Ahodah Na Si?

Mah kong hi mah nih i chim a um tuk bal lo. Mi nih chim le fianter deuh a si theu. A sinain caan tampi ah cucu a hmannak tampi a um bantuk in a hmanlonak tampi a um ve tawn. Thompson nih cun tuanbia ah nu hna pa tlukin hmuh an si lonak le harnak an tonnak hi a tuak ve tikah anmah nakin pa nih an kong an chim, an hrilhfiah deuh caah anmah sining si ti loin pa chim ningin an sining a si colh i zomhtaih an tuarnak a si a ti.

Nangmah taktak cu mi nih an chimmi kha na si lo i, nangmah na sining cu mi nakin nangmah nih naa theih deuh awk a si. Mi hi kan tuanbia tialtu an si lo kanmah kan si i kan tuanbia zong cu kan mah lila cu kan si. Cucaah mi nih zei tin dah an ka hmuh timi nakin zeitin dah naa hmuh ti kha a biapi deuh. Chungkhar caah, Khrihfabu le miphun caah ahodah na si?

Siangbawite Luphumnak Cinrung Khua

Laimi sinah thawngtha chim ah a phan hmasa mi Rev. Arthur Carson le a thaizung nu Mrs. Laura Carson cu, Cinrung khua hi March 15, 1899 ah an rak phan. An rak phanh lio ahcun Hakha ah inn 300 hrawng te lawng a rak um. Laimi kan pipu hna cu siasal an rak bia i, muihnak tang ah an rak um. Atu hmanthlak i a cuangmi zawn ah, annih an rak phanh lio ahcun, innle lo an rak um rih lo i. Tupi a rak si. Nihin ahcun minung thong kul tluk nih khuasak nak hmun a si cang. Laimi i kan khualipi zong a si. Thawngtha nih a kan phorh chihmi ceuhnak thawngin a si ti cu al awk um lo a si ko.

Nihin Job

Kan Baibal chung i Job tuanbia ka rel than tikah ka lung chungah phundang piin a um. Fak deuh in ka hun ruat. Biahalnak tam chin ka hun ngei. Zei ruang ko ahdah hi thil fakmi hi Job nih a in ko hnga? A hlan ahcun kan Baibal chung lawngah Job a um ti phun in ka ruat. Nain, a rak si lo kha ka fiang chinchin. Nihin ni ah vawleicung hmun tampi ah Nihin-Job (modern Job) an um. An chungkhar nih an thih tak hna. An ngeihmi vialte a lo dih, an sung dih. Cu pinah an pum cungah harnak nih a tlak hna. Ruah setset tikah Nihin-Job an tam tukmi fiang chin in hmuh khawh a si.

Kawlram ah, nai hmanh ah Nihin-Job tampi kan hmuh hna. Zei ruangah dah atu bantuk in thihnak, ngaihchiatnak, harnak, fahnak, lungfahnak le thilhar nih a phanh hna hnga? Nihin kan vawlei ah Baibal kan rel paoh ah ruah lo awk tha lo, thil ah a hung cang.

Tahnak

LAIPA . . . pasal na sinak hi na chimmi aw nakin na nunnak ah

Naa hrukaih mi na thilri ah si loin na nunpi mi dinfelnak tuah
Na tuanmi rian a hmet a ngan ah si loin na tuanmi rian na thiamnak ah
Zeizat tangka na hmuh khawh tinak in zeitin dah na hmuh timi ah
Nikhat ah zeizat ka hman khawh tinak in zeizat ka khon khawh timi ah
Nungak zeizat na ngeih ti nakin na nungak zawn zei tluk in dah na ruah
Mi nih zeitluk in dah an ka bawmh ti si lo in mi zeitluk in na bawmh timi ah
Pasal na sinak a um.

LAINU . . . Nusal na sinak cu na thilhruk aih mi ah si loin a thiangmi na nunnak ah
Aho dah a ka daw lai ti nak in aho dah ka dawt lai timi lungput
Aho dah a ka cawm kho lai tinak in aho dah ka cawm khawh lai tiin
Nikhat caah nun si loin chanchung caah na nunnak na hmanmi ah
Na hmuhmi tangka a tlawmtam ah si loin thianghlim ten na tuanmi ah
A olmi lam zul loin a har ko zong ah a hmanmi lam na zulhnak ah
Lenglang mi nakin chunglei dawhnak na upatmi ah khan
Nusal na sinak a um.

Sifakmi Cu

Sifakmi cu tuchan ah mihrut si thluahmah a si cang. Lai phungthluk ah pamlung ping ngaih lungawng an ti bang neih lo hrat ah cun khoi kaa te ah i tel khawh a si lo. Minung hawi sinah um ve fawn tung i minung hawi thatnak le chiatnak ah i tel khawh ve lo cang ah cun mihrut min put a si peng ko.

Vawlei lei hruainak ah hmunhma neih a si ti lo. Zei meeting hmanh ah sawmtlak lo ah chiah a si cang. A kong vun chim poh zong ah "a nih te hna kha . . . zei san va tlai hlah" ti lawng te a si. A caah umnak ding vawlei a um ti lo. Cu ti si ah khoi ka ah dah a um kun lai? Zei vawlei dah a hawl lai?

Biaknak lei zong ah thlawhlawm tam a thawh khawh lo caah mithmai ngei lo ngai in a um. A inn cu luhchuahnak ah hman a si ti lo. Pastor hmanh nih a inn pal a huam set ti lo. Pulpit cung kai ding cu a caah vanram kainak in a har deuh cang. Biakinn a va phak khawh zong ah anih tonak cu inn ka hram te chuah fawi nak te a si. Mifim, tih zah mi an hung luh thluahmah cun thutnak kianh ding ah ready ten um cia a hau. Pumh cu aa thawh ve lengmang ko nain a caan caan i anih a tonak hmun in leng ni lin lak deuh a si tawn. Pathian biak hi a caah thilrit maw a si a thilrit aa thumhnak dah? A caah thilrit deuh a si ah cun zei dah a tuah ding a si?

Maw sifah! A caah a nu le a pa nih ro ah an pek taa mi zong a si lo. Aa chuah pi mi zong a si lo. Mi bang ramdang panh ve ning tiah ramdang chim hlah Yangon phak nak hmanh fawi ti hlah. A caah vawlei hi Hell a si ko cang. Hmailei a nei kho ti lo i a hmu kho fawn ti lo. Van zoh ah a sang i vawlei zoh ah a pit.

Sifah nak nih kan zatlang nun ah thennak a chuah ter. Biaknak ah thennak a chuah ter. Pathian nih a kan then a si lo i kan biaknak caah kan hmanmi phung le lam hna nih sifak le mirum karah a kan then a si.

Sifah mi hna hnangam ten i dornak Lairam. Sifak mi hna nih hnangamnak hmuhnak Khrihfabu le biaknak phung kan hawl than a hau cang. Cu lo ah cun sifak santlai lo caah ram a um ti lo i dornak Khrihfabu zong a um ti lo. Sifah cu Laimi nih kan doh hmasa bik ding mi a si tiah ka ruah.

Painting

Tuni cu voidang bantuk in kan sianginn ah si ka thuh. Hika lei sithuh cu, Laitlang lei i sithuh he cun aa dang ngai. Laitlang ahcun kan duhmi si kha kan hmuh lo caah, kan duhmi rong a chuah khawh nakhnga, phun hnih thum cawh a hau. Cu ko cu, zaran caah cun a har. Kan inn pawl nih le, an hrat deuh, farthing deuh an si, cun brush lawng in thuh a si tikah caan zong a la, a thuh zong a har. Nain, hika ahcun si thuh cu a fawi ngai. Aho paoh nih thuh khawh a si. Duhmi si rong kha cawk khawh a si. Thuh hlan ah, cawh len hmanh a hau lo. Thuh ding mi le a mil ngaimi cungah a si tikah, si thuh cu a fawi ngaingai.

Si cu ka thuh. Ka thuhnak apartment hi a hlun pah cang. Cu caah, a kan thuh termi a si. Ka thuh hlan ahcun, aa dawh lo ngai. Nain, ka vun thuh cun, um duh awk ngai in an hung um. Cu pinah, an innkhan pawl cu a ummi an i thial paoh ahcun thuh than lengmang a si. Cu nih cun, inn zong a dawh ter, a thian ter, um duh in a tuah.

Kan pum Pathian biakinn kan ti tikah, Pathian um duhnak hmun a si hnga maw? Inn hmanh a tlawm bik ah kum khat voikhat, asiloah kum hnih voikhat thianh a si. Khrihfami nih kan pum hi thianh hlimh ve cu a hau ko. Cu lo ahcun, umduhnak a si lai lo. Cu pin ah, aa dawh lomi a si lai. Thianhhlimh hi a biapi hringhran. A thiang deuhmi hmun ah um tikah lungthin zong a nuam. Ngandam nak ca zongah a tha.

Agape Clinic, Hakha

Hi Agape Clinic hi Washington Area, USA i a ummi Chin Baptist Mission Church nih Laimi caah an sakmi a si. A hmun hi Lairam ah siangbawi a tuan hmasami Rev. Arthur Carson le Rev. Cope an vui hna nak thlan pawng ah a um. Hi pawng ahhin tidil a um i cucu siangpa tili ti a si. A hmun hi siangpa farhual ti a si. Nain, atu ahcun mipi nih sikhan kan herh tuk ti a si caah, Clinic saknak ah hman a si.

Hi clinic hi HBC nih a bikin tuanvo lak a si. Nain, a saknak cu US um CBMC Khrihfabu nih thazaang an chuahmi a si. Khrihfabu nih clinic an tuah cu, mipi nih thlarau lei lawng si loin pumsa lei zong in damnak an hmuhnak hnga a si. Kan Baibal nih hin zumhnak ngeih ding lawng a kan fial bal lo. Kan zumhnak kha tuahsernak ah langhter dingin a kan fial. Hmailei zong ah Khrihfabu kip nih, Laimi nih pumsa, thinlung le thlarau in damnak kan hmuhnak hnga, fak piin i zuam kan hau.

Obama Thlacamnak

Naite ah khan Jerusalem a tlawn ah Barack Obama nih Western Wall ah thlacamnak a tialmi a tenh ta. Cucu Israeli Newspaper nih publish an tuah. Cu kong ahcun, atu hi ruahnak phunphun a chuak. Obama le Pathian an i pehtlaihnak a simi kong ah ziah Israeli Newspaper nih thawngzamhnak ah an telh ti a si. Kha kong cu um ko seh law, atu lio US ramhun thimnak ah aa zuammi Barack Obama nih a thlacamnak te hi vun langhter ka hun duh. Amah tialning cun:

"Lord, Protect my family and me. Forgive me my sins, and help me guard against pride and despair. Give me the wisdom to do what is right and just. And make me an instrument of your will.”

Obama thlacamnak hi a tawi te; nain, sullam a ngei. Hihi kan thlacamnak cio siseh law, a tha. Cun lungthin tak in cam zong a biapi.

Jesuh cu Bawi a si

Laimi kan pa pakhat a simi nih a tialmi sermon ka rel. Chirhchan aa lakmi Baibal cang cu Phil 2:1-11 a si. Tlangtar cu "Jesuh cu Bawi a si" ti a si. Cu ahcun, Jesuh Khrih lungput bantuk lungput dawh le tha kan ngeih ve awk a si ti kha a chim. A chimmi tampi lak ah, biapi in a langhtermi thil pathum cu:

1. Mah le mah i lawn ter.

2. Toidornak te in nun.

3. Nawlngaihnak nun.

Hi pathum hi Jesuh nih a ngeihmi thinlung put an si. Hi bantuk lungput dawh hi Khrihfami nih kan ngeih awk a si tiah a chim.

Pathian le Minung Harsatnak

Nihin kan vawlei cu a chia chin lengmang. A hlan ah theih bal lomi, thil tampi an chuak. A thami tampi an chuah bantuk in, a tha lomi tampi an i tel. A rummi hna an rum chin. A si fakmi an si fak chin. Mirum le sifak kar ah i dannak a kau chin lengmang. A kau chin rih kho men. Vawleicung mi tampi cu rawlei awk ngei loin an um. Thlichia ruangah, tilet ruangah, lihnin ruangah, mangtam ruangah mi tampi cu harnak an tong. An nunnak tiang a liam. Cu bantuk thil kan ton tikah, kan biaknak kan fuh i, zei ruangah dah hi thil hi kan ton timi kha theih kan i zuam tawn. Caan tampi ahcun, zei hmanh a thei lomi, ngakchia tete an thih, cawmtu ngei loin, an um ko hmuh tikah zeiruang ah dah hi thil hi a can? timi biahal lo awk tha loin a hung um. Pathian tah zei dah a tuah? A zoh sawhsawh ko hna hnga? Biahalnak tampi kan ngei tawn.

Peh te ding . . .

Cyclone Nargis Pinlei Ah

March thla ah Cyclone Nargis timi nih Kawlram thlanglei a den caah, minung tampi nunnak a liam. Khua tampi cu a tlau in an tlau lan. Mi tampi cu an chungkhar nih an thih tak hna i, anmah lawng a luatmi an si. Atu tiang hi, cu bantuk harnak a tongmi hna cu, bawmh hau in an um peng rih ko. Hi hnu zong ah saupi bawmh hau an si rih lai. Kawlram ah thlichia le tilet nih minung sing khat le thawng sawm nga (150,000) tluk an nunnak a liam ter hna. March thla chung thiamthiam ah, Taluk ram ah li aa hnin ciammam i minung tamtuk an thi.

Cu kong he pehtlai in mi tampi nih an hmuhning an chim cio. Kawlram a cozah a that lo caah Pathian dantatnak a si kho men, tiah a ruat zong um a si. Micheu nih cun, minung nih kan ruah khawh mi pinlei thil an si, an ti ve. Hi Nargis kong ah ruahnak a phunphun a chuak. Harnak a tongmi hna kong ruah tikah lung hrim a fak tuk.

Cu tlukin, harnak kan minung hawi nih an ton lio ah Pathian dantatnak a si, a timi ko hi an poi tiah ka ruah. Pathian nih Kawlram dan a tat tiin cun ka zum hrim lo. Pathian hi minung hna palhnak a kawlmi a si lai ti cun ka zum lo. Sihmanhselaw, minung kan si caah hi thil a cangmi hi lungfian kan i harh. Kan thei kho lo.

Ruah awk a ummi cu: Pathian nih sual ruangah dantat siseh law, ziah ralkap bawi pawl an thih lo? Zei thei lo, sualnak zong a tuah lomi ngakchia tampi an thih kun? A thimi hna nakin, atu i kanmah a nungmi hi kan tha deuh hlei maw? Zumhnak kong in chim usih law, Khrihfa tampi an thi ve. A thimi Khrihfa hna hi kanmah nakin an zumhnak a der lai ti cu ka zum hrim lo. Hi thil a cangmi kong ah, minung kan ruah phanh lo a si, lung a fak ko ti lawng chim khawh a si. Cu kong ceih len nakin zei tin dah miharmi, harnak a tongmi hna hi, kan bawmh khawh hna lai ti tu kan ruah deuh ding le, kan i ceih deuh ding a rak si.