Mitling lungput ti ko usih. Mitling lungput ti tikah nutling patling a simi lungput kha chim duhmi a si. A cheu nih pitling ti zong in an ti. "Patling" tiin auh hi cu ka thei ballo. A um zong a um kho ve ko. Nutling patling ti ahcun a tlamtling ngai ko nain a sau deuh vak. Nolh lengmang ding ah a har ngai. Cu caah, nu le pa a huap khotu biafang cu "mi" asi loah "minung" hi a si. Mi tlamtling lungput kan ti lai cu. A tlamtlingmi nih cun a zei paoh tha tein an tuah khawh. Tuah khawhnak thawnnak le thazaang zong an ngei fawn. Lungput lei kap cu hun zoh ta hmanh usih.
Minung nunnak ah lungput hi a biapi ngaingai. Lungput tha a ngeimi cu upat an tong, mi caah an tha hnem, mi zawn an ruat deuh, thlachiat hrim an ruat i thil tha tampi an tuah. Midang cungah an tha. Khua an hngal. Zaangfahnak an ngei. An siang fawn. Midang an bawm. Midang zawn an ruat. Mi an ngaithiam kho. Thil tha tuah duhnak nih a mawngh hna tikah mi he an i rem. Midang zong nih an tlaihchan hna. Anmah zong nih mi an tlaihchan. An lungput ruangah mi tampi nih an hmaizah hna. Cun, upat an co.
Laimi hi mitling lungput a ngeimi kan si maw? Hi biahalnak hi a leh a har ngai. Zei caah tiah, kan lungput cu kanmah nih kan i hngalh bik. Mi nih zei tin dah an kan hmuh khi cu um rih ko seh. Kanmah le kanmah zei tin dah kan i hmuhning a si ti ruah le cangka kan lungput cu a fiang ngai ko. Laimi hi kan lungput a tha vun ti hmanh usih. Kan ti khawhnak cu: midang bawmh duhnak, chungkhar zohkhenh duhnak le midang zawnruahnak kan ngei. Pakhat le pakhat kan har tikah kan i zoh sawhsawh lo. Kan i bawm. Kan i tan pi. Thazaang kan i pe, lam kan i kawl pi. Hihi pawl zoh tikah mitling lungput a si lo kan ti kho hrim lo. Mitling lungput an si. Cucu Laimi nih kan i ngeihmi bak te a si.
Laimi hi kan lungput a tha lo vun ti rih hmanh usih. Kan ti khawhnak cu: thiam kan i cuh. Midang zeirel lo kan hmang. Keimah bia in bia tlu seh ti kan hmang. Zohchunh awk tlakmi, ca a thiammi, thil a ti khomi thangthat hna kan i tim lo. An kethleng in phelh tu i timh a si tawn. Ziar kan ngei. I cei seh ti kan hmang. Velhle a tam tawn. Mah ca a that dingah cun midang fahnak le harnak an ton ding kha a poi lo ah ruah a si. Mah zawn lawng i ruahnak ah kan tuahmi nih midang a hnor sual hna lai maw, an lam kan phit sual lai maw ti ruah hrimhrim kan i tim lo. Pakhat le pakhat kan kong kan i ceih i, kan thang kan i chiat. Mi nih an chimmi tuak setsai loin a chim thiammi lei ah tan colh kan hmang. Hihi pawl zoh tikah mitling lungput cu a si hrim lo.
A cunglei hi a tlangpi in vun chim duhmi a si. A tanglei i langhter duhmi cu mitling lungput ngeimi si hna usih tihi a si ko. Mitling lungput ngeihnak a kan bawmtu tal a si hnga maw tiah thil pahnih langhter ka hun duh: dinfelnak le zawnruahnak tiin. A dang an tampi rih. Nain, pahnih te lawng hi atu tan ah langhter duhmi cu a si.
Dinfelnak:
Dinfelnak a herh lo a timi kan um lai lo. A tha tuk kan ti ciomi a si. Kan herh tuk ti zong kan hngalh dihmi a si ko. Nain, zei caah dah kan dinfel khawh hnga lo ti hi biahal awk a um. Zei nih dah a kan dawnh? A that kan hngalh ko bu ah tuah tal kan i timh kun lo? Aruang tampi le lehnak phunphun a um kho. Pakhat te langhter ka duhmi cu dinfel kan i timh lo caah a si. I timh bak a hau. Duhnak taktak ngeih a hau. I sehchih a hau. Thisa tiangah lut lakin tuah a hau. Kuak zuk ngolnak kong in tahchunhnak pe hmanh usih. Mission field ah ka um lio ah, kan hawipa pakhat cu kuak a zu ngai. Kuak ka zukmi hi a tha hrimhrim lo ee tiah amah nih a ti lengmang. Ka timi cu, "Ziah a that lo na hngalh komi na ngol ko lo?" "Ngol cu ka duh ngai ko nain ka ngol kho hrim lo" tiah a ka leh. Ngol cu aa zuam tawn. Nikhat chung zuk loin a um. A thaizing ah a zuk than. A kip tuh a phanh tikah ka ngol kho bak lo ti a si than. Voikhat cu "Zei tin dah kuak hi ka ngol khawh lai?" tiah a ka hal. "Ngol duhnak taktak ngeih hmasat na hau" tiah ka leh. Ngol duhnak taktak a ngeih khawh caah kuak a zu bal nain a zu ti lomi tampi an um. Ngol duhnak cu zei nih dah a ngeihter hna hnga? Kuak nih cun kan pum a hrawh, dam lonak a chuahter pinah kan zukmi a khu zong nih midang hna a hnawh hna pinah harnak a pek hna caah a tha lo ti an hngalhmi nih ngol duhnak lei ah a hruai hna. Ngol an duh taktak caah, a hmasa ah cun a har ngai ko nain duhsah duhsah tein an thlah khawh ko. A hnuah cun kuak zu lo ah an i cang. An tuah duhmi an tuah khawh tikah chim khawh lomi i lungsinak an ngei. Zei cah tiah teitu an si cang. Voikhat an tei cang tikah a dang thil tei chap a har ah an chia ti lo.
Dinfelnak zong cu cu bantuk cu a si. A tuah cu a har. Kuak zuk ngol a har bantuk te a si. Zei cah tiah dinlonak kha ngol a hau. Felnak kha i nunpi a hau cang. Cu tikah a har ngai. A har taktak khi a si. Thatlonak tuah ahcun aho hmanhnak midang bawmhnak kan herh lo. Kanmah tein kan tuah khawh diam. Thatnak tuah tu hi a har. Dinfel ko hi a har khun. A caan ahcun mi nih mihrut bantuk ruah in ruah caan tiang hmanh a um. Asi nain, a dingfelmi cu mi nih annih sawh ngam hna lo. An tihzah peng hna. An si a fak ko lai. A rum zong an rum ko lai. A zei bantuk dirhmun i an um hmanh ah mi nih an zumh hna. An i bochan hna. Zei cah tiah zumh awk pei an that cu. Bochan tlak pei an si cu. Phundang in kan chim ahcun, minung nih kan i ngeih awk a simi lungput "mitling lungput" kha an ngei. Thatlonak le dinfellonak kha tei i dinfelnak kan i nunpi ahcun cucu mitling nih a ngeihmi lungput le sining a si ko.
Zawnruahnak:
Dinfelnak a ngeimi paoh nih mi an bawm dih lem lai lo. Mi zawnruah awk a hngal lo zong um khawh a si ko. Thil an tuahmi ah an ding ngai. Fel tein an tuan. Midang fahnak zong an pe lo. Mi zong he an i si fawn lo. Midang cungah lungput tha lo zong an ngei hlei lo. Mi zong nih an zumh hna. An i bochan hna. Nain, an zapi cun midang zawnruatmi an si dih lem lai lo. Midang bawmh an i tim lo kho men. An lung hrim ah dinfelnak pinin zei dang ruahmi an ngei lo kho. Minung sinak ah a um kho ngaimi a si. Anmah zawn tiang lawng an i ruat men lai. Hi ti kan chim tikah a dingfelmi paoh tinak a si lo. A dingfelmi zong nih midang zawnruah lo khawh a si ti tu kha langhter duhmi a si. Minung kan nunnak ah a biapi ngaimi cu a thahnemmi si, santlaimi si hi a si ko. Anih cu san a tlai tuk ti ahcun uar cio a si. Amah bak nih a chungkhar a zohkhenh hna ti ahcun cu nu, cu pa cu thangthat a tong ngai. Thangthat awk tlak zong cu a si hrim. A chungle pei an zawn a ruah hna cu. A zohkhenh hna cu.
Muko magazine ah "zawnruahnak" kong ka rak tial bal. Cu ahcun zawnruahnak ah hin lawng timi aa tel tikah a that ding tluk in a tha kho lo tiah ka rak langhter. Mah zawn lawng ruahnak, chungkhar zawn lawng ruahnak, mah hawikom zawn lawng ruahnak ti bantuk hi chim duhmi a si. Zawnruahnak ah lawng aa tel tikah a tha lo kan ti nak a si lo. A tha ko. Nain, a tlamtling rih lo tinak tu a si. "Lawng" timi pin ah "zong" aa tel tikah zawnruahnak kan ti duh taktakmi cu a si. Mah zawn lawng ruah si loin midang zawn zong ruah chih kha chim duhmi a si. Phundang in chim ahcun, zawnruahnak nih cun mi zapi kha a huap, a telh hna. Midang zawn ruah hi a har ngaingaimi a si ve. Ahlei khun in, kan har lio caan ah midang zawnruah cu a har khun. Kanmah zawn hmanh kan i ruah khawh lo lio caan a si tikah midang tiang va bawmh ding le zawnruah ding kha cu aa ti kho ti tawn lo. Nain, mitling a simi lungput nih cun mi kha har lio zong ah a si khawh chungin hnakkar ah a tenh ko hna. An zawn a ruah ko hna. A philh bal hna lo. Hi lungput hi a tharmi a si maw tiah i hal usih law, a si lo. Laimi nih cun kan i chuahpi chihmi sining a si ko. Nain, cu sining cu kan thlau cuahmah. Cu caah, zawnruahnak lungput i nunpi ding asiloah hrimhthan ter ding i zuam kan hau.
A cunglei ah kan langhter bantuk in mitling lungput a simi dinfelnak le zawnruahnak kan ngeih ahcun Laimi cu an tha, zumhtlak an si an kan ti lai. Kan tuanbia tialmi zong aa dawh lai. Kan miphun zong a ngan a dam lai. Cu caah, dinfelnak a tanhmi, dinfel hrim a duhmi le midang zawn a ruatmi si i zuam hna usih. Dinfelnak tuah ruangah le midang zawnruah ruangah aa ngaichihmi an um hrimhrim lai lo. Kan dinfel i mi zawn a ruatmi kan si paoh ahcun kan nun man a ngei lai i kanmah zong kan i nuam lai. Cu pinah hmaizahmi le bochan tlakmi kan si lai i midang zong nih siaherhmi le dawtmi kan si kho lai. Mitling lungput a simi dinfel duhnak le midang zawnruah duhnak ngei khawh i zuam hna usih.
Theihternak: Thomas Cung Bik nih Bongva Magazine (2007) ah a tialmi a si.
Minung nunnak ah lungput hi a biapi ngaingai. Lungput tha a ngeimi cu upat an tong, mi caah an tha hnem, mi zawn an ruat deuh, thlachiat hrim an ruat i thil tha tampi an tuah. Midang cungah an tha. Khua an hngal. Zaangfahnak an ngei. An siang fawn. Midang an bawm. Midang zawn an ruat. Mi an ngaithiam kho. Thil tha tuah duhnak nih a mawngh hna tikah mi he an i rem. Midang zong nih an tlaihchan hna. Anmah zong nih mi an tlaihchan. An lungput ruangah mi tampi nih an hmaizah hna. Cun, upat an co.
Laimi hi mitling lungput a ngeimi kan si maw? Hi biahalnak hi a leh a har ngai. Zei caah tiah, kan lungput cu kanmah nih kan i hngalh bik. Mi nih zei tin dah an kan hmuh khi cu um rih ko seh. Kanmah le kanmah zei tin dah kan i hmuhning a si ti ruah le cangka kan lungput cu a fiang ngai ko. Laimi hi kan lungput a tha vun ti hmanh usih. Kan ti khawhnak cu: midang bawmh duhnak, chungkhar zohkhenh duhnak le midang zawnruahnak kan ngei. Pakhat le pakhat kan har tikah kan i zoh sawhsawh lo. Kan i bawm. Kan i tan pi. Thazaang kan i pe, lam kan i kawl pi. Hihi pawl zoh tikah mitling lungput a si lo kan ti kho hrim lo. Mitling lungput an si. Cucu Laimi nih kan i ngeihmi bak te a si.
Laimi hi kan lungput a tha lo vun ti rih hmanh usih. Kan ti khawhnak cu: thiam kan i cuh. Midang zeirel lo kan hmang. Keimah bia in bia tlu seh ti kan hmang. Zohchunh awk tlakmi, ca a thiammi, thil a ti khomi thangthat hna kan i tim lo. An kethleng in phelh tu i timh a si tawn. Ziar kan ngei. I cei seh ti kan hmang. Velhle a tam tawn. Mah ca a that dingah cun midang fahnak le harnak an ton ding kha a poi lo ah ruah a si. Mah zawn lawng i ruahnak ah kan tuahmi nih midang a hnor sual hna lai maw, an lam kan phit sual lai maw ti ruah hrimhrim kan i tim lo. Pakhat le pakhat kan kong kan i ceih i, kan thang kan i chiat. Mi nih an chimmi tuak setsai loin a chim thiammi lei ah tan colh kan hmang. Hihi pawl zoh tikah mitling lungput cu a si hrim lo.
A cunglei hi a tlangpi in vun chim duhmi a si. A tanglei i langhter duhmi cu mitling lungput ngeimi si hna usih tihi a si ko. Mitling lungput ngeihnak a kan bawmtu tal a si hnga maw tiah thil pahnih langhter ka hun duh: dinfelnak le zawnruahnak tiin. A dang an tampi rih. Nain, pahnih te lawng hi atu tan ah langhter duhmi cu a si.
Dinfelnak:
Dinfelnak a herh lo a timi kan um lai lo. A tha tuk kan ti ciomi a si. Kan herh tuk ti zong kan hngalh dihmi a si ko. Nain, zei caah dah kan dinfel khawh hnga lo ti hi biahal awk a um. Zei nih dah a kan dawnh? A that kan hngalh ko bu ah tuah tal kan i timh kun lo? Aruang tampi le lehnak phunphun a um kho. Pakhat te langhter ka duhmi cu dinfel kan i timh lo caah a si. I timh bak a hau. Duhnak taktak ngeih a hau. I sehchih a hau. Thisa tiangah lut lakin tuah a hau. Kuak zuk ngolnak kong in tahchunhnak pe hmanh usih. Mission field ah ka um lio ah, kan hawipa pakhat cu kuak a zu ngai. Kuak ka zukmi hi a tha hrimhrim lo ee tiah amah nih a ti lengmang. Ka timi cu, "Ziah a that lo na hngalh komi na ngol ko lo?" "Ngol cu ka duh ngai ko nain ka ngol kho hrim lo" tiah a ka leh. Ngol cu aa zuam tawn. Nikhat chung zuk loin a um. A thaizing ah a zuk than. A kip tuh a phanh tikah ka ngol kho bak lo ti a si than. Voikhat cu "Zei tin dah kuak hi ka ngol khawh lai?" tiah a ka hal. "Ngol duhnak taktak ngeih hmasat na hau" tiah ka leh. Ngol duhnak taktak a ngeih khawh caah kuak a zu bal nain a zu ti lomi tampi an um. Ngol duhnak cu zei nih dah a ngeihter hna hnga? Kuak nih cun kan pum a hrawh, dam lonak a chuahter pinah kan zukmi a khu zong nih midang hna a hnawh hna pinah harnak a pek hna caah a tha lo ti an hngalhmi nih ngol duhnak lei ah a hruai hna. Ngol an duh taktak caah, a hmasa ah cun a har ngai ko nain duhsah duhsah tein an thlah khawh ko. A hnuah cun kuak zu lo ah an i cang. An tuah duhmi an tuah khawh tikah chim khawh lomi i lungsinak an ngei. Zei cah tiah teitu an si cang. Voikhat an tei cang tikah a dang thil tei chap a har ah an chia ti lo.
Dinfelnak zong cu cu bantuk cu a si. A tuah cu a har. Kuak zuk ngol a har bantuk te a si. Zei cah tiah dinlonak kha ngol a hau. Felnak kha i nunpi a hau cang. Cu tikah a har ngai. A har taktak khi a si. Thatlonak tuah ahcun aho hmanhnak midang bawmhnak kan herh lo. Kanmah tein kan tuah khawh diam. Thatnak tuah tu hi a har. Dinfel ko hi a har khun. A caan ahcun mi nih mihrut bantuk ruah in ruah caan tiang hmanh a um. Asi nain, a dingfelmi cu mi nih annih sawh ngam hna lo. An tihzah peng hna. An si a fak ko lai. A rum zong an rum ko lai. A zei bantuk dirhmun i an um hmanh ah mi nih an zumh hna. An i bochan hna. Zei cah tiah zumh awk pei an that cu. Bochan tlak pei an si cu. Phundang in kan chim ahcun, minung nih kan i ngeih awk a simi lungput "mitling lungput" kha an ngei. Thatlonak le dinfellonak kha tei i dinfelnak kan i nunpi ahcun cucu mitling nih a ngeihmi lungput le sining a si ko.
Zawnruahnak:
Dinfelnak a ngeimi paoh nih mi an bawm dih lem lai lo. Mi zawnruah awk a hngal lo zong um khawh a si ko. Thil an tuahmi ah an ding ngai. Fel tein an tuan. Midang fahnak zong an pe lo. Mi zong he an i si fawn lo. Midang cungah lungput tha lo zong an ngei hlei lo. Mi zong nih an zumh hna. An i bochan hna. Nain, an zapi cun midang zawnruatmi an si dih lem lai lo. Midang bawmh an i tim lo kho men. An lung hrim ah dinfelnak pinin zei dang ruahmi an ngei lo kho. Minung sinak ah a um kho ngaimi a si. Anmah zawn tiang lawng an i ruat men lai. Hi ti kan chim tikah a dingfelmi paoh tinak a si lo. A dingfelmi zong nih midang zawnruah lo khawh a si ti tu kha langhter duhmi a si. Minung kan nunnak ah a biapi ngaimi cu a thahnemmi si, santlaimi si hi a si ko. Anih cu san a tlai tuk ti ahcun uar cio a si. Amah bak nih a chungkhar a zohkhenh hna ti ahcun cu nu, cu pa cu thangthat a tong ngai. Thangthat awk tlak zong cu a si hrim. A chungle pei an zawn a ruah hna cu. A zohkhenh hna cu.
Muko magazine ah "zawnruahnak" kong ka rak tial bal. Cu ahcun zawnruahnak ah hin lawng timi aa tel tikah a that ding tluk in a tha kho lo tiah ka rak langhter. Mah zawn lawng ruahnak, chungkhar zawn lawng ruahnak, mah hawikom zawn lawng ruahnak ti bantuk hi chim duhmi a si. Zawnruahnak ah lawng aa tel tikah a tha lo kan ti nak a si lo. A tha ko. Nain, a tlamtling rih lo tinak tu a si. "Lawng" timi pin ah "zong" aa tel tikah zawnruahnak kan ti duh taktakmi cu a si. Mah zawn lawng ruah si loin midang zawn zong ruah chih kha chim duhmi a si. Phundang in chim ahcun, zawnruahnak nih cun mi zapi kha a huap, a telh hna. Midang zawn ruah hi a har ngaingaimi a si ve. Ahlei khun in, kan har lio caan ah midang zawnruah cu a har khun. Kanmah zawn hmanh kan i ruah khawh lo lio caan a si tikah midang tiang va bawmh ding le zawnruah ding kha cu aa ti kho ti tawn lo. Nain, mitling a simi lungput nih cun mi kha har lio zong ah a si khawh chungin hnakkar ah a tenh ko hna. An zawn a ruah ko hna. A philh bal hna lo. Hi lungput hi a tharmi a si maw tiah i hal usih law, a si lo. Laimi nih cun kan i chuahpi chihmi sining a si ko. Nain, cu sining cu kan thlau cuahmah. Cu caah, zawnruahnak lungput i nunpi ding asiloah hrimhthan ter ding i zuam kan hau.
A cunglei ah kan langhter bantuk in mitling lungput a simi dinfelnak le zawnruahnak kan ngeih ahcun Laimi cu an tha, zumhtlak an si an kan ti lai. Kan tuanbia tialmi zong aa dawh lai. Kan miphun zong a ngan a dam lai. Cu caah, dinfelnak a tanhmi, dinfel hrim a duhmi le midang zawn a ruatmi si i zuam hna usih. Dinfelnak tuah ruangah le midang zawnruah ruangah aa ngaichihmi an um hrimhrim lai lo. Kan dinfel i mi zawn a ruatmi kan si paoh ahcun kan nun man a ngei lai i kanmah zong kan i nuam lai. Cu pinah hmaizahmi le bochan tlakmi kan si lai i midang zong nih siaherhmi le dawtmi kan si kho lai. Mitling lungput a simi dinfel duhnak le midang zawnruah duhnak ngei khawh i zuam hna usih.
Theihternak: Thomas Cung Bik nih Bongva Magazine (2007) ah a tialmi a si.
No comments:
Post a Comment