Thawngtha chimtu: Dr. Lalliana Mualchin
Thawngtha bia tial ve dingin nan ka sawm caah kai lawm. Ataktak ah cun, kan bia hi keimah ca zong ah asi ve. Pathian nih a rian le ai timhmi caah kan za tein itel ve dingin a kan sawm. Bia ngai te tiah, cu ruang ah cun a kan siam nak chan zong asi.
Mizei dah kan si? Van cung khuami kan si (Phip 3:20 ). Pathian nih Krih Zisuh chung ah a hlan kan in a kan timh piakmi thil tha tuah ding ah a kan siam . (Efesa 2:10).
Thil tha i ai timh mi cu teh zeidah asi? Pathian biak le thangthat asi. Cucu hlasak le Biakinn pumh lawng nak hmanhin- kan nunnak in Pathian upat le ariantuan asi. Kan za tein, kan rian, kan umnak hmun, kan thiamnak zeiban tuk asi hmanh ah, takpum i ange bantuk in Pathian rian ah hmunhma kan nei cio hna. (I Kor 12:14-24). Pumpak cio hi idannak nei cio le dawtnak tein Pathian nih itimhnak he a kan siam cio. Ahohmanh Pathian inchungkhar ah angan deuh le hme deuh kan um hna lo.
Pathian chuanhnak hoih in Bible muru asi mi Pathian rian caah Krihfa bu le Vulei umrih mi Krihfa sinak in Pathian rian hi zoh tti hna usih.
1. Bible muru- Pathian rian
Cauk dang bantuk in, Bible hi Pathian rianttuannak hoih in Dal 3 ah then khawh asi. Biahmaithi Genesis 1-11, Chung um bia Genesis 12-Jude, Tlangkawm nak Biathlam tiin. Hi ti ai thenmi zohin Genesis in Biathlam tiang Bible hi aa pehtlai dih i Pathian nih vulei a dawt nak kha a ka hmuh ter. Cu caah Bible hi ai pehtlai lo mi ruahnak le tuanbia hna an fonh chom mi cauk 66 si lo in zoh dawh tein Pathian rianttuan nak ai thawitenhmi asi nak a langh ter. Cu cu, Pathian nih minung a sernak, Jesuh Krih thawngin Sual sal tannak chungin a chuah tthan nak le Sunlawinak in a pennak ah a lut dingmi hna kong asi. Cu caah Bible muru cu Pathian rian : Sual kha hrawh zau in Miphun, holh phun vialte kha a pennak chung ah hruai nak asi.
Bia hmaithi: Pathian sersiamnak, kan nu le pa Adam le Eve si seh kan hmuh hna. Pathian he fek tein ipehtlai I Pathian a lawmh tertu ding ah sersiam an si. Minung tlukchiat hnu ah siseh, vulei tuanbia dihlak tiang, Pathian timhlamhnak cu ai thleng hlei lo.
Pathian nih sualthawnnak chungin minung kha khamh i amah he remter tthan ding kha a rak timh cia cang. Sinain, minung tu cu sual chung ah chiatnak in chiatchin nak ah a nung. Cuticun, Pathian nih Vulei pumpi tilet in bia aceih i, Noaha te chung lawng a nganh hna. Minung an hawng karh nain Pathian nawl an ngaih lo caah mah zawnruahnak in Babel an hawn sak. Pathian nih an holh danter nak in a kham hna i an tlamtlinh kho loh. Hihi nunphung leholh hna kan ithennak hram cu an si. Pathian cu Pathian asi ungzal ko nain nain, minung nih cun, a mah duhning nuncan, bu tit e hna dirh hram a thok tthan.
Chung um bia: Pathian nih a mah can teah, Abraham cu a rian pehzulh dingin a kawh. (Gen 12:1) Abraham cu milting asi ve lo, sual phun kit e a tuah ve ko. Kan nih zong Abraham le zumhnak ah patling hna bantuk in Pathian nih a kan hman khawh ve ko, Pathian nawl kan ngaih asi ah cun.
Biakam hlun nih Abraham cithlah hna tuanbia kong a chim. Athim hna nain, lam phunphun an zawh, uktu tha asi chel, a chia asi chel tiah. Milungkhawngh ti tiangin Pathian nih a kawh hna. Pathian sunparnak le dawtnak kha hi vulei ah a langhter tu ding an si nain, khuaruah har in khua an sual. Nain, lungsau tein Pathian nih a hruai hna. Saltannak phan ding tiangin Pathian nih nawl a pek hna nain, a khamh tthan hna an ingaihchih tik ah. Isreal pawl le Pathian an ipehtlaihnak ah hin Pathian ziaza fiang tein kan hmuh khawh. Isreal thlah hmangin Pathian nih a rian tlamtlinh ai timh, minung kha khamh i amah chungkhar sinah umter tthan dingin. Cu thlah cu Biakam thar chung ah Zisuh Krihin Pathian ni alanghter tthan.
Tlangkawmnak: Biathlam nih Pathian nih ai timhmi a dongh nak umtu ning cang a langh ter. Cu tik ah cun, tufa (Zisuh Krih) cu miphun kip, relcawk lo minung nih an biak lai, zeitluk sunpar nak dah asi lai ( Rev. &9-19). Biathlam hi a sullam kan thei thlu men lai lo nain, a chimduhnak muru a bia pi: Zungzal in zungzal tiang miphun vialte nih Pathian an thangthat lai I an biak lai. Cubantuk sunparnak a nganpi cun pakhat le khat thazaang ipe hna usih.
2. Pathian rian caah Krihfa bu
Pathian nih sual thawnnak chungin mi vialte kha luat ter an si i a pennak ram chung ah an luh nak lai rian a tuan. Biakam thar cauk lim asi hnu ah Pathian nih pehtlai tein Krihfa bu hmangin a rian a ttuan. Pathian rian cu ai lim cang ti i khuaruahnak hi ipalhnak asi. Ai lim rih lo.
Krihfa bu cu the zeidah asi? Bible ning in, Krihfa bu cu miphun kip Jesuh Krih a zum i a hnuzul tu hna (Rom. 12:4-5; Ikor 12), Biakinn hna maw, Bu hna maw si loin, tiah hrilh fiah ah cun a hman bik hnga dah. Krihfa bu cu Pathian in chungkhar, miphun, zumhnak, bu, nu, pa, mino, upa tiah thleidan nak um lonak hmun asi. Cu caah cun, Zumtu hna chung ah irualremnak a um: Takpum pakhat, Thlarau pakhat, Bawi pakhat, Zumhnak pakhat, Tipilin nak pakhat, Pathian pakhat (Efesa 4:4-5)
Jesush Krih nih Pathian le Minung cung ah dawtnak ( Mt. 22:37 -40, Mk 12:30 -31, Lk 10:27 ) le miphun vialte a zultu ah siamter a kan cawn piak. Cu caah cun, miphun vialte a zultu I siam cu Krihfa bu nih a biapi ah a chiah a herh, Jesuh Kriha voi 2 nak a rat hlan tiang. Miphun vialte Pathian pennak chung ah hruai cu Pathian sunparnak lianhngan chin tertu asi. Nihin ah, Pathian rian ai lim rihlo mi pehzulh le a ttuan ve tu si hi mi vanttha kan si, zei ca tiah Vulei kan dam chung te lawng ah kan ttuan khawh mi asi. Cu rian cu Van ram ah cun a herh ti lai lo.
3. Vulei ummi kan si ko buin Pathian riantuan
Pathian nih a rian caah a kan sawm. Kan mah tello in a tuan viar khawh ko nain, a mah he ttuan ti dingin a kan sawm. Thianthlarau he ipehtlaihnak thawngin hi kong hi thuk deuh kan theih tik ah, lawmhnak in kan khat chinchin i a min ruang ah tuarnak zong kan ihuam. Cu rianttuan tu si ve nak cu kan phut lo ti kha kan hngalh ko nain, Pathian inchungkhar kan si ve nak ruang ah a kan cohlan ve.
Hi vulei ah a ummi Zumtu kan si i, hmunhma, Ram, miphun, holh hna nih a kan kham lo. Vulei pumpi huap in rianttuan dingin Bawi Zisuh nih a kan fial. Zei thil kan tuahnak poh ah kan nunnak hi Pathian a bia ding le a rianttuan ding kan si. Biakinn pumh le hlasak nak nak khin a va thuk deuh. Pathian biak taktak cu kan nunnak pumpaluk in a kut toi ah ipek chanh i zei kan tuahnak poh ah a ttha bik in tuah, Bawipa caah asi tiin lunthin dihlak in tuan, thangtthat, mi bawmh chanh hna an si. Midang thlachuahnak v ape ve chin dingin thlachuahnak hi kan co. Mah pumpak caah tlachuah hmuh hi asi lo, midang an ihlawk ve nak hnga caah asi. Ataktak ah cun kan mah ta kan si lo, kan Bawipa le kan khamhtu ta ka si deuh. Cu ruang ah cun nun hi a nuam, harnak phunkip tong ko hmanh usih law! Zei ca tiah a kan umpi caah asi. A rian ca zong ah a kan bawmh lai.
Pathian hi Laimi le Mizo Pathian asi ve bantuk in, Kawl, Kala le miphun dang hna i an Pathian asi ve. Mi vialte Pathian asi. Mitam pi nih Pathian inchunkhar ah kir tthan ve nak thawngtha an theih ve lo ruang ah asi. Cu nih cun midang, holh dang, phun dang hna cung ah dawtnak a herh zia a langhter, Pathian nih a dawt ve hna bantuk in. Lungthin tak tein Jesush Krih thawngtha phurh nak in zei dah a ngan deuh hnga?
Pathian rian caah chambau nak kan neih asi ah cun, A pennak le Dinnak kha kawl hmasa usih law thil dang vialte cu a kan chap ko lai. ( Mt 6:33) Amen.
Theihternak: Dr. Lalliana Mualcin nih CIM ah February 1, 2009 ni ah a chimmi a si.
Thawngtha bia tial ve dingin nan ka sawm caah kai lawm. Ataktak ah cun, kan bia hi keimah ca zong ah asi ve. Pathian nih a rian le ai timhmi caah kan za tein itel ve dingin a kan sawm. Bia ngai te tiah, cu ruang ah cun a kan siam nak chan zong asi.
Mizei dah kan si? Van cung khuami kan si (Phip 3:20 ). Pathian nih Krih Zisuh chung ah a hlan kan in a kan timh piakmi thil tha tuah ding ah a kan siam . (Efesa 2:10).
Thil tha i ai timh mi cu teh zeidah asi? Pathian biak le thangthat asi. Cucu hlasak le Biakinn pumh lawng nak hmanhin- kan nunnak in Pathian upat le ariantuan asi. Kan za tein, kan rian, kan umnak hmun, kan thiamnak zeiban tuk asi hmanh ah, takpum i ange bantuk in Pathian rian ah hmunhma kan nei cio hna. (I Kor 12:14-24). Pumpak cio hi idannak nei cio le dawtnak tein Pathian nih itimhnak he a kan siam cio. Ahohmanh Pathian inchungkhar ah angan deuh le hme deuh kan um hna lo.
Pathian chuanhnak hoih in Bible muru asi mi Pathian rian caah Krihfa bu le Vulei umrih mi Krihfa sinak in Pathian rian hi zoh tti hna usih.
1. Bible muru- Pathian rian
Cauk dang bantuk in, Bible hi Pathian rianttuannak hoih in Dal 3 ah then khawh asi. Biahmaithi Genesis 1-11, Chung um bia Genesis 12-Jude, Tlangkawm nak Biathlam tiin. Hi ti ai thenmi zohin Genesis in Biathlam tiang Bible hi aa pehtlai dih i Pathian nih vulei a dawt nak kha a ka hmuh ter. Cu caah Bible hi ai pehtlai lo mi ruahnak le tuanbia hna an fonh chom mi cauk 66 si lo in zoh dawh tein Pathian rianttuan nak ai thawitenhmi asi nak a langh ter. Cu cu, Pathian nih minung a sernak, Jesuh Krih thawngin Sual sal tannak chungin a chuah tthan nak le Sunlawinak in a pennak ah a lut dingmi hna kong asi. Cu caah Bible muru cu Pathian rian : Sual kha hrawh zau in Miphun, holh phun vialte kha a pennak chung ah hruai nak asi.
Bia hmaithi: Pathian sersiamnak, kan nu le pa Adam le Eve si seh kan hmuh hna. Pathian he fek tein ipehtlai I Pathian a lawmh tertu ding ah sersiam an si. Minung tlukchiat hnu ah siseh, vulei tuanbia dihlak tiang, Pathian timhlamhnak cu ai thleng hlei lo.
Pathian nih sualthawnnak chungin minung kha khamh i amah he remter tthan ding kha a rak timh cia cang. Sinain, minung tu cu sual chung ah chiatnak in chiatchin nak ah a nung. Cuticun, Pathian nih Vulei pumpi tilet in bia aceih i, Noaha te chung lawng a nganh hna. Minung an hawng karh nain Pathian nawl an ngaih lo caah mah zawnruahnak in Babel an hawn sak. Pathian nih an holh danter nak in a kham hna i an tlamtlinh kho loh. Hihi nunphung leholh hna kan ithennak hram cu an si. Pathian cu Pathian asi ungzal ko nain nain, minung nih cun, a mah duhning nuncan, bu tit e hna dirh hram a thok tthan.
Chung um bia: Pathian nih a mah can teah, Abraham cu a rian pehzulh dingin a kawh. (Gen 12:1) Abraham cu milting asi ve lo, sual phun kit e a tuah ve ko. Kan nih zong Abraham le zumhnak ah patling hna bantuk in Pathian nih a kan hman khawh ve ko, Pathian nawl kan ngaih asi ah cun.
Biakam hlun nih Abraham cithlah hna tuanbia kong a chim. Athim hna nain, lam phunphun an zawh, uktu tha asi chel, a chia asi chel tiah. Milungkhawngh ti tiangin Pathian nih a kawh hna. Pathian sunparnak le dawtnak kha hi vulei ah a langhter tu ding an si nain, khuaruah har in khua an sual. Nain, lungsau tein Pathian nih a hruai hna. Saltannak phan ding tiangin Pathian nih nawl a pek hna nain, a khamh tthan hna an ingaihchih tik ah. Isreal pawl le Pathian an ipehtlaihnak ah hin Pathian ziaza fiang tein kan hmuh khawh. Isreal thlah hmangin Pathian nih a rian tlamtlinh ai timh, minung kha khamh i amah chungkhar sinah umter tthan dingin. Cu thlah cu Biakam thar chung ah Zisuh Krihin Pathian ni alanghter tthan.
Tlangkawmnak: Biathlam nih Pathian nih ai timhmi a dongh nak umtu ning cang a langh ter. Cu tik ah cun, tufa (Zisuh Krih) cu miphun kip, relcawk lo minung nih an biak lai, zeitluk sunpar nak dah asi lai ( Rev. &9-19). Biathlam hi a sullam kan thei thlu men lai lo nain, a chimduhnak muru a bia pi: Zungzal in zungzal tiang miphun vialte nih Pathian an thangthat lai I an biak lai. Cubantuk sunparnak a nganpi cun pakhat le khat thazaang ipe hna usih.
2. Pathian rian caah Krihfa bu
Pathian nih sual thawnnak chungin mi vialte kha luat ter an si i a pennak ram chung ah an luh nak lai rian a tuan. Biakam thar cauk lim asi hnu ah Pathian nih pehtlai tein Krihfa bu hmangin a rian a ttuan. Pathian rian cu ai lim cang ti i khuaruahnak hi ipalhnak asi. Ai lim rih lo.
Krihfa bu cu the zeidah asi? Bible ning in, Krihfa bu cu miphun kip Jesuh Krih a zum i a hnuzul tu hna (Rom. 12:4-5; Ikor 12), Biakinn hna maw, Bu hna maw si loin, tiah hrilh fiah ah cun a hman bik hnga dah. Krihfa bu cu Pathian in chungkhar, miphun, zumhnak, bu, nu, pa, mino, upa tiah thleidan nak um lonak hmun asi. Cu caah cun, Zumtu hna chung ah irualremnak a um: Takpum pakhat, Thlarau pakhat, Bawi pakhat, Zumhnak pakhat, Tipilin nak pakhat, Pathian pakhat (Efesa 4:4-5)
Jesush Krih nih Pathian le Minung cung ah dawtnak ( Mt. 22:37 -40, Mk 12:30 -31, Lk 10:27 ) le miphun vialte a zultu ah siamter a kan cawn piak. Cu caah cun, miphun vialte a zultu I siam cu Krihfa bu nih a biapi ah a chiah a herh, Jesuh Kriha voi 2 nak a rat hlan tiang. Miphun vialte Pathian pennak chung ah hruai cu Pathian sunparnak lianhngan chin tertu asi. Nihin ah, Pathian rian ai lim rihlo mi pehzulh le a ttuan ve tu si hi mi vanttha kan si, zei ca tiah Vulei kan dam chung te lawng ah kan ttuan khawh mi asi. Cu rian cu Van ram ah cun a herh ti lai lo.
3. Vulei ummi kan si ko buin Pathian riantuan
Pathian nih a rian caah a kan sawm. Kan mah tello in a tuan viar khawh ko nain, a mah he ttuan ti dingin a kan sawm. Thianthlarau he ipehtlaihnak thawngin hi kong hi thuk deuh kan theih tik ah, lawmhnak in kan khat chinchin i a min ruang ah tuarnak zong kan ihuam. Cu rianttuan tu si ve nak cu kan phut lo ti kha kan hngalh ko nain, Pathian inchungkhar kan si ve nak ruang ah a kan cohlan ve.
Hi vulei ah a ummi Zumtu kan si i, hmunhma, Ram, miphun, holh hna nih a kan kham lo. Vulei pumpi huap in rianttuan dingin Bawi Zisuh nih a kan fial. Zei thil kan tuahnak poh ah kan nunnak hi Pathian a bia ding le a rianttuan ding kan si. Biakinn pumh le hlasak nak nak khin a va thuk deuh. Pathian biak taktak cu kan nunnak pumpaluk in a kut toi ah ipek chanh i zei kan tuahnak poh ah a ttha bik in tuah, Bawipa caah asi tiin lunthin dihlak in tuan, thangtthat, mi bawmh chanh hna an si. Midang thlachuahnak v ape ve chin dingin thlachuahnak hi kan co. Mah pumpak caah tlachuah hmuh hi asi lo, midang an ihlawk ve nak hnga caah asi. Ataktak ah cun kan mah ta kan si lo, kan Bawipa le kan khamhtu ta ka si deuh. Cu ruang ah cun nun hi a nuam, harnak phunkip tong ko hmanh usih law! Zei ca tiah a kan umpi caah asi. A rian ca zong ah a kan bawmh lai.
Pathian hi Laimi le Mizo Pathian asi ve bantuk in, Kawl, Kala le miphun dang hna i an Pathian asi ve. Mi vialte Pathian asi. Mitam pi nih Pathian inchunkhar ah kir tthan ve nak thawngtha an theih ve lo ruang ah asi. Cu nih cun midang, holh dang, phun dang hna cung ah dawtnak a herh zia a langhter, Pathian nih a dawt ve hna bantuk in. Lungthin tak tein Jesush Krih thawngtha phurh nak in zei dah a ngan deuh hnga?
Pathian rian caah chambau nak kan neih asi ah cun, A pennak le Dinnak kha kawl hmasa usih law thil dang vialte cu a kan chap ko lai. ( Mt 6:33) Amen.
Theihternak: Dr. Lalliana Mualcin nih CIM ah February 1, 2009 ni ah a chimmi a si.
No comments:
Post a Comment