Jesuh A Ka Dawt Ka Hngalh, BAIBAL Nih A Ka Chimh

Jesuh A Ka Dawt Ka Hngalh, BAIBAL Nih A Ka Chimh

(Jesus loves me this I know for the Bible tells me so)

Baibal Caang: 2 Timote 3:15-16; 1 Johan 4:9-10

¹⁵Na ngakchiat lio tein Cathiang kha a hngalmi na si; na hngalh bangin cu Cathiang hna nih cun Khrih Jesuh zumhnak thawngin hmuhmi khamhnak i an kalpi khotu fimnak kha an pek. ¹⁶Cathiang hi a dihlak in Pathian thaw chuahhnawhmi a si i biatak cawnpiaknak caah le palhnak cawnpiaknak alnak caah le palhmi remhnak caah le ding tein nunnak ding cawnpiaknak caah a thathnemmi a si. (2 Timote 3:15-16)

⁹Pathian nih a kan dawtnak a langhterning cu hitihin a si: a Fapa ngeihchun kha vawlei ah hin a run thlah i amah thawngin nunnak kan ngei lai. ¹⁰Dawtnak cu, Pathian kan rak dawt hi a si lo, amah nih a kan dawt i kan sual ngaihthiamnak caah a Fapa kan sinah a run thlah hi a si. (1 Johan 4:9-10)

MBC nih an chuahmi Met-ta-ta-man mekazin uk khat ah zuk an suaimi lakah pakhat nih ka lung a ka suk ngaingai. Cucu hi tin hin an suai:

Ni khat cu pastor pakhat nih a Khrihfabu chung i chungkhar pakhat sinah thlacampiak hna dingin a va leng hna. Pastor pa a len hna cu an tha a nuam ngaingai. Pastor pa nih tlawmpal bia a ruah hna hnuah pumhnak le thlacamnak te kan ngei ta hna lai, nan Baibal ca hun chuah u, a ti hna. Cu nih cun an chungkhar ning in buai ko a tuah hna. An nu pa fa rual in an Baibal ca cu an kawl. An hmu lo. An thil vial te an thlok dih  cikcek, an kuang zong an kau, kan chiah men lai tiah an ruahnak vialte an kawl i an hmu ti lo. An thlan hripi nih a paih dih hna. Pastor a hmai kan khah tung lai lo an ti. A hnu bik ah a thli te in an fa hniang te kha, inn pa ah va hlan dingin inn hnulei in an kal ter. An fahniang te nih cun Baibal cu an innpa hna sinin a hlan i a rak put. Cun, pastor pa a thutnak innpi ah an lut i Baibal cu pastor pa cu an pek.

Cu zuksuaimi ka zoh i khua tampi a ka ruahter. Baibal chiahnak theih lo. A tlau zong theih ti lo cu dah ngai tiah ka ruat. Cu pah ah ka lung a chuakmi cu kan hawinu pakhat na Baibal rak i put ka rak ti i, "Ka Baibal cu a thar tukmi a si i a thur sual lai tiah ka kuang chungah ka fim" tiah a rak ka leh. Baibal hi kuang chung i chiah ding maw, khoi ka deuh chiah ding dah a si ti, a rak ka ruah ter ngaingai.

Kan Baibal hi kan theih dih bantuk in then hnih ah then khawh a si: Biakam Hlun le Biakam Thar tiin. Biakam Hlun ah cun uk 39 a um i Biakam Thar ahcun uk 27 a um. An zapi ah uk 66 an si. Nihin vawleicung i chuahmi cauk pawl bantuk in minung pakhat lawng nih tialmi a si lo. Minung 40 tluk nih kum 1400 tluk a raumi caan chungah an tialmi a si. Holh phun thum in an tial (Hebru, Aramaic le Grik). Cauk tampi cu an tial hna lio caan ca lawngah sullam an ngei. Nain, Baibal cu an rak tialnak hi kum tamtuk a rau cang nain, nihin ni tiang ah a duai kho lo, sullam a ngei peng. Holh phunphun in lehmi a si.

Mary Jones le Baibal 

Nihin Baibal Sunday ni ah Mary Jones cu chim cio a si. Mary Jones cu December 16, 1784 ah Wales ram ah a chuak (Wales cu UK ah aa telmi ram pali ah pakhat a si). A nu le a pa hi an si a fak, nain Pathian a duh tukmi an si. Kum 8 a si ah Pathian dawtnak a hngal. An umnak ah Thomas Charles nih hruainak in tuahmi sianginn in carel a thiam. Baibal hi an chungkhar nih an rak ngei lo. Anmah he aa naih bik Baibal a ngeitu hi meng 2 hlat ah a um. Ni khat ah Baibal hi ngei ve te ning ti a duh tuk caah phaisa aa khon i, kum 6 aa khon hnu 1800 (amah kum 15-16 a si ah), an umnak in meng 26 a hlatnak Bala khua ah Baibal cawk dingin a ke (lawng) in a rak kal. Bala ah a ummi Rev. Thomas Charles sin a phanh tikah Baibal cauk cawk awk a um ti lo (asiloah) an rak i ham cia dih cang. Sihmanhsehlaw, Thomas Charles nih a zaangfak i midang a kamh ciami hna kha a rak cawkter. A dang tuanbia ahcun, a va phanh tikah Baibal cauk a um lo caah nihin chung a hngah. Amah caah uk khat le a chungkhar caah uk hnih a cawk, an ti. Hi bantuk in Baibal rel duhnak a ngeihmi nih Rev. Thomas Charles cungah rian fakpi in a tuan i, the Council of Religious Tract sinah society dirh dingin a chuahpi, an ti. Cu ti cun British and Foreign Bible Society cu an rak thawk. Mary Jones nih a Baibal a hnulei ah a tanglei bantuk in a tial:

Mary Jones was born 16th of December 1784.

I Bought this in the 16th year of my age. I am Daughter of Jacob Jones and Mary Jones His wife. The Lord may give me grace. Amen.

Mary Jones His [is] The True Onour [owner] of this Bible. Bought In the Year 1800 Aged 16th.

Nihin ah Laimi cu Baibal a ngeimi miphun kan si cang. Kannih Laimi nih Baibal a kan lehpiaktu, Baibal lehnak rian ah thazaang a chuahtu, a tawlreltu hna kha upatnak kan pek hna awk a si. Pathian nih kan miphun caah a hmanmi an si tiah ka zumh. Kan pa Rev. Dr. David Van Bik philh awk a tha lo. Siangbawipa philh awk a tha lo. Committee pawl philh awk an tha lo. Zaanghlei a cawimi tampi an um. Philh awk an tha lo. Pu Sui Mawng zong philh awk a tha lo. Bible Society zong philh awk a tha lo.

Bible Sunday kan hman lio ah NoBibleSunday tiin a hmangmi zong an rak um. NoBibleSunday timi ka hmuh ka ahcun ka lau. Hi Sunday cu loh pei a si ko hi ka ti. Nain, an hmanning ka hun zoh tikah, a tha ngai tiah ka ruah than. No Bible Sunday nih langhter a duhmi cu:

•  To challenge what we take for granted – a Bible in our own language – we hope that we can encourage a renewed gratitude and passion for the word of God in our lives.
• To highlight the critical need for 1 in 5 people across the world to have the word of God in their own language, so that they might know for themselves the wonderful message of the gospel.

Na pawngkam (chungkhar) ah na mitthlam in cuanter hmanh. Aho dah Baibal ngeih a (rak) duh tuk? Aho dah Baibal a (rak) rel lengmang? Aho nih dah na Baibal an hlah?

Baibal lo cun:

1. Pathian biak a har tuk. Zei caah tiah kan sakmi hla hna hi Baibal kha a hram ah chiah in phanmi an si. Cu pinah, Baibal nih cun  Pathian cu zei bantuk a si ti kha a kan chimh.
2. Pathian duhnak hngalh a har. Vawleicung ah cauk thatha tampi a chuak ve ko nain, Baibal tluk in kan nunnak ah bia a chim khomi le Pathian duhnak a kan hmuhsak khomi cauk an um lo.
3. Pathian kong le hi vawleicung ah kan nunnak a ruang le a sullam theih khawh a har. Cu lawng si lo, midang nih Pathian kong an chimmi a hman maw hman lo ti theih nak ding ah Baibal lo cun a si kho hrim lo.

Nihin ni ah mi tampi nih cun Baibal kha rel an duh lo. Baibal an ngei ko, an ngei kho ko; nain rel an i tim lo. Nain, vawleicung ah mi tampi cu Baibal rel kho loin an um. A cheu cu ca an cawn khawh lo ruangah an rel kho lo. A cheu cu biaknak lei hremnak a um ruangah rel kho loin an um. A cheu cu Baibal hmanh an i ngeih kho lo. Cu caah, mi tampi caah cun Zarhpi ni paoh hi No Bible Sunday a si. Cu lak ahcun kannih cu Baibal a ngei kho, a rel kho dir hmun ah kan um hi i lawmhtuk awk a rak si. Cun Baibal hrimhrim zong rel lengmang ding a si.

Pathian Thawchuahhnawhmi (Inspired by God)

Paul nih Timote sinah hi tihin ca a kuat:

"Na ngakchiat liote in Cathiang kha a hngalmi na si; na hngalh bangin Cathiang nih cun Khrih Jesuh zumhnak thawngin hmuhmi khamhnak i an kalpi khotu fimnak kha an pek. Cathiang hi a dihlak in Pathian thaw chuah hnawhmi a si i biatak cawnpiaknak caah le palhnak cawnpiaknak alnak caah le palhmi remhnak caah le dingte in nunnak ding cawnpiaknak caah a thahnem mi a si" (1 Tim 3:15-16).

Timote cu Paul nih

1.      Na ngakchiat lio tein Cathian kha a hngalmi na si.

2.      Na hngalh bangin Cathiang nih cun Khrih Jesuh zumhnak thawngin hmuhmi khamhnak i an kalpi khotu fimnak kha an pek.

3.      Cathiang hi

a.      a dihlak in Pathian thaw chuah hnawhmi a si (inspired by God) i

b.      biatak cawnpiaknak caah (teaching) le

c.      palhnak cawnpiaknak alnak caah (reproof) le

d.      palhmi remhnak caah (correction) le

e.      dingte in nunnak ding cawnpiaknak caah (training) a thathnemmi a si (a ti).

Baibal cu Pathian nih thaw a chuah hnawhmi "Amah Bia" tu a si. Baibal ah si loin thaw a chuahtu Pathian ah thawnnak a um. Baibal ah si loin thaw a chuahtu Pathian ah damnak a um. Baibal ah si loin thaw a chuahtu Pathian thawngin tihnak le thinphannak tei khawh a si. Baibal hi Cathiang kan ti. Baibal Thiang kan ti. "Thiang" kan timi hi amah sinak ah si loin Pathian he pehtlaihnak a ngeih caah "a thiang" kan ti. Baibal ti cu cauk tinak a si ko. Nain, Baibal cu Cathiang kan ti. Aruang cu Pathian thawchuah hnawhmi a si caah a si.

Pathian nih a thimmi (a hmanmi) minung (sermi le a tlamtling dih ve lomi) hna hmangin a thinlung le duhnak a langhter i, minung nih hi vawlei ah zei tin dah kan nun awk a si, zei tin dah Pathian he kan i pehtlaih awk a si ti le, Pathian cu biak tlak taktak a si zia kha Baibal nih a langhter.

Baibal hi Jesuh hrim nih aa nunpi. A hman peng. Satan nih a tukforh tikah Cathiang nih cu ti cun a ti tiin a tei. (Satan zong nih Cathiang i lak riangmang in Jesuh kha a tukforh ve). Jesuh nih Synagogue (pumhnak inn) ah a kal tikah cazual an pek i, Isaiah chung kha a rel: luatnak pek dingah ka ra, a ti. Vailamcung ah "Ka Pa, ka Pa zei caah dah na ka kal tak?" tiin thla a cam. Cucu Salm 22 aa cherhchanmi a si.

Baibal ca nih hin:

1. Kan hramthoknak cu Pathian a si ti a kan hmuhsak.
2. Ruahchannak ngeimi kan si zong a kan chimh. Vancung ram kan i ruahchannak zong hi Baibal nih a kan cawnpiakmi a si.
3. Jesuh Khrih nih kan caah a nunnak a peknak kong a kan chimh.
4. Jesuh Khrih zumhnak thawngin khamhnak hmuh khawh a si zong a kan chimh.
5. Pathian dawtnak kong zong a kan chimh.
6. Zeizong vialte cungah nawlngeitu cu Pathian a si i zei zong te hi Pathian kut ah an um kha a ka cawnpiak fawn.

On April 23, 1962, Karl Barth  spoke at Rockefeller Chapel on the campus of the University of Chicago. Many have reported that, during the Q & A time, a student asked Karl Barth, if he could summarize his theology in a single sentence. As the story goes, Barth responded by saying, "In the words of a song I learned at my mother's knee: 'Jesus loves me, this I know, for the Bible tells me so.'"

Karl Barth, vawleicung ah theology lei minthang tuk a simi pa, nih Pathian kong, Khrihfabu kong le a dangdang zumhnak kong cauk tampi a tial. Ni khat cu siangngakchia pakhat nih Karl Barth cu hi tihin bia a hal: "Na tialmi theology kong hi catlang tlang khat ah na fun kho lai maw?" Mipi nih cun zei tin ko in dah a leh hnga tiah an ngaih ko. Tlawmpal a hun i ruat i panh nawn in, "Kan chimh khawh ko hna lai. Ka nu nih a rak ka sakpiak tawnmi in: Jesuh a ka dawt ka hngalh, Baibalca nih a ka chimh ti hi a si hnga" a ti. Khrihfa Hlabu nan i hunh ahcun ZBC 381 ah "Jesuh a ka dawt ka hngalh, Baibal ca chungah aa tial . . ." timi hla khi a si.

Jesuh nih a kan dawt kan hngalhnak cu Baibal in a si hi philh hna hlah usih. Baibal cu kan bia lai lo. Baibal nih a kan chimhmi Pathian kan biak lai. Kan relmi 1 Johan 4:9-10 ah cun,

⁹Pathian nih a kan dawtnak a langhterning cu hitihin a si: a Fapa ngeihchun kha vawlei ah hin a run thlah i amah thawngin nunnak kan ngei lai. ¹⁰Dawtnak cu, Pathian kan rak dawt hi a si lo, amah nih a kan dawt i kan sual ngaihthiamnak caah a Fapa kan sinah a run thlah hi a si. (1 Johan 4:9-10)

Johan 3:16 – “Cuticun Pathian nih vawlei hi a dawt hringhran caah a Fapa ngeihchunte kha a pek, cucaah amah a zummi paoh cu an thi lai lo, zungzal nunnak an ngei lai.”

Johan 13:34-35 – “Nawlbia thar kan pek hna: pakhat le pakhat i daw u. Keimah nih kan dawt hna bantuk hin pakhat le pakhat nan i dawt awk a si. Pakhat le pakhat nan zawn nan i ruah ahcun mi vialte nih, hi hna hi amah zultu kha an si, tiah an in hngalh hna lai” tiah a ti hna.

Johan 15:12-13 – “Keimah ka nawlbia cu hihi a si. Keimah nih kan dawt hna bantukte hin pakhat le pakhat i daw u. Mi nih a hawile caah dawtnak ngan bik a ngeih khawhmi cu an ca i a nunnak pek hi a si.”

Rom 5:8 – “Asinain Pathian nih cun zeitluk in dah a kan dawt kha hitihin a langhter: kannih cu misual kan si ko rih lioah hin Khrih cu kan caah a thi.”

Rom 8:35, 37-39 – Cucaah aho nih dah Khrih dawtnak he cun a kan then khawh lai? . . . Zeihmanh nih an kan then kho lai lo, hi thil vialte hna chung hin a kan dawtu thawngin kannih cu teitu hna nakin teitu kan si deuh. Zeicahtiah a kan dawtnak he cun zeihmanh nih a kan then kho lo ti kha fiang tein ka hngalh: thih nih siseh, nunnak nih siseh, vancung i a ummi vanmi nih siseh, uktu le thawnnak nih si hna seh, atu caan nih siseh, hmailei caan nih siseh, cunglei vawlei nih siseh, tanglei vawlei nih hin siseh, an kan then kho lai lo – kan Bawipa Khrih Jesuh thawngin kan ta a simi Pathian dawtnak he a kan then khotu ding cu sermi thil dihlak ah hin zeihmanh a um lo.

1 Johan 3:1 – “Pathian nih zeitluk in dah a kan dawt hi ruat hmanh u! A kan dawtnak kha a ngan tuk caah Pathian fa tiah ti kan si – Pathian fa ti lawng hmanh si loin, a si in kan si hrimhrim.”

Nihin kan umnak vawleicung ah thil a phunphun a cang. Kan nunnak a kan thlengtu, khua a kan ruahter tu thil tampi an um. 1997 September thla ah Princess Diana a thih tikah, mi tampi nihcun Diana a thihnak nih kan nunnak a kan thlen ee an ti. Cun kum 2001 September 11 ah New York i a ummi inn sang bik pahnih vanlawng in mi tha lo pawl nih an pah i mi tampi an thih tikah, mi a cheu nih, cu nih cun kan nunnak a kan thlen ee an ti. Biahal awk a ummi cu: cu thlennak nih cun zei tik tiang a nguh hna lai? Baibal nih cun kan nunnak kha a zungzal ca in thlen ding kha a kan kamhmi a si. "Mi zei hmanh hi Khrih he an i pehtlaih tikah cun  mi thar a si; a nunning hlun kha a lo cang, nunning thar kha aa thawk cang" (2 Korin 5:17).

Hlanchan ahcun Baibal an ngeih lo caah mi chimhchom i rinh a si. Nain, nihin ah kannih cu Baibal tha tein, kanmah holh in kan i ngeih. Laimi cu aho hmanh ca rel kho lo, a thiam lo kan um rua lo, ka ti. Cu ti kan si ko bu ah, Baibal kan rel duh lo. Baibal nih a kan rel lai lo. Kanmah nih rel dingin Pathian nih a kan pekmi a si.

Baibal na ngeih caah Pathian sinah lawmhnak na chim bal maw? Baibal a ngei lomi tampi an um. Ngeih a rak duh tuk nain an chan chungah a rak ngei kho lo i, nunnak tiang a liammi tampi an rak um. Ruah setmat ahcun lunglawmh lo awk a tha lo.

• Bible Sunday hi Baibal kan ngeih caah Pathian sinah lawmhnak kan chim ding ni a si.
• A ngei rih lomi caah thla kan cam i, kan si khawh tawkin chaw kan pek ding ni a si.
• Baibal hi kan nunnak ah zei tluk in dah kan hman timi kan ruahthan ni a si awk a si. 

Baibal nih, nu le pa, u le nau hna, Jesuh nih a kan dawtnak kong kha a kan chimh. A dang tampi a kan chimhmi an um (ngaihthiamnak, thawhthannak, tbk).

Khrihfa kan si i,

• Cathiang rel forh peng kan hauh rihmi hi ruah awk a um ngaingai.
•  Cathiang kong an chim tikah ngaih kan zuam lomi hi ruah awk a um ngaingai.

Cathiang hi ca sawhsawh a si lo. Pathian Bia, Pathian thawchuahhmawhmi a si.

Baibal hi ngeih duh menmen a za lo. Rel duh a hau. A kan cawnpiakmi i nunpi a hau. Zei tin dah Baibal kan rel lai? Kan thinlung in kan rel lai. I nunpi ding ah kan rel lai. Pathian Bia ka rel tiin kan rel lai. 

Baibal hi fek tein i tlaih usih.

Pathian Bia a si.

Pathian nih thaw a chuah hnawhmi a si.

Theihternak: LBC ah August 16, 2020 ah online in ka chimmi a si.