuu tlau le fapa tlau tuanbia) nih tlau a poi ning a langhter. Cun, a kawltu dirhmun in zoh tikah, thil pakhat a bau ruangah a poi khawh ning a lang. Pakhat cio hi kan biapi ti a langhnak zong a si. Mibu damnak ah kan zapi kan biapi. Pathian sunparnak a langhnak hnga kan zapi kan biapi. Pakhat a bau tikah damlonak a chuak. Daithlan ruangah tlau khawh a si. Cu caah, kan tlau lo nakhnga ralrin ngaingai kan hau. A tlaumi cu hmuh than a si tikah lawmhnak a um. Nain, tlau lo ah a tha bik!

Pathian nih nan umnak ah in zohkhenh cio ko hna seh!

Theihternak: PCCF le TIM ah ka chimmi a si.

Sunday, October 17, 2010

Midang Caah

Rom 12:6 “Cucaah laksawng phun dangdang kan hmuh ciomi cu Pathian nih a kan pekmi vel kan hmuh ning cio ah hmang hna usih.”

Minung nih kan nunnak hi thil pakhat khat caah kan hman i, kan liamter tawn. A cheu khat nih riantuan tuknak ah, a cheu cu an huammi thil pakhat khat tuahnak ah, mi cheu khat cu minthannak ah, a cheu khat cu rum chinchin nak ah, tiin an nunnak cu an hman cio. Sihmanhsehlaw, mah vialte hi zungzal a um kho mi thil an si lo. Cucaah kan nunnak hi sullam a ngeimi, a sunglawimi a si nakhnga midang caah kan nun a hau.

Ka ngakchiat lio ah ka rel bal i atu tiang ka philh khawh lomi pakhat cu “Vawleicung ah lungnuamhnak a ngei taktak mi pawl hi midang caah thil tampi a tuahmi, mi a bawm hna mi an si” timi te hi a si. Hi kong he pehtlai in Rick Warren nih a chimmi nai ah ka rel. Thazaang ka ngah ngai caah vun tial ka duh. Rick Warren nih a chimmi cu:

“Hi vawleicung ah Pathian nih na nunnak hi dannak chuahpi dingin hman an duh. Nangmah hmang in rian tuan a duh. Kum khua sau nakin zei dah mi caah na tuah khawh timi kha a biapi deuh. Kum zeizat tiang na nun khawh ti nakin zei bantuk in dah na nun ti kha a biapi deuh. Cucaah tuni ah hin midang caah siseh, Khrihfabu caah siseh, Pathian riantuannak ah siseh khoika hmanh ah naa tel lo ahcun zei bantuk phisinnak (excuse) dah na pek lai?
  • Abraham cu a tar cang.
  • Jacob cu phuhrunnak a ngei.
  • Leah cu muidawh a si lo.
  • Josef cu mi nih an nekmi a si.
  • Moses cu holh aa mi a si.
  • Gideon cu mi sifak a si.
  • Rahab cu nunzia thalo in a nungmi tiah an timi si.
  • David cu sualnak le chungkhar buainak phunphun a ngei.
  • Elijah cu vawleicung nun huam ti loin amah le amah thah aa timmi a si.
  • Jeremiah cu lungdong in a ummi a si.
  • Jonah cu a lung khong ngaimi a si.
  • Naomi cu nuhmei a si.
  • Piter cu a thin tawi ngaimi a si.
  • Martha cu thil hi lungrethei tukin a tuakmi a si.
  • Samaria nu cu va tampi a ngeimi a si.
  • Zakia cu mi nih an huat i hawi sinah aa tel ngam lomi a si.
  • Thomas cu lunghrinnak a ngeimi a si.
  • Paul cu damlonak a ngeimi a si.
  • Timote cu mi ralchia a si.
Hi hna nunnak pawl kan zoh tikah Pathian rian caah aa tlak lo tiah ruahmi an si ko hna. Sihmanhsehlaw Pathian nih cun an zapi in a hman ko hna. Cu bantuk in phisin na hman tawnmi kha ngol law Pathian nih an hman ve ko lai.”

** Rick Warren nih Daily Hope a tialmi chungin ka chirhchanmi a si.

A Men
Philadelphia

Sunday, October 10, 2010

Pathian Bia I Nunpi Usih

Baibal relnak: Luka 10:27
27 Bawipa na Pathian cu na lungthin dihlak le na nunnak dihlak le na thazaang dihlak le na ruahnak dihlak in na dawt lai i na innpa zong kha nangmah naa dawt tluk in na dawt lai,’ ati.
Luka 10:25-42 kan zoh tikah Samaria mitha pa bianabia le Jesuh nih Martha le Mari kha a len hna nak kong pahnih kan hmuh. Hi kong pahnih nihhin kan nunnak ah a kan cawnpiakmi thil pahnih a um.

Pakhatnak cu Samaria mitha pa bianabia kan zoh tikah phungbia cawnpiaktu saya pakhat nih kan Bawipa Jesuh kha zungzal nunnak hmuh dingah zeidah ka tuah lai tiah a ti. Jesuh nih Cathiang nih zei tin dah a chim i a chimmi cu zeitindah a sullam naa lak ning a si tiah a ti. Mipa nih cun a cunglei kan hmuhmi, Luka 10:27 nak in a leh. Jesuh nih cun na bialehnak a hman; cucu va tuah law na nung lai tiah a ti. Phungbia cawnpiaktu pa nih aho dah ka innpa a si tiah a hal than tikah Samaria mitha pa bianabia in a cawnpiak.

Samaria mitha pa bianabia cu kan theih tawnmi a si bantuk in, amah he aa thei balmi zong a si lo, a chung zong a si lo, amah a rak bawm balmi zong a si lomi, khualtlawn pah i a hmuhmi harnak a tongmi pa cungah zaangfahnak lungthin a ngei. A lungthin lawngin a theih si loin tuahsernak ah a langhter. Jesuh nih cun mah bianabia kong a chim dih hnuah phungbia cawnpiaktu pa kha va kal ve law cu bantuk in va tuah ve tiah a ti. Pathian bia cu a theih dih, a zah dih ko nain a nunnak ah aa nun pi lo. Aho hi dah ka innpa a si i, zei tin dah pawngkam i a ummi pawl hi ka dawt khawh hna lai timi a thei lo.

Pahnihnak, cu bianabia a dih bak ah Martha le Mari kha Jesuh nih a leng hna timi kong kan hmuh colh. Mari cu Bawipa kehram ah a thu i cawnpiaknak kha a ngai. Cu lio ah cun Martha cu khual pawl eidinnak le thutdirnak caah a buai len. Jesuh lawng si loin a zultu pawl zong i tel dawh an si. Cu vialte khual caah cun Martha cu a buai ngai ko lai. Sihmanhsehlaw, Jesuh nih cun thil tam tuk kong ah na lung rethei i na phun na zai, Mari tu nih a hmaanmi thil cu aa thim cang tiah a ti. Martha a tuahmi thil hi thil tha a si ko. Khual a dawt hna, rethei in, pakhat khat a chambau sual lai ti a phang i a tlamtlin khawh nakhnga aa zuam. Sihmanhsehlaw, Pathian bia nih zei dah a kan cawnpiak timi kha ngaih ding ah a tlolh.

A cunglei kong pahnih kan zoh tikah, nihin zumtu kan nunnak cio zong ah ruah awk a tha ngaimi a si. Kan nunnak ah Pathian a um lo ah, Pathian bia he kan kal ti lo ahcun kan tuahmi thil pawl cu Pathian lung kan tong lai lo. Pathian hmai ah mithmai tha kan hmu kho lai lo. Cu lawng si loin Khrihfabu chung zong ah program a phunphun kan tuah, thanchonak caah thazaang tampi chuah buin rian kan tuan. Sihmanhsehlaw, Pathian bia hi kan tuahmi thil poahah a kan hruaitu, kan nunpi pengmi bia a si a hau. Asilo ahcun kan tuahmi thil pawl cu minung taksa sawhsawh lei in i zuamnak lawng a si lai i, a chuahpi mi cu ngaihchiatnak, lungfahnak le, i remlonak in a dong lai.

Khat ta lei in kan zoh tikah, Pathian bia cu kan theih dih, thlarau lei ah kan i zuam, thla zong kan cam. Asinain Khrihfa timi hi mah pumpak pakhat thlarau thanchonak ca lawng ah a dir dingmi kan si lo. Kan ngeihmi Bawipa dawtnak, velngaihnak le lianngannak kha pawngkam ah a ummi sinah tuahsernak in langhter a hau. Hla phuahtu pa pakhat nih cun, “To know you is to catch my brother when he is falling” tiah a ti. Pathian kan duhnak, Pathian kan dawtnak hi kan pawngkam i ummi, kan bawmhnak a herhmi sinah langhter hna usih.

A Men
Philadelphia

Tuesday, October 5, 2010

Pumkhat Sinak

Baibal relnak: Johan 17:20-23
20“Anmah ca lawngah hin thla ka cam lo, an chimmi bia thawngin a ka zum laimi hna ca zongah ka cam. 21An dihlak in pakhat an si nakhnga thla ka cam. Ka Pa, keimah cu nangmah chungah ka um i nangmah cu keimah chungah na um bantuk hin annih zong kan chungah um ve hna seh. 22Nangmah le keimah cu pakhat kan si bantuk hin pakhat an si khawh ve nakhnga, sunparnak na ka pekmi kha ka pek hna. 23Kei an chungah um in nang ka chungah um law, annih cu pakhat taktak an si lai; cun pakhat an sinak thawng cun vawlei nih cun keimah cu nangmah thlahmi ka si le nangmah nih annih cu keimah na ka dawt bantukin na dawt hna kha a hngalh lai.
Pumkhat Sinak

Johan 17:20-23 hi, Bawipa Jesuh Khrih nih an tlaih lai te ah, thla a cammi asi. Hi a thlacamnak a dih tlawmpal ah an tlaih colh. Minung phung ah, kan i then lai ah, a thi dingmi nih, a thih lai ah, a siaherh bikmi kha cah tak le chim a si tawn. Vawleicung thil kalning a si. Jesuh nih an tlaih lai le a thih lai ah a chimmi a si caah biapi ngaingai in a ruahmi a si cu a fiang.

Johan 17 nih thil pahnih a kan cawnpiak. Pakhatnak cu, Pathian le minung (kanmah) hi pum khat kan si ding a kan cawnpiak. Pathian he cun zei tin dah pum khat kan si khawh? A fapa Jesuh Khrih zumhnak le kan nunnak ah nunter nakin Pathian he pum khat kan si kho. Pahnihnak ah, minung le minung (kanmah hi pumkhat kan si ding) hi pum khat kan si ding a si. Minung le minung kar ah pumkhat sinak a um khawh nakhnga a herh bikmi cu Pathian he pumkhat sinak a si. Pathian he pumkhat kan si hmasat a herh. Pathian he pumkhat sinak nih kannih zong pumkhat a kan siter lai. Pumkhat sinak timi cu, phungdang in chim ahcun, lungrualnak kan ti lai.

Tahchunnak pakhat chim ka duh. Mark 2:2-3 kan zoh tikah mizeng pa cu a hawile pali nih Jesuh sinah an rat pi i, Jesuh nih a damter ti kha kan hmuh. A tuanbia umtuning ah Jesuh nih inn chungah cawnpiaknak a tuah i, minung hi inn cu an khat cikcek. Inn chungah zeiruang ah cawnpiaknak hi a tuah cu kan hngal kho lo nain, a cawnpiaknak a ngaimi cu an tam ngaingai ti cu, inn an khat dih timi nih fiangte in a langhter. Mizaw pa hawile nih cun, Jesuh sinah an hawipa cu an kalpi. Minung an tam tuk caah, inn cung tu ah an kaipi i, inn cungin Jesuh a umnak hmun ahcun, an thumh i, Jesuh nih damnak a rak pek. Hi tuanbia nih thil pahnih a kan cawnpiak:
  1. Minung pali hi an lung aa rual. An lung aa rualnak cu mizaw pa hi Jesuh nih a damter khawh ko, tinak ahhin a si. Cu caah, an hawipa a dam lomi cu Jesuh sinah an rat pi. Phundang in chim ahcun, Jesuh an zumhnak ah pumkhat an si, an lung aa rual.
  2. Minung pali hna lakah pakhat/pahnih nih kei cu kaa tel lai lo. Jesuh nih a damter khawh ti cu ka zumh ko; nain inn tu ah ka rak um ko lai i, thla tu ka campiak lai ti sehlaw, kan tuanbia hi phundang in a kal men hnga. Nain, an pali ningin an zumhnak lawngah si loin an tuahsernak zong ah an lung aa rual i, mizaw pa cu Jesuh sinah an phanh pi tikah Jesuh nih khuaruahhar thil a tuah. Mizaw pa nih damnak a hmuh than.
Kan zumhnak lawngah si loin kan tuahsernak zongah kan lung aa rual ahcun Pathian sunparnak kan langhter khawh ve ko lai. Lungrualnak asiloah pumhkhat-sinak thawngin thiltha tampi kan chuahpi khawh ko lai.

Kaa lawm.

A Men (Fom Men)
Philadelphia

Theihternak: Sayama Fom Men nih TIM ah October 3, 2010 ni ah a chimmi kan tarmi a si.

Saturday, October 2, 2010

Saturday, September 25, 2010

Genesis 1 le BIA

Pathian cu sertu a si. Pathian dah ti lo cu a dang thil tih ding an um lo, ti kong kan tial cang. Atu tan ah hin Pathian nih van le vawlei a sernak ah a hmanmi “Bia” (logos – Gk; dabar – Heb; Word – Eng) he pehtlai in tlawmpal kan hun tial lai.

Genesis 1 kan zoh tikah Pathian nih a Bia in zeizong vialte a ser ti kha kan hmuh. Phundang in kan chim ahcun, Pathian Bia ah thawnnak a um. Sernak vialte hi Pathian thawngin a cangmi an si. Bia hi Krikholh cun logos ti a si. Krikmi hna an ruahnak zongah hin bia hi a rak biapi tuk ve. Bia (logos) thawngin zeizong thil hi a cangmi an si tiah an zumh. Cu ruangah cun pei Krikmi nak ruahnak hmangin Johan Thawngtha tialtu pa nih a hramthawk ah Bia a um, cu Bia cu Pathian he an um ti, cu Bia cu Pathian a si i hi vawlei ah pumsa in a hung lang (titsa a cang) tiah a ti (John 1:1).

Pathian nih a mi hna he pehtlaihnak zongah a bia a hman. Biakam Thar kan zoh tik zongah Jesuh Khrih nih bia hmangin thlichia a daihter, khuachia a thawl, mizaw a damh hna, thil khuaruah tampi a tuah. Bawi Jesuh Khrih kha sual an phawt lio ah khan “Messiah ka si aa ti” tiah an puh. Mipi bia ruangah (a bik in, Judah hruaitu hna bia ruangah) kan Bawipa Jesuh Khrih zong an thahnak. Cucaah bia hi a biapi tuk. Bia ah hin thawnnak a um. Kan chimcangmi bia lak than awk a tha ti lo.

Pathian le Jesuh Khrih nih cun an bia kha vawlei sernak, mipi thatnak caah an hman. Joseph Stalin nih cun, “Bia cu hriamnam a si,” tiah a rak ti. A hman ngai. Pathian nih van le vawlei zeizong vialte sernak ah a hmanmi hriamnam cu a Bia a si. Jesuh Khrih zong nih thawngtha chimnak ah siseh, mizaw damternak ah siseh, khuaruahhar thil sernak ah siseh a bia a hman ve. Hriamnam tha tukmi a si caah a hman thiam ahcun bawmtu tha ngai a si i a hman thiam lo ahcun rawhralhnak a chuahter khawh. Cu a si caah, Laimi nih hawi he kan i pehtlaihnak ah kan bia hman kan i ralrin a hau.

Bia nih thil tamtuk a tuah khawh. A ngaihchiami pa a hnemh khawh bantukin a lung aa lawm komi pa kha a ngaih a chiatter khawh thiamthiam. Midang lung a lawmhter khawh i fahnak zong a pek khawh. Nitin nunnak zongah bia lo cun nun khawh a har. Ni khat ah hin minung pakhat nih holh fang hi tamtuk chim khawh a si. Micheu nih cun bia (holh) cu fimnak hmuhnak ah an hman. A cheu ve nih cun minthannak ah an hman. Cachimhnak ah an hman, ca kong ceihnak zongah an hman. Mifimmi nih cun thanchonak le minthatnak ah an hman. Sir Robindranath Tagore nih cun, “Mifim caah cun bia kaa khat hi a za ko,” tiah a ti.

Laimi nih bia kan hman biknak pawl zoh tikah, a bik in mi kong ceihnak, mi thangchiatnak le mah i chimthiamnak ah kan hman. Bia hi le thawnnak a ngeituk mi a si fawn. Cucaah, fahnak atu le atu a kan peknak hi a si. Kan bia chimmi ah ralrin deuh kan hau. A herh lomi mahca zong a tha hnem lomi le miphun fahnak bia chimnak in kan i sum a hau. Kan bia hman kan thiam ahcun kan ram a ser khawh i kan thiam lo belte ahcun kan miphun kan hrawh sual lai. Cucaah, thiltha sernak ah bia hman i zuam hna u sih.

Tuesday, September 21, 2010

Genesis 1 Catialtu

Genesis cauk hi aho paoh nih biapi ah chiahmi le rel ngaimi cauk pakhat a si. Hi cauk hi zeitik ah tial a si ti le aho nih dah a tial ti hi nihinni tiangah fiangin hngalh khawh a si lo. A hlanah cun, Phungbia Cauk - Genesis, Exodus, Leviticus, Number, le Deuteronomy- hi Moses nih a tial tiah rak zumh a si. Asinain, nihin ah cun kha ruahnak le hmuhning kha a hmaan lo tiah ti a si cang. Cu kongah, Baibalca lei ah a thiammi hna nih, zeitin dah Moses nih a thihnak kong (Deut 34) cu a tial khawh an ti. Phungbia Cauk hna hi mi pakhat nih caan khat te ah a tialmi an si lo. Mi tampi nih kum tampi chung hmun dang le kaa dang cio in an tialmi tu a si deuh lai an ti. Cu an tialmi cu a hnu ah khawmh le fonh a hung si i nihin kan hmuhmi cauk panga hi an si, an ti.

Baibalca lei thiam sang tampi nih Phungbia Cauk hi catialtu pali kut in a rak chuakmi a si lai tiah an ruah. Cu catialtu pali hna cu min an sak hna: pakhatnak pa kha "J" catialtu (Yahwist Source or Writer(s)) an ti; a pahnih nak pa cu "E" catialtu (Elohist Source or Writer(s)) an ti; a pathumnak pa cu "D" catialtu (Deuteronomy) an ti; i a donghnak pa cu "P" catialtu (Priestly Source or Writer(s)) tiah an ti. Hi ruahnak a chuahnak cu Moses tialmi a si kho lo tinak le Phungbia Cauk chungah kong khat a si ko nain aa nolhmi, Pathian min aa dangmi, Pathian kong hmuhning aa dangmi le catialning aa dangmi tete an um caah a si. Hi pali hi zeitin dah an then hna hnga? Gordon J. Wenham [Genesis 1-15 (Waco, Texas: Word Books, Publisher, 1987), xxvi] nih cun, a tlaangpi in, thil panga cungah zoh in then an si a ti:
  1. Pathian kha min dangdang in an kawh (J nih "Yahweh" [Bawipa] tiah a auh; E le P nih "Elohim" [Pathian] tiah an kawh);
  2. Konglam pakhat aa thuatmi (tahchunhnak ah, sernak tuanbia pahnih a um [Gen 1 (P) le Gen 2 (J) tialmi]; nolhmi [Buanchukcho kong (Gen 6-9) ah aa nolhmi tete an um.]; an pupa hna kong ah thil pakhat voihnih ummi [Gen 12:10-20 le Gen 20 hi rel ti hna hmanh]);
  3. Hmanmi biafang aa dang (biakamnak sernak kong ah J nih "Tan" [J "cuts" covenants] a hman. Nain, P nih cun " Ser" siloah "Dirh" [P "establishes" covenants] a hman);
  4. Anning (style) aa dang (J le E nih cun an tialmi kong kha fiang tein an tial. P tu nih cun a tialmi kha a nolh lengmang. Cupinah chuahkehnak [genealogy] kong tial a huam ngai);
  5. An thilhmuhning (theology) aa dang ngai (P nih cun Pathian cu lamhlat pi ah a um a ti lio ah, J le E nih cun Pathian cu minung bantukin khua a sa i minung he naih te in a um tiah an zumh).
J, E, D, le P tialmi ca hna hi 400 BCE hrawngah fonh an si lai an ti. Hi catialtu pali kut hin Phungbia Cauk hi kan sinah a phan. Genesis tu cu J, E, le P kut in a si, tiah an zumh. Tial kan duhmi hi Genesis 1 kong a si. Catialtu pali chungin Genesis 1 tialtu hi P a si lai tiah zumh a si. Cucaah, cu kong kan fian deuh nakhnga P catialtu kong, a caan, a hmun le a thil hmuhning tlawmpal in kan hun langhter ta lai.

Amah hi tlangbawi sidawh a si an ti caah P catialtu tiah an auhnak a si. A ca hi Babylon ram ah Saltan lio le Saltannak in an luat ka caan lio hrawngah (kum zabu 6 donghnak lei le 5 thawkka hrawngah) tialmi a si lai tiah an zumh.

Sal ah an taan lio ah hin an hrem hna, an tuk, an velh hna ti hi fiang ngaiin kan hmu kho lo. Nain, miphun dang ram ah an um i miphun pakhat in dir khawh than ding ah an i zuam lio a si ti tu cu a fiangmi a si. Hi lio caan ahhin an pawngkam i a ummi hna i biaknak le nunphung hna cu an caah tihnung le ral a si tiah an rak ruah. Cucaah, Israelmi cu BAWIPA nawlbia cungah dirhmi Pathian Mibu kan si, fek tein dir hna u sih ti kha biatak tein an rak au pi.

An ram he aa hlat ngainak Babylonram i an um lio a si caah le Pathian nih a kan hlat tiah an ruah lio a si caah hi catialtu nih hin Pathian cu a hlatnak pi ah a um tiah a ti. P nih cun chanrelnak, chuahkehnak, biaknak lei phung le phai pawl (Sabbath, Raithawi, Cuarpartan, tbk) kong kha biatak ngaingai in a tial. Cun Pathian hi zeizong vialte cungah a ummi a thawngmi a si tiah a zumh fawn.

Sunday, September 19, 2010

CIM Website Leng Hna Usih

CIM (Chin Internet Ministry) nih website a ngeih cang. HIKA ah leng tawn hna usih. Tuzarh thawk cun CIM i thawngtha bia chimmi Biaknak-Hmurka ah kan tar ti lai lo, CIM website ah tar lengmang a si ko lai caah. Nain, a tanglei hmanthlak in theihternak cu kan tuah pah lengmang lai. CIM website i thawngtha rel dingah a tanglei hmanthlak hi hmeh (click) ding a si ko lai.


Thawngthanhnak: CIM nih zarh fatin thawngtha bia chimmi biaruahnak ah a thlah tawn. Cu a thlahmi cu kan hnulei zarh tiang Biaknak-Hmurka ah kan tar tawn. Atu cu CIM website a um cang caah le website ah thawngtha chimmi an tar cang caah hika ah kan tar ti lai lo kan ti nak a si. Email in zarh fatin thawngtha chimmi rel na duh ahcun biaknakhmurka@gmail.com ah aho sinah dah chungtel sinak sok khawh a si ti kan hal ulaw, tuanvo ngeitu email kan in chimh hna lai. Asiloah, chungtel luhnak zong, a duhmi cu, kan in sokpiak hna lai.

Sunday, September 12, 2010

Pathian Rian le Minung Rian

CIM Caan hmannak (12th September, 2010)

Zumtu nu le pa hna,

Pathian Dawtnak, Velngeihnak le Daihnak cu nan dihlak cung ah hmuntthan ko seh. Kan nunnak ah nitin te thazaang thar a kan pee tthantu kan Bawipa Jesuh Khrih a min ka thangtthat.

Psalm 84:1, 2 "Maw Lianngan Bik Bawipa, zeitluk in dah na biakinn cu ka duh! Cuka i um cu ka duh hringhran! Bawipa biakinn chung tual cu ka ngai hna. A nungmi Pathian cu ka nunnak dihlak in hla in ka thangtthat".

Psalm 40:1, 2 "Bawipa bawmhnak cu ka hngak lengmang i a donghnak ah ka au nak cu a ngaih i a theih. Ttih a nung mi khor chung khan a ka chuah. nawncek khor chung khan a ka chuah, Him tein lungpi cung ah khan a ka tthutter i fek tein a ka umter."

Thlacam cahnak:
  • CIM hruaitu thar hna le Advisory board chungtel thar hna rianttuannak ah Pathian duhning le lamhruai ning in, zapi caah rian an ttuan peng nak lai
  • Ram hruaitu upa hna le Ram rianttuan tu hna caah
  • Kan Khrihfa bu cio Pastor hna, Khrihfa upa hna caah
  • Ngaihchiatnak a tong lio mi hawikom hna caah le a dangdang
Nihin thawngthabia a kan chimtu cu, US um mi Chin Khrihfa bu hna sin ah thawngthabia chimnak in caan a hmang lio mi, Zion Baptist Church, Hakha ah Pastor le atu lio ZBC ah General Secretary a ttuan lio mi Rev. Dennis Ngun Thawng Mang asi. Lunglawmhnak nganpi he kan don.

(Orhlei kam a hriangcem khi Rev. Dennis Ngun Thawng Mang cu asi)

Thawngthabia kan ihrawm hna hlan ah Ka Hmang ko ka Bawipa timi Pathian thangtthatnak hla ngai ta hna usih. (Asennak hi hla a si i hmet ko. Youtube zohkhawhlo nak hmun i na um ah cun, hla hi na ngai kho lai loh. Gmail na hman ah cun, hmanthlak tarmi na hmu lo kho men).

Rev. Dennis Ngun Thawng Mang:

THE MINISTRY OF GOD AND MAN
(PATHIAN RIAN LE MINUNG RIAN)

CAANGTHIM
I Kor. 3:5-8 A ngaingai ti ahcun Apollo cu ahodah a si? Paul cu ahodah a si? Pathian sal pei kan va si ko cu, Pathian an zumhtertu hna kha. Bawipa nih a kan pekmi rian cio kha pei kan hei tuan ko cu; Kei nih a ci ka tuh, Apollo nih a kung kha ti a toih, sihmangsehlaw a thantertu cu Pathian a si. A ci a tuhtu le ti a toihtu thamtham cu biapi an si tung lo. Pathian kha pei biapi cu a si cu, zeicahtiah amah nih khan pei a thanter cu. A tuhtu le a toihtu kha cu zeihmanh an I dannak a um lo; an tuanning cio khan Pathian nih laksawng a pek ko hna lai.

BIAHMAITHI
A tutan khual ka tlawnnak i ka kenmi biatlang pakhat cu PATHIAN RIAN LE MINUNG RIAN ti hi a si. Kan laimi lak i Pathian riantuantu cheukhat nih “ kan rian ngeitu hi Pathian a si ti le keimah ka telnak zawn a si lomi Pathian rian tuantu dang an um ve ko “ ti hngalh le cohlan taktaknak ah kan bau tawn rua tiah ka ruah. Cu nih a chuahpimi cu tantinak silo in, midang nak in keimah le ka riantuanmi hi a hman bik, a tha bik ti in mah lei tang party kawlnak a chuahpi tawn i Khrifabu damnak nak in Khrihfabu zawtnak, miphun thanchonak nak in miphun i thennak le pumpak thathnempinak bantuk lawng ah a dong tawn. Cucaah kan Khrihfabu le kan tuanmi rian ngeitu hi Pathian a si i minung hi a rian i hman sawhsawh menmi lawng kan si ti hi atu lio kan sining ah a biapi tuk ti ka ruah caah hi tlangtar hi ka thim thengnak a si

BAIBAL CAANGTHIM I KORINTH KHRIHFABU CHUNG THIL UMTUNING
Paul nih a rak thokmi Korinth Khrihfabu ah a tlangpi in buainak a um I cu buainak lak ah pakhat cu ithennak a si. Cu ithennak cu lungthin ithennak in a thok. Lai miphun le khrihfabu zawtnak ngan bik pakhat cu ithennak a si ve men lai.

Pumpak uar hlei a ngeimi an si i Pathian rian chung i hmanmi le aa pe taktak mi ciocio chung ah micheu nih Paul, a cheu nih Apollo, Peter ti in an party si an i cuh i Pathian tluk deng in anmah le an uarmi cio kha an hlorh hna. A sinain Pathian fialmi cio an si i an rian ngeitu taktak Pathian pakhat ca i riantuantimi an si kha an rak hngal lo. A caan caan ah laimi micheu zong zapi lak ah cu bantuk cu kan um ve tawn. Riantuantu lungput taktak a si lo na in zapi lak i micheukhat nih riantuantu pakhatkhat kha party ngeih duh ternak lungthin an ngeih ter kho ve. Cu cu iralrin ding pakhat a si ve rua tiah ka ruah.

Paul nih amah a tanh i amah lei a tangmi hna kha nan hmaan tuk, biatak nan tanh caah a si ti sehlaw atu lio i riantuantu cheukhat sining he aa tlak ngai hnga. Paul dirhmun ah hei dir in a kan tanh deuh I nangmah party deuh ka si a kan titu um hna sehlaw, nan hmaan tuk, biatak nan tanh caah a si, keimah hi pei thawngthabia a dirpitu taktak le Pathian rian a tuan taktaktu cu ka si cu kan hei ti men ko hnga. A sinain Paul nihcun amah a tanhtu pawl zong kha keimah hi rak ka uar hlah u, Apollo zong uar hlei hlah u, uar hlei deuh le uar lo deuh hi rak kan ngei hlah u, Pathian rian fialmi ciocio kan si i kan rian ah biatak te in aa pemi ciocio tu kan si, kan i dannak a um lo, Pathian rian chung ah kan i khat ko tiah a ti hna. Cu lungput cu i fonh duhnak lungput le Khrihfabu damnak ca i lam a si kan ti khawh hnga. Kan ram ah a bau ngai rih i kan miphun lak ah a bau ngai rih.

Paul nih a chim rihmi cu kei nih a ci ka tuh a ti A sullam cu kei nih mission rian le thawngthabia chimnak rian ka tuan, a hran rian taktak tuantu ka si , Apollo nih ti a toih a ti. A sullam cu Apollo nih a zohkhenh, a cawm, a cawnpiak, a kilven, a thithruai ti khawh a si hnga. Khatlei holh cun Paul nih Evangelist (Missionary zong ti khawh a si hnga) rian a tuan i Apollo nih Pastor (Pastoral ministry) rian a tuan ti a si hnga. Hi ka ahhin Paul uar deuhtu pawl cu Evangelist uar deuhtu an si ti zong ah a palh lem hnga lo. Cu lio ah Paul nih kei le Apollo cu kan i khat ko a ti tik ah kei Evangelist le Apollo Pastor hi kan I dang lo dahkaw tiah a ti. Nihin ah kan herh ngaingai mi lungput le dirhmun cu a si. Mi tampi nih kan ti kho cio lailo, kan ti khawh hlan chung paoh cu kan ram le kan khrihfabu a dam ve lailo.Riantuantu nih zapi lungthin aa then cia mi kha zual ter chin lo ding a biapi tukmi Paul nih a nun in a kan cawnpiak fawn. Hruaitu, riantuantu lungput a that lo ahcun zapi chungah ithennak a fak chin kho.Kan tuanmi rian ngeitu hi Pathian taktak ko timi le Pathian rian cu kap tampi in tuan a herh cio nak ah Pathian nih a kan hmanmi cio kan si ti lungput he a rian i ipek taktaknak a um lawng ah le riantuantu pakhat le pakhat ipapeknak, icohlan duhnak, keimah lawng hi ka hman bik i ka rian lawng hi rian tak a si, I midang rian cu a tak lo, anmah zong a tak an si lo tinak hna kan hloh khawh lawng ah kan ram a dam lai.

Khatlei holh cun Evangelism rian le Pastoral rian a kal tti i rianttuantu hna an kal tti khawh taktak a hau hnga. Cu ti i a kal khawhnak ding caah mah pumpak thangthat kawlnak le mah pumpak party, zal sanh i mi hman timhnak lungput hna kan thlau a hau. Cu lawng ah kan khrihfabu a dam deuh hnga.

RUAH A HERHMI
A thih tiang Pathian le a ram caah zumhawktlak te i rianttuantu David Livingstone cu Pathian nih a hman i mi tampi Pathian an zum, khrihfabu tampi a hung chuak nain a thih lai ah a chimmi bia cu : -
  1. Pathian rianttuantu ka si kaa ti ngam bal lo ti a si.Zeicahtiah Pathian nih Jesuh Khrih in a ttuan ciami dum chung ah ra tel ve tiah a ka sawmmi pa lawng ka si. Keimah tello in Pathian nih a rian a tlolh lailo na in a ka sawm duh hi mi vanttha tuk ka si.
  2. Khrihfabu derhtu ka si kaa ti ngam bal lo. Pathian nih Jesuh Khrih in a derh ciami chung tu ah ra tel ve tiah a ka sawmmi pa ka si. Keimah tello in Pathian nih a khrihfabu a derh khawh ko na in tel ve ding in a ka sawm duh caah mi vanttha tuk ka si a ti.
Cu bantuk in kanmah tello in Pathian nihhin a rian a tlolh lai lo na in ra tel ve u tiah a kan sawmmi kan si hi mi vanttha tuk kan si tit u hi thei bu in Pathian riantuantu an Paul cu a nunnak a pek bantuk in riantuantu hna nih kan nunnak kan tthumh ve a hau, Khrihfabu le kan riantuannak ah derhtu (founder) ka si ti zong a um kho lo.I porhlawt ding zei hmanh kan ngei lo.

Asinain a kan sawm bantuk in ee kan ti i kan i tel ko bu in kan i biatak lo le kan daithlan asi tu ahcun kanmah ruangah Khrihfabu a zaw in a rawk kho. Cu caah i biatak zungzal a hau fawn. Paul zong nih cu bantuk rian ahcun biatak chuah in kei le Apollo hi a lut ttimi kan si a ti. Cu rian cu a tthan i a tlam a tlin tikah kanmah kan si lo, tthantertu Pathian ruangah a si i kan i porhlaw ngam bal lo, Pathian tu kan thangthat a ti. Cu nun le cu lungput cu kan ram i Pathian rian a ttuantu hna nih kan herh ngaingaimi a si. Zumhawktlak tein kan ttuan ko nain a tthan lo zong ah kan lung a dong lo, kannih cu tthanternak rianttuantu kan si lo, cucu Pathian rian a si i kannih minung rian cu lung dong lo le thanau lo te in zumhawktlak te i ttuan kha a si a ti. Cu cu kan herhmi lungput le nun a si fawn.

BIA DONGHNAK
Cucaah minung lei i rian cu toidornak lumgthin he a tthan zong tthanlo zong ah zumhawktlak te i rianttuan a si i Pathian rian cu tthaternak le tthanterlonak nawl ngeihnak a si ti thei bu in Bawipa rian chung ah a lut ttimi kan si cio ahcun Pathian ram, kan ram le kan khrihfabu a dam ko hnga. Pathian rian le minung rian kan thleidan a herh bantuk in minung rian ah a dongh tiang zumhawktlak te in dir tti kan herh ko.

God who loves action always wants to see us to live and to die in action.

(Dennis Ngun Thawng Mang)

Theihternak: September 12, 2010 ni CIM caan hmannak kan tarmi a si.

Saturday, September 11, 2010

Genesis 1 Biacah

Genesis 1 catialtu hi thiltining a thiam tuk. Babylon saltan lio ah a ca hi tialmi sidawh a si. Ca a tial lio caan hi, an pawngkam ummi hna biaknak le nunphung nih hna a hnawh ngai hna lio a si. An pawngkam ummi (a hlei khun in Babylonmi) hna nih hin pathian a phunphun an biak hna. Tahchunhnak ah, Nika pathian, Thlapa pathian, Arfi pathian, Rili pathian, Non pathian, Ruah pathian, tiin. Cu pathian hna cu an biak tikah, Israelmi zong nih caan tampi ah cun hi pathian hna hi an thawng taktak rua tiah an ruah i an biak sual ve tawn hna. Cu thil cu a hman lo tuk ti kha hi catialtu nih hin a hmuh.

A hlei khun in, Pathian pakhat lawng a um. Amah cu a nungmi le zeizong vialte cungah nawlngeitu a si ti kha chimh a duh hna. Cu kong chimhnak dingah a catialmi hi a hman. Pathian cu zeizong vialte sertu a si, a ti. A chimmi cu:

Pathian nih van le vawlei ser hram aa thawk tikah, vawlei cu mui zong a ngei lo, pungsan zong a ngei lo. Rilipi cu muihnak nih a khuh i ti cungah cun thlipi a hrang. Cun Pathian nih, “Ceunak um seh,” tiah a ti i ceunak cu a hung um. Ceunak cu a zoh i aa lawm. Cun ceunak le muihnak cu a then hna i ceunak cu “Chun” tiah min a sak i muihnak cu “Zan” tiah a ti. Zanlei cu a hung dih i zinglei kha a hung um (1:1-5). Cun aa thawh i, “Vawlei cungah hin thingram a phunphun kho hna seh, thei a phunphun a vuimi rawlkung hna,” tiah a ti i cu bang cun a hung si (1:11). Cun Pathian nih cun, “Chun le zan a thentu ding le ni le kum le caan kha zeitik in dah an i thawk cio ti hngalhtertu dingah van ah khin ceunak um hna seh; cun cu ceunak hna nih cun vawlei hi ceuh hna seh,” tiah a ti i cu bang cun a hung si. Cucaah Pathian nih ceunak nganpipi pahnih hi a ser hna, ni hi chun uktu ding ah a ser i thlapa hi zaan uktu dingah a ser, arfi zong khi a ser hna (1:14-16). Cun Pathian nih cun aa thawh i, “Ti nih hin thilnung phun tampi a hrin hna lai i va hi thli lakah hin an zuang lai,” a ti i cu bang cun a hung si. Cu ti cun Pathian nih rili chung i a ummi sahrang tih nungpipi le ti lak i a tlongmi thilnung a phunphun le va a phunphun kha a ser hna (1:20-21). Cun, Pathian nih cun, “Vawlei nih hin inn zuat satil a phunphun le ramlak saram a phunphun, a hme he a ngan he, hring hna seh,” a ti i cu bang cun a hung si (1:24). Cun, minung kha amah muisam keng in a ser tiah, a tial.

Genesis 1 catialtu nih hin (1) Pathian cu zeizong vialte sertu a si kha a langhter, (2) pathian dang pawl (Nika pathian, Thlapa pathian, Arfi pathian, tibantuk) hi pathian an si lo, serchommi an si ve ti kha a langhter, (3) cucaah, serchommi cu biak tlak an si lo, anmah a sertu Pathian tu hi biak ding a si tiah a forh hna. A chim duhmi cu, an/nan biakmi pathian hna hi a ngaingai ti ah cun Pathian serchom pei an si ko cu. Anmah a sertu cu Pathian a si i annih cu sermi menmen an si ti hi a si.

Cucaah, thil kan ruahnak le kan tuahnak ah minung a tihmi, serchommi thil a tihmi silo ding kha hi sernak kong nih chim aa zuammi cu a si. Zeicaah tiah, hi vawleicung a ummi thil vialte hi Pathian sermi lawngte an si dih. Tihzah ding le upat ding cu Pathian a si. Amah lawnglawng hi NAWLNGEITU le SERTU cu a si.

Wednesday, September 8, 2010

Genesis le Ezekiel

Ezekiel 37:1-13
1 Bawipa kut cu ka cungah a phan i a thlarau in a ka kalpi i ruh in a khatmi nel pakhat ah a ka chiah. 2An lakah cun a kenkip ah a ka chawhter i an dihlak in ka pal dih hna; nelrawn cu a khah in an khat i rel cawk lo an si i an ro ngaingai. 3A ka thawh i; “Mipa, hi ruh hi an nung kho ṭhan hnga maw?” tiah a ka ti. Kei nih ka leh i, “Nangmah lawnglawng nih na hngalh, Bawipa Pathian,” tiah ka ti. 4 Cun a ka thawh i, “Hi ruh ro hi bia chim hna law, maw ruh ro hna, Bawipa bia hi thei tuah u,” ti hna, a ka ti. 5Mah hihi Bawipa Pathian nih hi ruh hna sinah a chimmi bia cu a si: Nan chungah thaw ka chiah lai i nan nung lai. 6Nan cungah thahri kha ka ṭem chih hna lai i tit kha kan pek hna lai i cuar in kan khuh hna lai i nan chungah thaw ka chiah lai i nan nung lai; cun nannih nih Bawipa ka si kha nan hngalh lai, a ti.
7A ka fial bantukin bia chim cu kaa thawk i ka chim lengmang lioah cun thawng a hung um i ruh cu an hun i fonhtonh. 8Ka zoh ko lio hna ah cun an cungah thahri kha an hung um i tit nih khan a hun khuh hna i cuar nih khan a hun zual hna, sihmanhsehlaw an chungah thaw a um lo. 9Cun a ka thawh i, “Thli khi bia chim tuah, mipa, thli cu chim tuah law, hihi Bawipa Pathian bia an si, tiah ti: Maw thli, ra tuah, a kaa kip in ra law hi mithi mi hna chungah hin lut tuah law nung hna seh,” a ti. 10A ka fial bantukin biachim cu ka vun i thawk i thaw cu an chungah a lut i an hung nung i an ke in an dir i ralkapbu nganpi an hung si.
11A ka thawh i, “Mipa, hi ruh hna hi Israel mi innchungkhar a ning piin an si. Annih nih an i thawh i, ‘Kan ruh cu an ro dih cang, kan nunnak hri cu a cat cang, mithi tluk ceo kan si ko cang,’ an ti. 12Cucaah annih cu chim hna law, hihi Bawipa Pathian bia an si, tiah chim hna: Maw ka mi hna, nan thlan cu ka hun hna lai i an chung khan kan chuah hna lai i Israel ram ah kan kirter hna lai. 13Nan thlan kha ka hun hna i an chungin kan chuah hna tikah, Bawipa ka si kha nan hngalh lai, maw ka mi hna. 14-Khi tikah ka thlarau cu nan chungah ka chiah lai i nan nung lai i nan vawleite ah khan kan umter hna lai i hi bia cu Bawipa nih ka chimmi a si i tuah zong ka tuah laimi a si ti kha nan hngalh lai. Mah hihi Bawipa bia hrimhrim a si,” a ti.
Pathian nih Ezekiel cu nelrawn ah a kalpi i ruh ro tampi kha a hmuh sak. Ruh ro pawl cu Pathian nih a pumh ter hna i, titsa a benh hna ti a si. Nain, nunnak belte an ngei rih lo. Cu caah Pathian thaw (thlarau) pek an si tik ceo ah an hung nung than, tiah langhnak (vision) a hmuh. "Thlarau" asiloah "thaw" (Hebru cun ruah ti a si) hi voi tam nawn te a hman. Ezekiel nih a hmuhmi langhnak ahcun Pathian nih ruh ro bantuk dirhmun ah a ummi Israel miphun kha nunnak a pek than hna lai, a tun than hna lai ti kha, a si. Phundang in chim ahcun, Israel cu miphun pakhat in ser a si than lai timi "ser-thannak" kong a si.

Genesis he lawhnak tampi an ngei. Genesis 1 aa thawkka in Pathian thlarau (thlipi) cu aa chawk ti a si. Genesis 2 ah Pathian nih minung a ser tikah, a hnar in thaw a chuah hnu lawngah nunnak a ngei tiah, kan hmuh. Cu pinah, Adam nih Evi a hmuh tikah hihi pei ka sa in lak sa (flesh of my flesh), ka ruh in lakmi ruh (bone of my bones) a timi hrim zong hi Ezekiel langhnak a hmuhmi he lawhnak a ngei fawn. Genesis nih cun fiang tein Pathian nih van le vawlei a sernak, a bikin, minung a sernak kha a chim. Genesis cu sernak tuanbia a si. Ezekiel nih cun serthannak (asiloah tunmerthannak) kong a chim. Sernak kong veve an chim kan ti ko lai.

Tuesday, September 7, 2010

Genesis-1

Genesis cu Baibal i a hmasa bik ah a ummi cauk a si. Cun Phungbia Cauk (Genesis, Exodus, Leviticus, Number, Deuteronomy) ah pakhatnak ah chiahmi cauk a si.

Catialtu: Rak chim tawnning ahcun, Phungbia Cauk (Genesis-Deuteronomy) hi Moses nih a tialmi a si tiah ruah a si. Nain, Reformation chan (zabu 16 CE) hnu ahcun catialtu aho dah a si timi ah hna a vun hnok deuh ngai. Tahchunhnak, Genesis 1 le 2 nih sernak tuanbia an chimmi ah dannak a um. Atu ahcun Genesis cu catialtu tampi le caciktu (editor) tampi kutin caan saunawn hnuah a hung chuakmi cauk a si, tiah zumh a si.

Tial caan: Genesis cauk an tial hi, a cunglei ah kan chim bantuk in caan saunawn a rau, tiah an ruah. Cu caah, kum 500 nakin sau deuh a rau, tiah zumh a si. Cucu Israelmi Babylon sal i an taan lio (587-538 B.C.E.) le an luat ka hrawng ah tial hi lim siseh law, an dawhter cio.

Genesis cu: Hramthawknak (beginnings) kong an tialnak cauk a si. Vawlei hramthawknak in aa thawk i, miphun dangdang hna thawknak in, Israelmi hna pale le nule hna hrinnak tiang aa tel. Israelmi an pipu hna tuanbia cu Abraham le a nupi Sarah in an thawk i, Isak le a nupi Rebekah, Jakob le a nupile Leah le Rachel, Jakob fale a simi hna kong in, Joseph kong tiang aa tel.

Phundang in chim ahcun, Genesis 1-11 nih vawlei aa thawknak pawl kong hmanthlak a langhter. Cu ahcun sernak, minung hna sualnak chung i an tlaknak, buanchukcho tlunnak  le Babel innsang an saknak hna an i tel. Genesis 12-50 nih Israelmi hna i an pipu le  kong a chim i, a hleikhun in, Pathian nih an sinah bia a kamhmi (promises) pawl kha a chim.

Pathian cu a hramthawk tein a rak um diam cang. Pathian nih a thami vawlei a ser. Nain, amah tein rak cawlcang dingin a kal tak lo. Pathian cu vawlei tuanbia ah a um peng. Minung tuanbia ah Pathian a cawlcanghnak hna zong a chim. Minung hrim cu Pathian muisam keng in sermi kan si ti kha, Genesis cauk rel cangka in hmuh khawh a si. Cun, Pathian nih a sermi hna (minung le sermi thilnung) hmangin sernak cu a pehzulh. A bikin, a thimmi chungkhar hmangin khamhnak le ser tharnak (new creation) caah pehzulh in rian a tuan.

Sunday, September 5, 2010

GENESIS

Nihin thawkin Biaknak-Hmurka ahhin Genesis kong tial in tar ka tim. Genesis hi Baibal chungah a hmasa bik zawn ah a um pinah, Pathian nih sernak rian a tuannak kong, minung cu Pathian nih Amah muisam keng in sermi kan sinak kong le a dangdang theih awk tlak tampi a kan cawnpiaktu cauk a si. Cu caah, Genesis nih a kan cawnpiakmi le Genesis cawnpiakmi kong ah hmuhning tete ka hun tial hna lai. Careltu (nangmah) zong nih "comments" timi a tanglei zawn khi click law, na ruahnak le hmuhning langhter khawh a si ko. Genesis chungin tlawmpal ka vun tar:

Pathian nih van le vawlei ser hram aa thawk tikah, vawlei cu mui zong a ngei lo, pungsan zong a ngei lo. 
Rilipi cu muihnak nih a khuh i ti cungah cun thlipi a hrang. 
Cun Pathian nih, "Ceunak um seh," tiah a ti i ceunak cu a hung um.
- Gen 1:1-3

Cu ti cun Pathian nih minung cu a ser hna, minung cu Pathian he lo in a ser hna. 
Mipa le minu kha a ser hna.
- Gen 1:28

Pathian nih a sermi thil vialte cu a zoh i a lung a si ngaingai.
- Gen 1:31

Monday, August 30, 2010

Khuazing Pathian Thim Hna Usih

CIM Caanhmannak (29th August, 2010)

Bawi Khrih chung ah Zumtu Nu le Pa hna,

Pathian Dawtnak, Velngeihnak le Daihnak cu nan dihlak cung ah hmun tthan ko seh.

Psalm 41:1-3 "Sifak zawn aruat mi cu lunglawm mi asi, harnak chung i a um tik ah Bawipa nih a bawmh lai. Bawipa nih a huhphenh lai i a nunnak kha a zuah lai; ram chung ah lunglawm in a umter lai ia ral hna kut chungah a kaltak lai lo. A zawt tik ah Bawipa nih a bawmh lai i a damter tthan lai."

Thlacam cahnak:
• Missionary hna, kan Pastor te, Khrihfa upa hna le hruaitu hna caah
• Ram ca rianttuan tu upa hna caah
• Ramkip ah thawngtha bia chimnak in rian a ttuan lio mi kan Pa le hna caah
• Ngaihchiat le lungretheih nak a tong lio mi, Mizoram Laimi hna caah
• Ngaihchiatnak, zawtfahnak a tong lio mi hawikom hna caah
• Global Chin Christian Conference, Malaysia tuah dingmi tlamtlin khawhnak caah etc..

Nihin thawngtha bia a kan chimtu cu, Saya Thomas Cung Bik, Philadelphia khua, USA ah PhD (Baibal lei) a cawng lio mi asi. Lunglawmhnak nganpi kan nei. Bawipa nih kan dihlak caah thlachuahnak kan pekpiak ko seh.

(Saya Thomas Cung Bik)

Thawngtha bia kan ihrawm hna hlan ah Ka thinlung mit au ter timi Pathian thangtthatnak hla ngai ta hna usih. Theihternak: (Gmail a hmang mi nih hmanthlak tar mi nan hmu lo kho men. Acung i a sennak khi hmet law hla a chuak lai, asinain, Youtube zohkhawhlo nak hmun na um ah cun, hla na ngai kho lai lo)

Saya Thomas Cung Bik:-

CIM ah thawngtha chimnak caan ka hmuh caah Pathian min ka thangthat! Cun caan a ka petu Saya Ngun Thawng Lian cungah tampi lawmhnak ka ngei.

Salm 144:15 - "An Pathian ah BAWIPA a simi hna cu lunglawmmi an si."

Khuazing Pathian Thim Hna Usih

Laimi hi Pathian thimmi, Pathian aa tlaihmi miphun kan si caah thluachuah tampi kan dong. Vawleicung phung a si caah, harnak le retheihnak phunphun kan ton ko bu ah, thluachuahnak kan rel caan hi a tam deuh ko. Cucu lungfim tein ruah setmat tikah a fiang. Khrihfa kan simi hi mi vantha tuk kan si. Salm catialtu nih cun “an Pathian ah BAWIPA a simi hna cu lunglawmi an si” a ti. Cucu amah nunnak hrim ah BAWIPA cu a Pathian a si caah aa lawmhnak le thluachuah a donmi vialte cungin a chimmi a si. Hi Baibal caang hi a thar in ruat ti hna usih tiah kan sawm hna.

An Pathian ah
Salm catial tu nih "An Pathian ah" a ti tikah thim dingmi tam nawn a um ti kha a fiang. Israelmi hna tuanbia kan zoh tikah caan tampi ahcun miphun dang, ramdang mi he an i tong, an i cawh i, ramdang le miphun dang hna i an zumhmi le an pathian kha an i thim sual tawn. Tahchunnak ah, Israelmi hna cu Izipt saltannak in Moses hmangin Pathian nih a chuahpi hna i, cawhnuk le khuai tizu in a khahnak Kanaan ram lei ah a hruai hna. Zei maw caan ahcun Iziptmi hna kut in luatnak a petu hna Pathian kha hnu ah chit in miphun dang pathian hna kha an tha deuh, an thawng deuh rua tiah an ruah caan a rak um. Kanaan ram an luh ka ah, Joshua nih Israelmi hna cu zei bantuk Pathian dah nan i thim lai, tiah a rak ti hna. Cun, Joshua nih cun "keimah le ka innchungkhar tu nih cun BAWIPA kha kan biak ko lai," tiah a rak ti (Joshua 24:15).

Joshua le chungkhar nih cun an Pathian caah BAWIPA kha an rak i thim. Ramdang mi hna pathian kha, Pathian taktak an si lo ti kha an fiang. Hlaphuahtu nih cun "Sihmanhsehlaw ka zumhmi ka hngalh . . ." a ti bantuk in Joshua le chungkhar nih cun an zumhmi an hngalh. An Pathian cu BAWIPA a si. Kanmah cio zong i hal ve hna hmanh usih. Kan Pathian ah aho dah a si? Kan nunnak uktu ah aho dah, zeithil dah kan chiah? Kan chungkhar ah tah kan Pathian aho dah, zei dah a si? Kan Pathian ah kan chiahmi hi hngalh hrimhrim kan hau. Kan zumhmi zong kan hngalh a hau.

BAWIPA a simi
Salm catialtu nih cun an Pathian ah BAWIPA a simi cu lunglawmmi an si, a ti. Hika ah Lai Baibal Thiang i BAWIPA tiah a hmanmi hi vawlei bawi (lord or master) khi a sawh duhmi a si lo. Israelmi hna an Pathian min a si. Israelmi nih Pathian cu a phunphun in an auh. El Shaddai, El Roi, Elohim ti bantuk in an auhning tampi a um. Nain, an Pathian i pumpak min cu YHWH (Yahweh) ti a si. Israelmi nih Pathian cu a thiang tukmi a si caah, a min hrim cu a thiang tuk i, a min bak in auh cu tih a nung tuk tiah an rak ruah. Cu caah, Cathiang an rel tikah YHWH timi an hmuh paoh ah Adonai tiin an rak rel tawn. Caan a rauh tikah YHWH timi i a aw chuah taktak hi hngalh khawh a si ti lo. Cu caah, a cheu nih Jehovah tiah aw an chuah i, nihin ah Jehovah Pathian kan ti tawn nak khi a si. "Adonai" timi i a sullam cu "ka bawipa" asiloah "bawipa" tinak a si. Cu ti cun Mirang holh in an leh tikah BAWIPA tiah an hun hman. A ngaingai ti ahcun BAWIPA timi nih Pathian i pumpak min kha a huap kho lo.

Mirang nih God an timi khi Laimi nih Pathian tiah kan hman. YHWH timi hi Pathian pumpak min ah hmanmi a si caah, Laiholh in leh kan duh ahcun Khuazing tihi a tha bik ko rua tiah ka ruah. Keimah pumpak in ka hmuhning le zumhning ahcun Khuazing hi Laimi nih Pathian pumpak min kawhnak ah kan hman. Kan Pathian ah Khuazing (BAWIPA) a si ding kha a biapi ngai. Khuazing cu zei bantuk dah a si? Tampi chim ding a ummi chungin tlawmpal kan chim ahcun:
  • Van le vawlei le a chung ummi thil vialte sertu cu Khuazing Pathian a si (Gen 1 le 2).
  • Minung hi amah muisam keng bakin a kan sertu a si (Gen 1:26-27).
  • Salm catialtu (Salm 8) nih a chim bantuk in Khuazing Pathian cu minung kan zawn a kan ruattu le a hnakkar ah a kan tenhtu a si.
  • Kan sual tuk lio zongah a kan hlaw siang lo i, a Fapa ngeihcun te hmanh a kan pe siangtu a si (Johan 3:16).
  • Kan nunnak ah thluachuah tampi, kan phu lo, kan tawk lo tiangin a kan petu, a kan cawisang tu a si (Salm 23; 36).
  • Hi vawlei ah thluachuahnak tampi a kan pek pinah zungzal nunnak a kan petu, ruahchannak a kan petu cu Khuazing Pathian a si (1 Piter 1:3-5).
  • Vawilei nih pathian tiah a ti tawnmi hna vialte cungah a ummi, a nungmi Pathian a si (Exod 15:11).
Cu vialte cu a hngalh tikah Salm catialtu nih cun "an Pathian ah Khuazing (BAWIPA) a simi" a tinak hi a si. Phundang in kan chim ahcun, an nunnak uktu ah Khuazing a simi cu lunglawmmi an si, a ti. Kan Pathian ah Joshua le chungkhar bantuk in Khuazing Pathian kan i thim ahcun, Khuazing duhnak kha pakhatnak kan chiah ahcun, Salm catialtu nih a ti bantuk in "lunglawmmi" kan si. "Lunglawmmi" a timi hi phundang in chim ahcun, thluachuakmi tinak a si ko. Kan Pathian ah Khuazing (BAWIPA) kan chiah a si ahcun, thluachuakmi kan si rih lai. Nihin ah Salm catialtu nih amah nunnak i, a tonmi thil cungin a kan cawnpiakmi cu "nan Pathian ah Khuazing (BAWIPA) a si ahcun thluachuakmi nan si" tihi a si. Khoika hmun kan phanh hmanh ah Khuazing Pathian aa thimmi kan si ahcun thlua kan chuak hrim ko lai. Khuazing Pathian aa thimmi le fek tein aa tlaihmi si i zuam hna usih.

Nan umnak cio ah kan biakmi Khuazing Pathian nih in umpi cio ko hna seh!

Kaa lawm.

Thomas Cung Bik
Philadelphia

Theihternak: August 29, 2010 ni CIM caan hmannak kan tarmi a si.

Sunday, August 22, 2010

Thlacam

HBC i Sunday School kan rak kai lio ah an rak kan sakpi tawnmi hla ka lung ah a chuak ngai. Thlacamnak cu Pathian nih a theih, cucaah zumhnak in thlacam tuah, ti a si.

Zing thlacamnak, Pathian a theih
Chun thlacamnak a theih
Zaan thlacamnak, Pathian a theih
Zumhnak in thlacam tuah.

Friday, August 20, 2010

Ka Cung I Nan Tuah[lo] A Si

Baibal relnak: Matthai 25:34-40, 41-45

Cun a orhlei i a ummi cu Siangpahrang nih cun a thawh hna lai, 'Nannih, ka Pa nih thluachuah an pekmi hna, ra tuah u. Ra u law vawlei ser ri in nan caah timh a simi pennak cu ra co tuah u. Ka rawl a tam i rawl nan ka pek, ka ti a hal i ti nan ka pek; khual ka si i nan inn ah nan ka tlun ter; puan aih awk ka ngei lo i puan nan ka pek; ka zaw i nan ka zohkhenh; thong ka tla i nan ka len,' tiah a ti hna lai. Khi tikah miding mi hna nih cun, 'Bawipa, zeitik ah dah na rawl a tam i rawl kan in pek, na ti a hal i ti kan in pek, khual na si i kan in tlun ter, puan aih awk ngei loin na um i puan kan in pek, na zawt i kan in zoh, thong ah na tlak i kan in len?' tiah an leh lai. Cun Siangpahrang nih cun, 'Hihi kan chimh hna: Ka unau pakhat khat cungah zeitluk hmanh in sifak le nauta si sehlaw, nan tuahmi thil paoh hi ka cung i nan tuah a si ko,' tiah a leh hna lai."

A cung i kan relmi hi a lettalam hi a hme 41-45 ah hmuh khawh a si. Cu he pehtlai in hrilhfiah le lungfian i zuam a hau: "Ka rawl a tam i rawl nan ka pe lo, ka ti a hal i ti nan ka pe lo; khual ka si i nan inn ah nan ka tlunter lo; puan aih awk ka ngei lo i puan nan ka pe lo; ka zaw i nan ka zohkhenh lo; thong ka tla i nan ka leng lo" . . . "Bawipa, zei tik ah dah na rawl a tam i rawl kan in pek lo, na ti a hal i ti kan in pek lo, khual na si i kan in tlunter lo, puan aih awk ngei loin na um i puan kan in pek lo, na zawt i kan in zoh lo, thong ah na tlak i kan in leh lo?" . . . Siangpahrang nih cun, "Hihi kan chimh hna: Ka unau pakhat khat cungah zeitluk hmanh in sifak le nauta si sehlaw, nan tuahlomi thil paoh hi ka cung i nan tuah lo a si ko" tiah a leh hna lai.

Kan tonmi minung hna kan pehtlaih hna ning hi Jesuh kan pehtlaih ning a rak si ko, tihi kan relmi nih a chim duhmi cu a si. Kan riantuannak ah, kan inn ah, biakinn ah, dawr kalnak ah, hawi sinah, miphun dang sinah, midang cungah kan tuahsermi paohpaoh hi Jesuh cungah kan tuah a si. Jesuh nih a chimmi ahhin thil tampi ruah awk an um:

Ka rawl a tam i rawl nan ka pek: Rawltamnak hi vawleicung minung tampi nih tonmi harnak a si. Laimi zong nih kan ton cuahmah. "Mautam" nih kan Lairam cu a kan den. Mi tampi cu ei awk ngei loin an um. Paletwa ah kum khat deng ka rak um bal. Cu lio ahcun Paletwa peng hmun tamnawn ah an rak paam. A cheu chungkhar cu, an ka chimhnak ah, facang pawng khat kha an chuan i, cu ahcun tuai tampi in an thlak chih i, chungkhar pa nga paruk a ummi nih an ei, an ti. Cucu an thaithawh le zaanriah komh in ni khat ah voikhat an ei. Ei awk a ngei lo, an rak tam. Thinghram te hna ei a rak si. Ka rawl a tam i rawl nan ka pe lo a kan ti sual hnga maw?

Ka ti a hal i ti nan ka pek: Ti halnak hi vawleicung minung tampi nih tonmi harnak a si. Kan vawleipi ah ti hi a tam bik nain, din awk a thami ti belte a tlawn ngaingai. Hmun tampi ahcun dinti (drinking water) an ngei lo. Rili ti khi, a al i din awk an tha lo. Rili cungah ti hal ko hi celh a si lo an ti tawn. Laimi zong ti kan har ngaingai. Nikhat hnu ni khat in kan har chin lengmang. Kan ngakchiat lio i ti a tamtuk nak hmun ah, atu cu ti an um ti lo. Dinti caah phaisa pek a haumi kan um cang. Kan pum ah rawl loin um a ngah hmanh ah, ti lo cun a si kho lo.  Ti hi a herh tukmi a si. Ka ti a hal i ti nan ka pe lo a kan ti sual hnga maw?

Khual ka si i nan inn ah nan ka tlunter: Mi tampi cu tlunnak ding inn ngei loin an um, vawleicung hmun tampi ah. Khual a tlawng tawnmi nih cun tlun-inn a biapit kha hngalh tuk a si. A cheu cu khua dang an phanh tikah tluninn an rak donh hna i, khua chungah riak loin ramtang ah a riakmi zong um a si. Kan theih hngalhmi umnak khua tlawn cu kan tih hrim lo. Tluninn tha i hmuh cu vanthat tuk ah ruah a si tawn. Khual dirhmun i um hi a fawi hrim lo. Nihin ah Laimi zong Malaysia ah, India ah khual kan si. Cun zawnruahnak a ngeimi ram hna nih an ram ah tluninn an kan pek. An kan zohkhenh, zei tluk in dah a sunlawi, tluninn tha i hmuh tikah. Khual ka si i nan inn ah nan ka tlunter lo a kan ti sual hnga maw?

Puan aih awk ka ngei lo i puan nan ka pek: Thilpuan hi kan nunnak ah a biapi bik a si lo nain a biapi tukmi a si. Thilpuan loin kan um kho lo. Lumnak a kan pek. Ningzahnak in a kan khamh. Cinnak in a kan luat ter. Minung zong zoh a kan remter. Mitkuh thaw tein a kan hngilh ter rih. Hika ah puan ti tikah kan i hrukaihmi pawl, kan i thonhmi pawl, kan hmanmi thil kha a chim duh. Kan pum cungah zohchia loin le lum tein a kan huhtu puan ngeih cu a sung tuk. Kan thilpuan hrukaih ding a tet tikah a thar cawk kan hau. Kan i cawk kho tawn lo; cu tikah cawkpiaktu kan ngeih ahcun mi vantha taktak kan si. Laimi nih cun kan fian ngaimi thil sining a si ko. Puan aih awk ka ngei lo nain puan nan ka pe lo a kan ti sual hnga maw?

Ka zaw i nan ka zohkhenh: Zawtfahnak hi thihnak tiang a kan kalpi tawn tu a si. Zawtfah tikah kanmah tein zei thil hmanh kan i tuah kho ti lo. Bawmh kan hau. Sii dinh le hramh kan hau. Thlacampiak kan hau. Thazaang pek kan hau. Zawtfah caan i hramtu le zohkhenhtu ngeih hi a sung tuk hringhranmi a si. Mah te lawng, hramtu ngeih lo ruangah, aho theih lo in, a nunnak a liammi an tampi. A cheu cu khual lam ah a si caah, hramtu le zohkhenhtu nih hmuh manh loin an nunnak a liam. Cun kan damlo, kan zawt tik i an kan zohkhenh tikah kan i lawm tuk. Ruahchannak a kan ngeih ter fawn. Sibawi tha nih zohkhenh le tlop hrim ahcun i lungsi tuk a si. Ka zaw i nan ka zohkhenh lo a kan ti sual hnga maw?

Thong ka tla i nan ka len: Vawleicung ahcun, a tlangpi in, thonginn cu misual tiah ruahmi hna chiahnak hmun a si. Cu bantuk hmun i va kal cu aho hmanh nih duh a si lo. Mah chungkhar mi an tlak hrim ahcun ningzak tuk ah ruah a si. Mi hmai kan khap lo. A cozah nih nainganzi ruangah thlakmi cu phun dang a si hnga. Palhnak tuah lo nain thonginn phanh cu phundang a si. Nain, mah nih palhnak tuah ruangah thonginn phanh cu a zoh a chia tuk hringhrang. A zei bantuk ruangah thonginn phanh a si zong ah, lengtu a ngeimi thongtla caah cun thazaang a si. Ruahchannak a ngeihter. Thong ka tla i nan ka leng lo a kan ti sual hnga maw?

A cunglei pawl nih an langhtermi cu nitin kan nunnak ah, hi vawleicung ah kan tonmi thil sining le harnak kha a si. Jesuh nih cun cu bantuk dirhmun ka dir lio ah, nan ka ton i, nan ka bawmh tiah, a ti. Cu nih a langhtermi cu nifatin kan hmuhtonmi hna minung ah Jesuh ton khawh a si. Phundang in kan chim ahcun, kan minung hawi (zei bantuk minung an si hmanh ah, zei bantuk hmun a si hmanh ah) cungah kan tuahmi cu Jesuh cungah kan tuahmi a rak si. Kan relmi cacaang ahcun minung phun hnih kan hmuh hna: Jesuh cungah thil tha a tuahmi le Jesuh cungah thil tha tuah a tlolhmi tiin. Kannih tah zei bantuk phu ah dah kan um i, zei bantuk phu i um dah kan i thim awk a si?

Theihternak: January 17, 2010 ni TIM ah ka chimmi a si.

Tuesday, August 17, 2010

Biaknak-Hruaitu

Kan chan tiluan nih a kalpimi a si caah, mi tampi cu online ah caan kan hmang. A tlawm bik ah, email tal cu kan kua i, kan check. Caan kan ngeih deuh caan ah website, blog le facebook ti bantuk ah caan kan hmang. Cun thil pakhat khat kong theih le hngalh kan duh tikah online ah cu kong he pehtlai mi cu kan kawl. Mirang in tialmi ca tampi cu online ah hmuh khawh a si. Sihmanhsehlaw, Lai holh tein tialmi cu a tlawm ngaingai rih.

Tuni cu kaa lawm ngai. Aruang cu, Luther Seminary ah Pastoral Leadership lei in PhD a tuah cuahmah mi ka hawipa Saya Hrang Hlei nih "Biaknak-Hruaitu" tiin blog a thawk caah a si. A blog ah aa timhmi cu a tanglei bantuk in a tial:
Biaknak le hruaitu kong zuam caan i lungchuak bia tial nak ca ah ser mi a si. Cun, mission le theology lei i research tuah ning kutken pawl zong tial/tar nak ca ah a si fawn. Cu hlei ah, biaknak he a pehtlai mi vawlei thawng dang dang zong tial nak ca ah ser a si.
"Zumhnak Nung" timi kong zong a tial i, a tar cang. A tha ngaingai. HIKA ah a um i, rak leng cio hmanh u, hlawknak tampi an pek hna lai.

Monday, August 16, 2010

Zei Tin Dah Na Zuam Ve?

CIM Caanhmannak (15th August, 2010)

Bawi Khrih chung ah Zumtu Nu le Pa hna,

Pathian Dawtnak, Velngeihnak le Daihnak cu athar in kan dihlak cungah hmun tthan ko seh.

Psalm 116:5-7 "Bawipa cu velngeimi le mittha a si, kan Pathian cu mi zaangfah thiammi a si. Bawipa nih a awlok a chongmi kha a huhphenh hna, ttihnung chung i ka um tikah a ka khamh. Bawipa cu ka cungah a tthat caah, maw ka nunnak, hnangam tein um ko."

Thlacam cahnak:
• Missionary hna, Pastor hna le Khrihfa upa hna rianttuan nak Caah
• Atu lio ramkip ah, Zumhnak lei ah kan Pa le hna an rianttuannak caah
• Norway ram ngaihchiat nak tong mi kan Laihawi chungkhar hna caah
• Ram le miphun ca rianttuan tu hna caah

CIM caanhman nak tiin thawngttha bia kan thlah tawnnak hi, thawngtha bia chimtu ding ah kan sawm mi hna an irelrem khawhlo caan hi a tam ngai tawn. Ram kip ah a um mi lawngte kan si hna caah, saduhthah asikhawh lo caan hi a um ttheo. Nihin thawngttha bia chimtu ding zong relrem lo nak ruang ah asi ttheo lai, caan a hman khawh tthan lo caah, keimah nih ka rak ttial tthan.


Thawngtha bia kan ihrawm hna hlan ah HIKA hla hi ngai ta hna usih.

Zeitin dah naa zuam ve?

II Tim 4:7 "Tlik zuamnak ah khan ka tha a dihumnak in ka chuah cang, a dongh tiang khitkhet in ka tli cang, zumhnak kha fek tein kaa tlaih zungzal".

Kan Bawipa kan ton tik ah hin, 'Bawipa, vulei ka um lio ah rian ngan pi ka ttuan, Ministry nganpi ka tuah, ka Khrihfa bu ah mi 10,000 an um, ka nunchung ah mi tampi nangmah sin ah ka hruai hna etc'.. ti hi kan ichim cio ding asi te lai tiah ka ruat lo. Billy Graham nih cun, ka bawipa ka ton tik ah, ka fa na rian na liim tiah a ka ti te ding lawng hi kaa ruahchan tiah ati.

1992, Barcelona Olympic lio meter 400 tlik zuam nak ah aa zuam ve mi Derek Redmond cu hmaisuang asi i pakhatnak asi ttheo lai tiah mizapi nih an zumh ngai lio ah, meter 250 nak tluk hrawng ah khin a thahri aa hliam caah atlu i hawidang nih an lonh dih tthan. A celh na lo in a tho tthan i, a kekhat in a tli. Cu lio ah cun, zohtu mipi lak in a pa a hung chuak zau i Derek cu a kuh i, ka fa idin cang ko tiah a von ti. Silo kapa, a dih tiang ka tli lai tiah aleh. A pa nih a kuh pah bu in a tlik pi i a dongh tiang. Tlik zuamnak ah sung hmanh seh law, zuam duhnak lungput a neihmi nih mizapi thinlung a khoih tuk caah azohtu mipi 65,000 nih an dir piak i kut an bengh piak. Olympic Lungput diktak tiah an ti i, Vuleicung tlik zuamnak tuanbia vialte lak ah mintthatnak rotling ah a cang thai. HIKA hin zoh. Hi tuanbia nih hin kan Bawipa nih a kan fialmi rian cio a dongh tiang kan ttuan abiapit nak zong a langhter ngai tiah ka ruah.

Kan miphun chung ah hin zeituahnak hmanh ah, kan chimrel nak aw a than tluk in rianttuan taktak nak ah kan ibiatak tawn lo ning hi hmuh khawh ngai asi tawn. Kan ibiatak tawnlo pin ah, adongh tiang ttuan kan huam tawn lo mi hi thil poi ngai asi fawn. Physic phung pakhat nih a ti mi cu, 'Adih tiang na ttuan lo mi, naa tinhnak hmun tiang na phanh pi lo mi rian cu, rianttuan lo bantuk asi' tiah a ti.

Khatleikam i kan ruah chap asi ah cun, Biakinn chung i thlacam hna a huam ngai mi bantuk i um, a thlarau ngai mi bantuk i um ttung i, alenglei ah ningcang lo i khuasak hman kha Khrihfa deu na si tiah ti khawh asi. Hawidang he ichawnh biak tik ah mittha ngai bantuk i um ko nain, innchungkhar ah nupi velh, hrocer hman hna kha Khrihfa deu ziaza asi. Khrihfa sinak cu, kan nunning i nunzia dawh hna tu hi an si tawn. Cu, nunzia ttha hna he lawng in kan Bawipa nih ttuanvo a kan khin mi hi ttuan khawh an si.

Bawipa rianttuannak hi, Pastor le Evangelist bantuk i phungchim nak lawng hi kan ruah ding asi loh. Kan umnak hmun cio, kan zawn chuak mi cio tu i zumhtlak te i ttuan tu khi an si. Phunciar nak le i elhnialnak tel lo tein ttuan tu kha a kan fial. ( Filipi2:14) "Zei thil nan tuah poh ah minung caah siloin Bawipa caah ka ttuan ti lungput ngei in, nan lungthin dihlak in ttuan uh" (Kolose 3:23). Cucaah cun, atu lio i na ttuan cuahmah mi rian hna hi lungthin tak le ibiatak nak he na ttuan maw? ka ttuan maw? ti khabia kan ihal nak asi awk asi! Cun, cu kan rianttuan nak cio cu, zeibantuk lungput he dah kan ttuan ti zong kan idah a hau fawn!

Thawngttha bia chim ding ah Pathian nih Paul cu a kawh bantuk in a rianttuan nak ah lungthin umek in rian a liim tiang a ttuan. Bawipa nih a kan kawhnak hmun ah kan nih cio teh zeitin dah kan ttuan ve hna?

Careltu nan dihlak cung ah Bawipa lawmhnak, hnangamnak le daihnak um hram seh.

Upatnak he,

Ngun Thawng Lian,
Japan.

*(Hmanthlak tar mi hi gmail na hman ah cun hmuh khawh lo a um kho. Youtube zoh khawh lonak hmun i na um sual ah cun, hika ti bantuk zawn khi zoh khawh le ngaih khawh an si lo)

Theihternak: August 15, 2010 ni CIM caan hmannak kan tarmi a si.