Tuesday, May 19, 2009

2 Korin

1 Korin bantuk in 2 Korin zong hi Paul nih a tial hrim ko tiah ruahmi a si. Zei tik lio ah dah tialmi a si ti belte cu chim a har tuk. Nain, 1 Korin a tial hnu kum zei maw chungah a tialmi in ruah a si. Cu caah 58 CE hnu tlawmpal hrawngah tial dawh a si bik ko. Baibal thiamsang cheu khat nih cun, 2 Korin kan timi hi cakuat pakhat lawng a si lo, cakuat pahnih asiloah pathum komhmi a si, an ti. Biakam Thar kong ah minthang a simi Rudolf Bultmann nih cun, Korin cakuat pahnih (1 le 2 Korin) ahhin cakuat pali aa tel a ti:

Cakuat A – 1 Korin
Cakuat B – “Mithli he Cakuat” (the tearful letter) (atu ah a um ti lo)
Cakuat C – 2 Korin 2:14-7:4; 9:1-15; 10:1-13:14
Cakuat D – 2 Korin 1:1-2:13; 7:5-16; 8:1-24

Nain, Bultmann nih cun 2 Korin 6:14-7:1 hi Paul nih a tialmi a si lo, midang tialmi an telhmi a si, a ti. Bultmann nih ruahnak a chuahmi ningin cakuat pali hi rel tikah Paul le Korin Khrihfa hna an i pehtlaihnak a thancho ning hi a langhter i, cu ning in rel cu a phu ngai. Cakuat pali ning hin a cunglei bantuk in rel lo ahcun, Paul catialmi hi pakhat le pakhat an i pehtlai lo, lung a buaiter ngaingai. Bultmann nih ruahnak a chuahmi hi sidawh ngaingai cu a si. Si dawh a lomi cu hlanchan catialtu (early scribe) nih cakuat C le D khi hei komh sehlaw, cu ahcun cakuat B khi zei rel loin um sehlaw a dawh (cakuat B cu a um ti lomi a si caah).

A si nain, thil si kho a um vemi cu, 2 Korin hi cakuat pawl komhmi si loin, 1 Korin bantuk in cakuat pakhat si ko seh law a si kho ve thiam ko. 2 Korin hi cakuat pakhat a si kho ko ti ruat buin a tanglei bantuk in a tunglang cu van khawh a si i cu nih cun Paul nih hi cakuat a tial tikah aa tinhmi zong a langhter:

1. Kuttlaihnak le Pumpak Hmuhning (1:1-11)
2. Korinmi Hna he Pehtlaihnak Thalomi le Mithli he Cakuat (1:12-2:13)
3. Pumpak I Runvennak! (2:14-7:16)
4. Jerusalem caah Phaisa Kholhnak [collection] (8-9)
5. A Nawlngeihnak a zuamcawhtu kha Paul nih a Leh hna (10:1-13:10)
6. Biafunnak (13:11-13)

2 Korin cakuat ah Paul nih Korin Khrihfa hna sinah a tialmi hi Paul cakuat hna lakah pumpak zong a si i, a ngaihchiatnak le lungfahnak a langhnak bik a si. Amah nih thawngtha a chimhmi hna lila nih an mawhchiat tikah Paul cu a lung tha hrimhrim lo. Hi cauk hi Khrihfa a simi paohpaoh nih rel hrimhrim awk a si. Zei cah tiah Khrihfa rian tuan tikah tonmi hneksaknak le harnak hna kha a langhter. Khrihfabu riantuanmi hna nih harnak le hneksaknak an ton tikah anmah lawng an si lo, ti hngalhthannak ah an rel hrim ding cauk zong a si fawn.

No comments: