Friday, February 13, 2009

Jonah Pathian, Kan Pathian

Biahmaithi:
Jonah nih a rak biakmi Pathian hi nihin ah kan biakmi Pathian a si. Cu caah, kan biakmi Pathian hi zei bantuk Pathian dah a si ti hi ruah ti hna dingin chim ka duh.

Pakhatnak: Zaam tak khawh lomi Pathian a si. Jonah cu Pathian nih Assyria khualipi a simi Nineveh khua ah kal a fial. Sihmanhsehlaw, Jonah nih cun Pathian nih a fialmi kha tuah a duh lo. Pathian hi ka zaam tak khawh rua lai tiah a ruah i, Nineveh lei kal loin Tarshish lei tu ah a kal. Pathian hi Jerusalem Biakinn lawngah asiloah Judah ram lawngah a um tiah a rak ruah. “BAWIPA nih a phak khawh lo nak Tarshish khua ah khan . . . ka kal lai” tiah a ruah (1:3). A palh cikcek. Pathian cu zaamtak awk a tha lo ti a rak hngal lo, mi fanau pa.

Pathian nih tilet a thawhter ciammam i, aa citmi tilawng cu pil aa zal. A tawinak in kan chim ahcun, camcawh fung an zuh tikah amah nih a zuh bak ko. Amah ruangah a si ti kha a hngalh caah “Ka tlai u law ka hlonh ulaw, rili cu a dai ko lai. Hi thlichia nih an cil hna hi keimah ruangah a si ti kha ka hngalh” tiah lawng chungah a um vemi pawl cu a ti hna. Rili chungah an paih i, tilet cu a dai.

Pathian hi biakinn lawngah a um in kan ruah theo. Biakinn leng kan chuah cun kan duh paoh kan tuah, Pathian nih a kan hmu rua lai lo tiin kan ruah sual tawn. Nain, a rak si lo. Pathian nih cun a kan hmuh ko. Pathian sinin zei hmanh thuh khawh a si lo. Salm 139 nih cun Pathian nih kan ruahmi vialte a hngalh dik, khoika hmun kan phanh hmanh ah Pathian cu a rak um ko ti kha fiang tein a chim.

Pahnihnak: Zeizong vialte sertu, nawlngeitu Pathian a si. Thlichia le tilet a thawh tikah Jonah aa citmi lawng chung ummi nih an pathian sinah thla an cam cio nain san a tlai lo. A hnu bikah vanchiatnak kan tonmi hi aho ruangah dah a si hnga an ti i, camcawh fungah an zuk. Jonah nih a zuh ai. Cu tikah annih nih Jonah cu zei rian tuan dah na si, khauzei in dah na rat, khuazei rammi dah na si, zei miphun dah na si tiah an hal. Jonah nih, “Keimah cu Hebru mi ka si, BAWIPA, vancung Pathian, rili le vawlei a sertu a biami ka si” (1:9) tiah a leh hna.

Jonah nih a biakmi Pathian cu vancung Pathian, rili le vawlei a sertu a si a ti. Jonah cu rili ah an thlak tikah tilet a dai. Jonah sinah aa phuangtu Pathian cu thlichia kha a hranter i a daihter khotu Pathian a si. Rili chung a phanh tikah nga paw chungah Pathian nih an phanhter. Nga pawchung in Jonah nih thla a cam. A thlacamnak ah Pathian kong cu hitihin a chim: “Bawipa, ka Pathian, a thukmi hmun chung khan nangmah nih na ka chuah” (2:6) le “teinak cu BAWIPA ta a si” (2:9) tiin.

Minung nih a donghnak tiangin nawlngeihnak kan ngei tiah kan ruah tawn. Nain, a rak si lo. Kan nunnak a ngeitu le, a donghnak bik tiangin bia a ngeitu cu a kan sertu Pathian a rak si. Phungthlukbia 16:1 ahcun “Minung nih khua cu an khaan ko lai, sihmanhsehlaw a donghnak bia a ngeitu cu Pathian a si” a ti.

Pathumnak: Zaangfah a hmangmi Pathian a si. Jonah cu ngapi nih ti leng ah a chak tikah Pathian nih a fial than i, al ti loin Nineveh khua ahcun a kal. Jonah nih vawleicung phungchim ah a tawi bikmi le hmual a ngei bikmi a chim. Nineveh khuami vialte nih Pathian bia an zumh (3:5). A chimmi cu: “Hi hnu ni sawm li chungah Nineveh hi a rawk lai!” ti a si (3:4).

Jonah chimmi an theih tikah Niveneh khuami cu an sualnak an i ngaichih i, Pathian sinah thla an cam. “Pathian nih an tuahmi kha a hmuh i an ziaza thalo an hlawt kha a hmuh tikah aa ngaihchih i an cungah ka tlunter lai a timi thatlonak kha a tlunter than lo” (3:10). Cu tikah Jonah a thin a hung. A rak ruahning in a si ti lo. Nineveh khua cu Pathian nih a hrawh lai tiah a ruah nain Pathian nih hrawh a tim ti lo.

Thinhung ngaiin Jonah nih Pathian cu hitihin a thawh: “Maw BAWIPA, ka ram chung i ka um liote khan, mah hite hi pei na tuah te theu lai tiah ka rak phanmi kha a si cu; cu caah cun pei Tarshish khua lei i ka rak zaam kha a si cu! Nangmah cu vei a ngei i, zaangfah a hmang i thin a fual i, lung a sau i, chiatnak ka tlunter lai na timi kha tlunter than lo awk ah a lung a thleng than tawnmi Pathian na si kha ka hngalh. Cucaah cun atu cu ka that ko. Ka caah hin nun nakin thih a tha deuh” tiah a ti (4:2-3). Khrihfa lakah Jonah bantuk kan tam ngai. Kanmah ruahning le zumhning in a zum ve lomi cu Hell tla dingin le Pathian zaangfahnak a co lo dingin kan ruah tawn hna. Nain, cucu kan palhnak a si tawn.

Jonah nih cun, cu bu zong ahcun Pathian nih Nineveh khua cu a hrawh ko lai tiah a ruah rih i, khualeng ah a chuak i Nineveh khua ah zei dah a tlung lai tiah a cuanh. Pathian nih umruang pakhat in thladem a pek i, aa lawm ngai. Nain, a thaizing ah Pathian nih umruang cu a caarter than tikah Jonah cu a thinhung tuk i Pathian cu “Ka caah hin nun nakin thih a tha deuh” (4:8) tiah a ti. Pathian nih a thawh i, “Umruang kong ahkhan cu ti lawmmam cun maw na thin a hun ko? . . . hi umruang kong ahhin na tuahmi thil zeihmanh a um lo, nangmah nih na khohter mi a si fawn lo. Sihmanhsehlaw na lung a fak. Cu caah, hi Nineveh khua, a chung i keh le orh hmanh a hngal rih lomi ngakchia thong za khat le thong kul an umnak le satil rel cawk lo an umnak hi, zaangfah loin ka um awk a si hnga maw?” tiah a ti (4:9-11).

Biafunnak:
Nihin ah kan biakmi Pathian hi Jonah sinah a rak i phuangmi Pathian kha a si ko. Jonah nih Pathian a sining kha fiang ngaiin a langhter. Pathian cu 1) zaam tak awk a tha lomi Pathian, 2) zeizong vialte sertu le zeizong vialte cungah nawlngeitu Pathian, le 3) zaangfah a hmangmi Pathian a si. Khrihfami nih kan Pathian hi zei bantuk Pathian a si tihi kan theih fian ngai a hau. Kan duh paoh in kan zaam tak khawhmi a si lo tihi kan philh lo ding le, zei thil kan tuah paoh ah a kan hmuh tihi kan philh lo awk a si. Kan Pathian hi zeizong vialte a ser i, zeizong vialte cungah nawlngeitu a si. Kan Pathian hi kan sualnak a kan ngaithiamtu, ngaihchihnak he kan fuh tikah lunglawm tein a kan cohlangtu, zaangfahnak a ngeimi Pathian a si.

No comments: