Baibal Biahalnak-4

A tanglei slide chung i Hihi HMET timi khi hmet law biahalnak tete phi ve te. Kan i lawm.

သမ္မာကျမ်းစာ အမေးအဖြေ (၁)

“ဒီမှာနှိပ်ပါ” ဆိုတဲ့ နေရာကိုနှိပ်ပြီး အောက်မှာရှိတဲ့ သမ္မာကျမ်းစာ အမေးအဖြေကို ဖြေနိုင်ပါတယ်။

Baibal Biahalnak-3

A tanglei slide chung i Hihi HMET timi khi hmet law biahalnak tete phi ve te. Kan i lawm.

Baibal Biahalnak-2

A tanglei slide chung i Hihi HMET timi khi hmet law biahalnak tete phi ve te. Kan i lawm.

Baibal Biahalnak-1

A tanglei slide chung i Hihi HMET timi khi hmet law biahalnak tete phi ve te. Kan i lawm.

BAIBAL BIAHALNAK - Theihternak

Baibal Biahalnak hi nihin (Monday, April 27, 2020) thawk in hika ah, a tlawm bik, thla khat chung tar kan i tim. Zarh khat ah ninga (Monday-Friday) chung kan tar lai. Cucaah, nan kan len lengmang dingah le hi "Baibal Biahalnak" kong hi nan Khrihfabu le nan hawile zong siaherhnak he nan chimh ve hna dingah Bawi Khrih min in kan in sawm hna. Hi Baibal Biahalnak kan tuahnak ah kan i tinhmi cu: 

1. Baibal kan theihnak le hngalhnak bawmtu 
2. Fale kan cawnpiak hna tikah bawmtu 
3. Chungkhar ah pumhnak kan tuah tikah bawmtu 
4. Baibal rel duhnak kan ngeih chin khawh nakhnga bawmtu
5. Pathian kong kan ruah i, a dawtnak thuk chin le kau chin in kan hngalh nakhnga bawmtu 

A cunglei panga caah bawmtu si kho hram seh ti saduhthahnak he kan tuahmi a si. Nan phit (nan i celh) tikah palh sualmi le tlamtling lomi tete a um sual ahcun, nan kan chimh naklai kan in sawm hna.

Pathian He I Pehtlaihnak Thawngin Lungdaihnak

Cathiang rel ka duhmi cu Johan 16:33 le Salm 143:6 hi an si.

“Nannih nih keimah he nan i pehnak thawngin lungdaihnak nan hmuh nakhnga, hihi kan chimh hna. Vawlei nih hin harnak an pek hna lai, sihmanhselaw tih hlah u. Vawlei cu ka tei cang,” tiah a ti. (Johan 16:33)

Nangmah lei ah thlacam in ka kut cu ka hler hna; vawlei car nih ti a ngaih bantuk khin ka nunnak nih nangmah cu an ngai. (Salm 143:6)

Atu lio kan tonmi thil nih hin nifatin kan lung a kan lauter i tihnak le phannak a ka pek. Micheu cu zaan hngilh khawh lo tiang in lungrethei mi kan um kho. Micheu cu kan i timhmi thil tete kan tuah khawh ti lo tikah hnabeidong mi zong kan um kho. Zei hmanh aa fiang lo mi le hmailei ah a cang dingmi zei hmanh chim awk a tha lo mi caan ah kan um. Muihnak lam ah kan phanh lio a si. Thinlung daihnak le hnangamnak hmuh khawh a har ngai lio caan a si. 

Minung nih lungdaihnak le hnangamnak hi kan kawl cio. Facebook kan zoh tikah, COVID-19 hi sau a rau rih lai timi kong cu aho hmanh nih rel kan zuam lo. Khoika ram ah virus thahnak si an hmuh cang hei ti le, vaccine an chuah khawh cang timi a dik lomi thawngpang hmanh, a si lo ti kan theih bu ah kan i share cio hna. Aruang cu kan lung si vangh kan celh lo tikah hnangamnak kha kan kawl le kan hlam caah a si. Vawleicung ah a hman lomi lungdaihnak pek aa zuammi tampi an um. Media pawl zong nih, minung kan lungthin an theih tuk i, an page kha like le share tampi hmuh nakhnga minung duhmi lawng tar a hmangmi an tam ngai. Chikkhat te lawng a nguhmi hnangamnak tu hi kan dawi tawn. Jesuh min in virus na thawl ah cun na pum cungah virus a kai kho lai lo, a timi zong an um. Cuka i profet nih cu tin a chim timi te hna zong rel a zuammi zong kan um ngai. Aruang cu a phi kan chuah khawh lomi thil nih kan nunnak ah a kan temtawn tikah kan celh tawn lo caah a si. 

Jesuh nih, “Nannih nih keimah he nan i pehnak thawngin lungdaihnak nan hmuh nakhnga, hihi kan chimh hna. Vawlei nih hin harnak an pek hna lai, sihmanhselaw tih hlah u. Vawlei cu ka tei cang,” tiah a ti. Amah kan zumh ahcun, harnak nan tong ti lai lo tiah a kan ti lo. Vawlei kan um chung cu kan tong ko lai. Sihmanhsehlaw, lungdaihnak a kan petu le teinak thazaang a kan petu cu Pathian a si kha a langhter. Cucaah, lungdaihnak cu na lungthin kha khoika ah a hram na bunh timi ah aa hngat. Khrih chungah kan um i amah he kan i peh peng ahcun hnabeidonghnak in luatnak thazaang a kan pek ko lai. Cucaah atu bantuk caan ah hin, lungdaihnak taktak (a-sit) a kan petu Pathian he i pehtlaih i pumpak in Pathian ton kan i zuam ding kha a biapi tuk. Nihin kan nunnak ah, Pathian he kan i pehtlaihnak le Pathian kan biaknak hi a thar in kan ruah than a herh. 

Ram pakhat an thawnnak theih na duh ahcun an tuanbia kha rel, an ti. Cun miphun pakhat i an nunphung theih na duh ahcun an biazai kha rel, an ti. Miphun pakhat i an thlarau nunnak theih na duh ahcun an thlacamnak ah hmuh khawh a si, an ti. Salm hi Israel mi pawl i Pathian an biak ning le an i pehtlaihnak pawl an si. Salm cauk ah Israel mi nih pumpak in siseh, a bu in siseh, zei tin dah Pathian he an i pehtlaih timi le an biak timi kan hmuh khawh. A bikin, harnak khor chung an phanh caan, an thlarau thazaang a der caan ah Pathian kha zei tin an auh tawn i, an pehtlaih tawn ti kha hmuh khawh a si. Salm 143 hi David siangpahrang nih a phuahmi a si tiah an ti. Salm 143 hi David nih a fapa Absalom sinin a zaam lio caan ah, a phuahmi a si tiah an zumh. Hi lio caan ah, Pathian he zei tin dah an i pehtlaih ti kha zoh ti hna usih: 

Salm catialtu nih, “Bawipa, ka thlacamnak cu ka theihpiak law kan nawlnak cu ka ngaihpiak ko. Nang cu na ding i zumhawktlak na si caah Ka thlacamnak cu ka let tuah,” a ti (Salm 143:1). Pathian cu zumhtlak Pathian a si bantukin a dingmi Pathian zong a si. Kan ngakchiat lio in, Pathian sinah na duhmi paoh kha thlacam law an pek ko lai, zei paoh hal khawh a ngah tiah an kan cawmpiak. Pathian hi thla kan cam i kan halmi paoh a kan petu si loin, a kan lettu tu a si. Zei tin a kan leh lai ti cu kan hngal lo. Asinain, zumh awk a tlakmi le a dingmi Pathian a si caah, kan caah a tha bik in a kan lettu a si ti hi Salm catialtu nih a fiang tuk. Kan cam ning tein a kan pe lo kho men. Asinain, kan thlacamnak cu a kan ngaihpiak i, a kan theihpiak ko ti hi zei tik caan paoh kan theih peng i, Salm catialtu bantukin, Pathian sinah chim hna usih, phuang hna usih. Kan lungthin dihlak in Pathian a mithmai kawl i, hmaitonh in bia a ruahmi si hna usih. 

Salm catialtu nih, “A liamcia mi ni kha ka hun thei than hna; nangmah nih na tuahmi thil vialte kha ka hun ruat than hna i na tuahmi thil vialte kha ka hun hngal than hna,” a ti (Salm 143:5). Zumtu tampi nih Pathian sinah thla kan cam. Kanmah lei in Pathian kha bia kan ruah. Asinain, Pathian nih bia a kan ruahmi theih ve dingah, dai tein, zei hmanh chim lo tein um, a bia kha ngaih le ruah i, a kan chimh le cawnpiak duhmi kha theih khawh i zuam hi a biapi tuk. Cucu “meditation” tiah Mirang holh in an ti. Dai tein kan um i Pathian a bia kan ruah tikah Pathian nih a kan cawnpiak duhmi kha a ra tawn. Kan thlarau thazaang a der tikah zei hmanh chim loin, dai tein Pathian a bia tu kan ruah i, a hlan lio i a kan tuahpiakmi a dawtnak vialte ruah than a herh tuk. Cu ti kan tuah tikah, kan thlarau a chunglei in ceunak le thazaang thawnnak a kan pek. Cu nih cun kan nunnak ah thlennak a chuahter. Kan nunnak a kan thlen. A hlan lio i midang cungah siseh, Pathian cungah siseh, kanmah le kan nunnak ah siseh, kan lungtlinlonak le kan sining cungah kan cohlan khawh lomi vialte kha a thar in Pathian nih a bia in a kan thlen i lungdaihnak le hnangamnak kan hmuh than. 

Catialtu pakhat nih, “A hlan lio na nunnak i Pathian nih an pekmi thluachuah vial te kha ruat than, Pathian na cung i a thatnak le an cawisannak kha ruat than, zeitluk in an dawt ti kha ruat than. Mah pawl kha khuai nih khuaihliti chuah dingah a herhmi pangpar pawl an si,” a ti. A thlummi khuaihliti ngah dingah cun, khuai nih pangpar an herh. Pathian nih thluachuah tampi he an hruai lio na caan hlun pawl kha ruat than law, cu nih cun na zumhnak an thawnter lai, na thlarau a chungin tha a baa mi vialte a damter lai, na tihnak le launak vialte a damter lai. 

Salm catialtu nih, “Zinglei ah a fekmi na dawtnak kha ka hngalhter than ko” a ti (caang 8). Pathian nih a kan dawt tuk timi kan theihnak nih hin kan nun a kan thawnter. Cun tihphannak a lohter i, lungdaihnak a kan pek. Nulepa nih a kan dawt tuk timi an theih caah, fale nih nulepa nih kan pom i kan cawi hna tikah, tihnak zei hmanh an ngei lo. Kan liang cung hmanh ah an duh tawk in an i hlok ngam. An tih lo. An thin zong a phang lo. Ka nu nih, ka pa nih a ka dawt tuk ti an theih caah a si. 

Pathian dawtnak na theihmi nih lungdaihnak le hnangamnak an pek lai. Pathian he caan la law, hmaitonh tein bia ruah hmanh, na nunnak ah Pathian cu aa phuang lai i, daihnak na hmuh ko lai. A ka dawt tuk timi na fian deuhdeuh tikah na hna a ngam deuhdeuh ko lai. Pathian he kan i pehtlaih lo, pumpak in hmaitonh tein bia kan i ruah lo ahcun, a dawtnak kan thei kho lo. Amah Pathian nih cun a kan dawt peng ko lai nain, kan nunnak ah Pathian he kan i hlat tikah, a dawtnak kan philh tawn. Cu tikah, harnak kan ton tikah kan lung a si vang. Tihphannak in kan khat. 

Salm catialtu nih cun, “Nangmah cu ka Pathian na si; cucaah na duhnak tuah kha ka cawnpiak ko,” a ti. Ngakchia te bantukin Pathian kha ka cawnpiak ko tiah a ti. Pathian kan fuh tikah, kan lungthin chungah, keimah timi lungput he kan ton ahcun, Pathian bia le a kan cawnpiakmi kan thei kho lai lo. Pathian, na bia theih ka duh ko, ka cawnpiak ko tiin, toidornak lungput, zeihmanh a thei lomi ngakchia bantuk lungput in, Pathian kan fuh ahcun kan nunnak ah a bia kha aa phuang lai i, a duhmi le duh lomi kha kan nunnak ah kan thleidan khawh lai. Thlaici vorhtu bianabia bantukin Pathian a bia kan cohlan tikah zei bantuk lungput in dah kan cohlan lai ti hi a biapi. 

Pathian he pehtlaih nun hi a biapi tuk. Kan nunnak ah a muih bik caan hi zohthan hna hmanh usih law, Pathian he kan i hlat caan a rak si tawn. Tuah ding a si lomi kan tuah. Kan nunnak ah kan thlarau a caar i lungdaihnak le hnangamnak nih a kan tlik tak tawn. Nain, Pathian he pehtlaih nun kan ngeih tikah cun, zei bantuk thil kan ton hmanh ah a kan thawnter i lungdaihnak le hnangamnak kha a kan pek. 

Salm catialtu nih Pathian aa tlaih i a pehtlaih bantukin, Pathian duh ningin thlacam nun a ngeimi, Pathian caah caan a pe i dai tein amah bia a ruatmi, a luancia caan i a thatnak vialte kha a ruatmi le Pathian dawtnak in nikhat hnu nikhat a thangmi si i zuam hna usih. Pathian nih thluachuahnak kan pe ko seh! 

Tampi kaa lawm. 

Fom Men (Amos nu) 

Yangon 

Theihternak: ITM ah April 26, 2020 ah a chimmi a si.

Chungkhar Ah Tuah Khawhmi Pumh Hruaining Tlawmpal

Innchungkhar ah pumhnak tuah hi Khrihfami kan caah a biapi tukmi a si. Chungkhar pumhnak kan tuah tikah kan tuah cio khawhmi pumhnak tuahning le hruaining tlawmpal a tanglei ah ngaih khawh a si. 

A Love Letter to God (Pathian Sinah Dawtnak Cakuat)

STAY HOME lio ah chungkhar ah tuah khawhmi:

Thawhthan Ni Pumhnak (April 12, 2020)

Lai Baptist Church, Yangon ah Thawhthan Ni Pumhnak (Online) ah thawngtha chimnak caan ka hmuh i, kaa lawm. Facebook in LIVE rak thlahmi a si i, hi blog a kan lengmi nih ngaih khawh ve dingin hika ah kan hun tar. Phungchim hi 33:00 ah aa thawk. Pathian nih daihnak he in umpi ko hna seh. 

Negative le Positive

Atu lio ah chim lengmang mi biafang pahnih cu "positive" le "negative" an si. Thawngpang (news) kan bawh i, an thanh tikah "an zapi negative an si" an ti ahcun thawngtha a si i, kan tha a nuam tuk. Nain, "positive cu zat an si" ti ahcun kan tha a dih, kan uai dih. Lungretheih a zualter. Cucaah, atu lio ah theih kan duh lo bikmi pakhat a simi cu "positive" timi biafang hi a si men lai dah. Positive le negative biafang hi an hmannak hoih in sullam dang ngai an ngei. Kan thi maw, a dangdang maw kan i check tikah "positive" a si sual lai ti cu kan phang. Na result (a phi) a chuak i negative na si, ti ahcun tha a nuam tuk. Cucu, keimah lungfian tawk in ka chim ahcun, ngandamnak kong i result ahcun "negative" a si ahcun phan ding a um lo tinak a si. 

COVID-19 kong ah an check hna dikah negative an si timi thawng theih kan duh. Negative cu thawngtha a si. Nain, minung thinlungput ah negative (a tha lo lei in) thil tampi hmuh a hung si. Aho dah hi zawtnak hi a ngei hmasa bik, aho nih aho dah a chawnh i, zeizat dah a chawnh cang hna. Amah ruangah a si, tiin mawhchiatnak a hun tam chin. Cun, huatnak a hun karh. Cu lawng hlah, tihnak le thinphannak nih kan nunnak a hun den chinchin. Thaizing zei dah kan lawh cio lai ti ruah ah, si a vang, lungre a thei cio. Miphun aa cawh in umnak ahcun annih phun le kannih phun tiin i remlonak le thleidannak a karh. Biaknak pakhat le pakhat i hmuh thiamlonak zong a hun i tenh chih ve. Kawlram ah cun Khrihfami le pumhnak in tampi an i chawnh tiin Khrihfami cungah hmuhthiamlonak a ngeimi zong an hung karh. Cucaah, cozah lei zong nih huatnak a karh sual nakhnga lo, thawngthanhnak ca zong an chuah. Negative thil tampi a chuak. Hi lei kapin khua ruah deuhdeuh tikah, thinlung a caw chin lengmang. 

Cucaah, zawtnak kong ah siloin, kan tonmi chungin positive a simi tete zong hi ruat pah chih hna usih. Cu nih cun kan nun a kan bawmh deuh lai. Keimah pumpak in atu lio innchung ah kan i erh lio ah, kaa hlawkmi (positive) le ka tha a nuamhter tu thil tampi lakah tlawmpal langhter ka duh. Nanmah cio zong nih "comment" ah rak chap cio ulaw, kan nunnak caah tlawmte tal bawmtu a si lai, tiah ka zumh.

• Ka nun rihmi, ka thaw ka chuah khawh rihmi cungah Pathian sinah lawmhnak a ka chimter. Chungkhar he caan tampi ka hmang kho. Baibal rel tinak, thlacam tinak, lentecelh tinak, movie zohtinak ti bantuk caan zong kan ngei kho. 
• Online in phungchim thatha le biachim thatha kan ngai kho. Ca thatha an kan tialpiak i, rel a nuam. Theihhngalhnak tampi kaa chap tiah ka ruah.
• Ka rak ruahnak nakin kan pawngkam ah midang cungah zawnruahnak a ngeimi an rak tam. Midang cungah thil tha tuah a duh i, a tuah zong a tuah taktak mi tampi an rak um. Cu nih cun, ka thinlung tampi a damter. 
• Kan mino tampi nih khua le ram zawnruahnak an ngeih ning hi lunglawmh lo awk a tha lo. An i pekning hmuh tikah lung a hmui tuk hringhran. Kan khua le ram anmah nih atu in an kan hruai cang caah, hmailei ahcun kan ram cu a nuam chin ko lai ti ka ruah ah, ka tha a nuam tuk. 

Kan ton cuahmah mi ah lungretheihnak tam hmanh sehlaw, hi chungin Pathian thluachuah rel khawh zong i zuam hna usih. COVID-19 ah cun negative si hram usih law, kan nunnak ahcun positive khuaruahnak le thiltuahnak aa nunpi mi si hna usih.

FEAR in F-E-A-R ah

Atu lio cu December 2019 ah Tuluk ram Wuhan in aa thawkmi COVID-19 ruangah lungrethei in kan um. COVID-19 hi a karh a ran ngai caah le chawnh zong a fawi tuk caah minung kan thin a phanter khun. Vawleicung ngandamnak lei a kan hruaitu WHO (World Health Organization) nih cun ram khat chung lawngah a cangmi a si lo i, vawleipi a culmi phun a si caah COVID-19 cu pandemic an ti.

Atu ca ka tial lio ah hin kan vawlei ah 938,923 nih virus an i ngeih ti a si. Cu chungah a thimi 47,314 an si cang i, a dammi 195,416 an si. Hihi hngalh khawhmi cazin a si. An check khawh hna lo caah theih rih lomi, theih lo lan dingmi pa zeizat dik an si rih lai. Atu lio ahcun US ah hi rai nih a phanhmi an tam bik. Minung zong tam tuk kan thi te lai, tiah an zawndamh chung cang. Hi COVID-19 nih hin ram 203 a cul cang. Kawlram zong ah rungrul hmuhmi 16 an phan i, cu chungin pakhat zong a thi cang.

Hi lio ah mah nunnak thap in rian a tuanmi sibawi pawl, nurse pawl le a dangdang tampi an um. Hi hna hi an re a thei khun. Zaangfak zong an si. An caah thlacampiak an hau. Cun hi damhnak (cure) le khamnak (vaccine) caah rian a tuanmi scientist le a dangdang tampi an um. Cu hna ca zong ah thlacam a herh. Tuan ah damhnak an hmuh i, an chuah khawh nakhnga thlacam cio kan hau. A cheu cu an chungle an thih tikah ruak hmanh hmuh le thlah khawh an si lo, lung a fak tuk lai. Cu bantuk lio ah, cunglei nih ralrinnak tuah cio dingin zulh awk an timi zeirello in a ummi tampi an um. Cu lakah biaknak lei hruaitu zong an i tel. Hi hna pawl caah, an lungfim i, rammi tha an si nakhnga, anmah ruangah hi rungrul a karh chin nakhnga lo thlacampiak an herh.

Kan tih cio, an tih cio. Cucaah, kan thinlung ah tihnak (fear) timi hi a khat. Kei hi tah rungrul ka ngei sual hnga maw ti tihnak, rungrul chawnh ka si sual lai ti tihnak, hi pul (rai) hi an kham kho sual lai lo, kan thi dih sual lai ti tihnak, peh ahcun a tam tuk rih. Hi lio ah Khrihfa a simi nih FEAR (tihnak) hi zei tin dah kan ton lai i, kan tei lai ti hi a biapi ngaingai. Tihnak (fear) nih cun a kan phanh cang, kan hrial kho ti lo. Nain, zei tin dah kan tei khawh lai? Zei tin dah kan nun hrawktu a si sual nakhnga lo, kan um lai? Baibal kan rel tikah "tih hlah" (do not fear [asiloah] do not be afraid) hi tampi kan hmuh. Jesuh a rak chuah hlan ah vancungmi nih "tih hlah" an rak ti i, Jesuh a thih i a thawh than hnu ah vancungmi nih "tih hlah" an ti than. Baibal chung i hmun tampi ah "tih hlah" timi kan hmuh. Hi nih hin minung cu tih a hmangmi kan si, tihnak hi kan ton lengmangmi a si kha a langhter. Hi tihnak (FEAR) hi zei tin dah kan ton lai. Tihnak timi FEAR cu a dang F-E-A-R in kan thlen lai, kan tei lai. A si kun ah, F-E-A-R cu zei dah a si?

F = Finding (hmuh)

E = Encouragement (thazaang peknak/laknak)

A = the Almighty (Lianngan Bik Pathian)

R = Redemption (Tlanhnak/khamhnak)

Cucaah F-E-A-R (Finding Encouragement in the Almighty's Redemption) i a sullam cu Lianngan Bik Pathian i a tlanhnak (khamhnak) ah thazaang i lak ding, tinak a si. "R" hi tlanh (redeem) in a rami a si. Biakam Hlun ah redeem (go'el) ti a si. A sullam cu tlanh ti kha a si i, mah chung chuak a si loah, chungkhar pakhat khat nih harnak an ton tikah, aa naihmi nih cu a harnak chungin chuah asiloah tlanh tinak a si. Tahchunhnak ah, midang sinah leiba tam tuk a ngei, amah tein aa cham kho ti lo, cucaah sal ah tlaih ding a si. Nain, tlanhtu nih a leiba a champiak, a luatter. Cucu "tlanh" timi cu a si. Israel mi hna Babilon i sal an taan lio ah Pathian nih "keimah cu nan Tlanhtu ka si," a rak ti hna (Isaiah 44:14; 43:14; 44:6, 24; 49:7, 26). Salm catialtu zong nih, "Ka kaa chung bia hna le ka lung chung ruahnak hna cu, nangmah cohlan awktlak si ko hna seh, maw Bawipa, ka lungpi le ka tlantu," tiah a ti (Salm 19:14).

Himnak taktak cu BAWIPA lawng nih a kan pek khawh. Cu BAWIPA khamhnak (tlanhnak) kha kan thazaang ah kan i lak ahcun, tihnak nih duhsah tein a kan kal tak ko lai. Asiloah, tihnak cu kan tei khawh lai, a ton zia kan thiam deuh ko lai.