“Keimah thawngin” timi le “Keimah ruangah” tiin a um hnga. Cu ahcun thim kan duh deuh tawnmi cu keimah thawngin ti hi a si. Mi zei hmanh nih thil kan tuah kho, ka tha ti le hawi nakin ka si kho deuh ti hi ruah tawn le chim sual theo a si tawn. Atu tan ah Laimi kan lungput ah kan herh ngai rua tiah ka ruahmi hun chim ka duh.
Nunnak ah duh ciomi cu hlawhtlin a si. Aho hmanh nih ka hlawh a tling sual lai ti cu an phaang lai lo. Hlawhtlin cu i thim ciomi le duh ciomi a si. Nain, kan hlawh a tling peng lo. Ruahning in thil a kal lo caan zong a um. Siseh law a tha tuk hnga kan ti lio ah aa kulman tawn tikah hnabei a dong i ing zong a puang tawn. Pakhat le pakhat sual i phawt zong a fawi te. Zeicahtiah kan duhnak nih a kan mawngh tuk tawn caah a si. Mawngh phu zong cu a si taktak ko. Amah belte, kan hlawhtlin lo tikah aho ruang bik ah dah ti ruahchih lengmang a hau. Cu kong kan ruahnak ah a kan bawmtu siseh tiin Baibal tuanbia pathum hun langhter ka duh:
1. Eden Thluachuah
Adam le Eve kha Pathian nih a nuam tukmi Eden dum chungah a chiah hna. Dum chung i a ummi thingthei an duhmi paoh einak nawl an ngei, a laifang i a ummi kung thei dah ti lo cu. Asinain, Pathian nawl an ngaih lo caah dum in chuah le dawi an si (Gen 3). A tuanbia tawinak tein kan zoh ta lai. Hi tuanbia kan rel tik paoh ah Rul kha Satan kan ti tawn. Nain, tha tein rel tikah Rul hi Satan dirhmun i a dirnak kan hmu lo. Thil hmanmi te a chim ko. Rul nih Eve cu Pathian nih dum chung ummi thingthei nan ei lai lo an ti hna maw tiah a hal. Eve nih dum laifang thingthei dah ti lo cu ei khawh dih an si ko, a laifang thingthei belte ei cu chim lo a tongh hmanh tongh lo ding a kan ti tiah a leh. Hi tiang ah hin Rul nih ei u tiah a ti lo.
Cun Rul nih cun nan thi lai lo Pathian nih amah bantuk in hngalhnak nan ngei ve lai ti a hngalh caah a si ko hen cu tiah a ti. Cu tikah Eve nih thingthei cu a ei. Tha tein ruah tikah Rul nih, “Ei ko u,” tiah voi khat hmanh a ti lo. Rul nih tukforh bia cu chim lo a chimmi a hman leh lam (Gen 3:22). Eve nih amah duh tein a lawh i a ei, cun a pawng i a ummi Adam (an pa) kha a pek ve. Eve nih Adam kha “Ei ve ko,” tiah a hneeknak kan hmu fawn lo. Amah lungsi tein ei ve sehlaw a dawh. Cucaah hi tuanbia ah hin aho hmanh mawhchiat hlei awk an um lo. Anmah duhthimnak tein an tuah ciomi a si. Nain, Adam nih cun Eve ruangah ka ei a ti (Gen 3:12) i Eve nih Rul nih a ka hlen a ti ve (Gen 3:13). Pathian nawl an ngaih lo caah dum chungin chuah an si. Phundang in kan chim ahcun, Eden thluachuah an sung ai. Midang ruangah a si lo, anmah ruang te ah a si ko. Rul ruang zongah a si lo, anmah duhthim tein an tuahmi ruangah a si.
2. Abraham Thluachuah
Pathian nih Abraham cu Haran khua i a um lioah a kawh i Kanaan ram lei ah kal dingin a fial. Miphun pi siding, Minthang siding le Midang caah thluachuah phortu siding in bia a kamh (Gen 12:1-3). Hi lio caan ah Abraham le Sarah cu an tar ngai cang. Fa ngei kho ding khi an si ti lo. Nain, Pathian an i bochan caah Kanaan lei kal ding cun an i thawh. Kanaan an phanh tikah Pathian nih Abraham cu hihi kan kamhmi ram na tefa he nan co dingmi ram cu a si tiah a ti. Nain, tlawmpal an um ah Kanaan ram ah mangtam a tlun caah Abraham le a chungkhar cu Egypt ram leiah an kal. Egypt an phanh lai ah a nupi Sarah kha midang nih kan kong an kan hal tikah a far ka si na ti lai tiah a ti. Egypt an phan i a far ka si a ti caah Sarah cu Pharaoh inn a phan.
Biakam Hlun cauk kong ah thiamsang ngai a simi Gerhard von Rad nih cun “Pathian biakamhmi cu hi lio caan ah hin a rawk kho dir hmun a phan” a rak ti. A tinak a ruang cu: 1) Hi hmun hi nangmah le na tefa kan pek hna tiah Pathian nih a timi hmun kha a kal tak. 2) Miphun pi kan siter lai a timi a si khawhnak lam, tefa a ngeihnak dingmi an nu Sarah kha midang kut ah a phan. Cucaah biakamhnak rawk deng lak in a tuahtu cu Egyptmi hna si loin Abraham amah lila a si. An vantha. Pathian nih a khamh than hna i Kanaan lei ah an kal kho than. Laimi nih vaan chiat vanthat kan ti tawnmi ah kanmah ruangah kan vanthat lo caan a um ti kha kan philh lo awk a si. Abraham amah ruangah Pathian nih a kamhmi thluachuah a sung dengmang. Pathian rak tha tuk hlah sehlaw a lo hnga. A kong hmanh Baibal ah tial a si hnga lo.
3. Jesuh Khrih Thluachuah
Khrihfami kan caah cun a sunglawi bikmi thluachuah cu Jesuh Khrih thluachuah hi a si. Cucu a nunnak pekin khamhnak lam a kan serpiak i Johan 3:16 ahcun “Cu ti cun Pathian nih vawlei hi a dawt hringhran caah a Fapa ngeihchunte kha a pek, cucaah amah a zummi paoh cu an thi lai lo, zungzal nunnak an ngei lai” ti le Johan 3:36 ah “Fapa a zummi paoh cu zungzal nunnak an ngei, Fapa nawl a ngai lomi paoh cu nunnak an ngei bal lai lo i Pathian thinhunnak cu an cungah a um zungzal ko lai” ti kan hmuh. Hi nih a langhter komi cu Pathian nih Jesuh Khrih hmangin a sunglawi tukmi thluachuah a kan pek i cu thluachuah hmuh le hmuh lo belte cu pumpak cungah a um ti a si ko.
Midang nih kanmah caah zumh piak le nun piak khawh a si lo. Kanmah ruangah midang zong nih thluachuah an sung fawn lai lo. Khrih a zum i a nawl a ngaimi nih co ding thluachuah tu a si deuh. Khrihfami nih kan zumh ahcun a za ko, zei hmanh tuah chap a hau ti lo kan ti tawnmi hi ruah than a hau. Zumhnak le nawlngaihnak an kal ti a hau. Cu ti cun Jesuh Khrih hmang in Pathian nih a kan kamhmi thluachuah kan co khawh lai. Hi kong zongah pumpak (kanmah) kan biapi. Midang nih tuahpiak le hrawhpiak awk a thami a si lo. Hna cu an hnawh men hnga, nain an hrawk taktak kho lai lo. Cucaah kanmah kan biapi. A rawh le kanmah ruangah. Athat le kanmah ruangah asiloah thawngin a si ko hnga. Pathian nih cun a kan kamh cang. Anih lei cu aa lim. Kanmah lei a bau rih. Cu ahcun nangmah le keimah kan biapi lai.
Cu caah, Laimi nih midang ruangah kan ti lengmang mi hi a zeimaw zat cu a va hman sual ko hnga nain kanmah ruangah a si deuh ti kha chim ka hun tuh. Adam thluachuah a hrawktu cu Adam le Eve an si ko. Abraham thluachuah a hrawk dengmang tu cu Abraham lila a si ko. Jesuh Khrih thluachuah zong a hrawktu le a cotu ding cu kanmah kan si thiamthiam ko lai. Midang puh ding an um lo. Mawhchiat ding zong an um lo. Uh hna ding zong an um lai lo. Zei cah tiah kanmah ruangah pei a si bik ko cu. Laimi hi “puh lo le puh lo puh” kan hmang ngai. Hihi Laimi kan than a kan dawntu pakhat a si. Cucaah, keimah nih ka tuah, keimah nih ka thawk, keimah nih ruahnak ka rak cheuh i keimah nih ka rak bawmh tiin “keimah thawngin” ti lungput cu kan ngei kho diam cang nain “keimah ruangah” timi hi kan ngei kho rih lo tiah ka hmuh. Ka palh ti kan i harh tuk. Mi nih a thami an tuah tikah cawn kan i nau tat. Cucu kan nunnak caah a tha lo ngaimi a si caah “keimah ruangah” timi lungput hi Laimi nih kan nunnak ah hun khumh cio hna usih law kan hmailei lamtluan ah thlua kan chuak deuh lai.
Theihternak: September 17, 2005 lio ah ka rak tialmi ka hun tarmi a si.
Nunnak ah duh ciomi cu hlawhtlin a si. Aho hmanh nih ka hlawh a tling sual lai ti cu an phaang lai lo. Hlawhtlin cu i thim ciomi le duh ciomi a si. Nain, kan hlawh a tling peng lo. Ruahning in thil a kal lo caan zong a um. Siseh law a tha tuk hnga kan ti lio ah aa kulman tawn tikah hnabei a dong i ing zong a puang tawn. Pakhat le pakhat sual i phawt zong a fawi te. Zeicahtiah kan duhnak nih a kan mawngh tuk tawn caah a si. Mawngh phu zong cu a si taktak ko. Amah belte, kan hlawhtlin lo tikah aho ruang bik ah dah ti ruahchih lengmang a hau. Cu kong kan ruahnak ah a kan bawmtu siseh tiin Baibal tuanbia pathum hun langhter ka duh:
1. Eden Thluachuah
Adam le Eve kha Pathian nih a nuam tukmi Eden dum chungah a chiah hna. Dum chung i a ummi thingthei an duhmi paoh einak nawl an ngei, a laifang i a ummi kung thei dah ti lo cu. Asinain, Pathian nawl an ngaih lo caah dum in chuah le dawi an si (Gen 3). A tuanbia tawinak tein kan zoh ta lai. Hi tuanbia kan rel tik paoh ah Rul kha Satan kan ti tawn. Nain, tha tein rel tikah Rul hi Satan dirhmun i a dirnak kan hmu lo. Thil hmanmi te a chim ko. Rul nih Eve cu Pathian nih dum chung ummi thingthei nan ei lai lo an ti hna maw tiah a hal. Eve nih dum laifang thingthei dah ti lo cu ei khawh dih an si ko, a laifang thingthei belte ei cu chim lo a tongh hmanh tongh lo ding a kan ti tiah a leh. Hi tiang ah hin Rul nih ei u tiah a ti lo.
Cun Rul nih cun nan thi lai lo Pathian nih amah bantuk in hngalhnak nan ngei ve lai ti a hngalh caah a si ko hen cu tiah a ti. Cu tikah Eve nih thingthei cu a ei. Tha tein ruah tikah Rul nih, “Ei ko u,” tiah voi khat hmanh a ti lo. Rul nih tukforh bia cu chim lo a chimmi a hman leh lam (Gen 3:22). Eve nih amah duh tein a lawh i a ei, cun a pawng i a ummi Adam (an pa) kha a pek ve. Eve nih Adam kha “Ei ve ko,” tiah a hneeknak kan hmu fawn lo. Amah lungsi tein ei ve sehlaw a dawh. Cucaah hi tuanbia ah hin aho hmanh mawhchiat hlei awk an um lo. Anmah duhthimnak tein an tuah ciomi a si. Nain, Adam nih cun Eve ruangah ka ei a ti (Gen 3:12) i Eve nih Rul nih a ka hlen a ti ve (Gen 3:13). Pathian nawl an ngaih lo caah dum chungin chuah an si. Phundang in kan chim ahcun, Eden thluachuah an sung ai. Midang ruangah a si lo, anmah ruang te ah a si ko. Rul ruang zongah a si lo, anmah duhthim tein an tuahmi ruangah a si.
2. Abraham Thluachuah
Pathian nih Abraham cu Haran khua i a um lioah a kawh i Kanaan ram lei ah kal dingin a fial. Miphun pi siding, Minthang siding le Midang caah thluachuah phortu siding in bia a kamh (Gen 12:1-3). Hi lio caan ah Abraham le Sarah cu an tar ngai cang. Fa ngei kho ding khi an si ti lo. Nain, Pathian an i bochan caah Kanaan lei kal ding cun an i thawh. Kanaan an phanh tikah Pathian nih Abraham cu hihi kan kamhmi ram na tefa he nan co dingmi ram cu a si tiah a ti. Nain, tlawmpal an um ah Kanaan ram ah mangtam a tlun caah Abraham le a chungkhar cu Egypt ram leiah an kal. Egypt an phanh lai ah a nupi Sarah kha midang nih kan kong an kan hal tikah a far ka si na ti lai tiah a ti. Egypt an phan i a far ka si a ti caah Sarah cu Pharaoh inn a phan.
Biakam Hlun cauk kong ah thiamsang ngai a simi Gerhard von Rad nih cun “Pathian biakamhmi cu hi lio caan ah hin a rawk kho dir hmun a phan” a rak ti. A tinak a ruang cu: 1) Hi hmun hi nangmah le na tefa kan pek hna tiah Pathian nih a timi hmun kha a kal tak. 2) Miphun pi kan siter lai a timi a si khawhnak lam, tefa a ngeihnak dingmi an nu Sarah kha midang kut ah a phan. Cucaah biakamhnak rawk deng lak in a tuahtu cu Egyptmi hna si loin Abraham amah lila a si. An vantha. Pathian nih a khamh than hna i Kanaan lei ah an kal kho than. Laimi nih vaan chiat vanthat kan ti tawnmi ah kanmah ruangah kan vanthat lo caan a um ti kha kan philh lo awk a si. Abraham amah ruangah Pathian nih a kamhmi thluachuah a sung dengmang. Pathian rak tha tuk hlah sehlaw a lo hnga. A kong hmanh Baibal ah tial a si hnga lo.
3. Jesuh Khrih Thluachuah
Khrihfami kan caah cun a sunglawi bikmi thluachuah cu Jesuh Khrih thluachuah hi a si. Cucu a nunnak pekin khamhnak lam a kan serpiak i Johan 3:16 ahcun “Cu ti cun Pathian nih vawlei hi a dawt hringhran caah a Fapa ngeihchunte kha a pek, cucaah amah a zummi paoh cu an thi lai lo, zungzal nunnak an ngei lai” ti le Johan 3:36 ah “Fapa a zummi paoh cu zungzal nunnak an ngei, Fapa nawl a ngai lomi paoh cu nunnak an ngei bal lai lo i Pathian thinhunnak cu an cungah a um zungzal ko lai” ti kan hmuh. Hi nih a langhter komi cu Pathian nih Jesuh Khrih hmangin a sunglawi tukmi thluachuah a kan pek i cu thluachuah hmuh le hmuh lo belte cu pumpak cungah a um ti a si ko.
Midang nih kanmah caah zumh piak le nun piak khawh a si lo. Kanmah ruangah midang zong nih thluachuah an sung fawn lai lo. Khrih a zum i a nawl a ngaimi nih co ding thluachuah tu a si deuh. Khrihfami nih kan zumh ahcun a za ko, zei hmanh tuah chap a hau ti lo kan ti tawnmi hi ruah than a hau. Zumhnak le nawlngaihnak an kal ti a hau. Cu ti cun Jesuh Khrih hmang in Pathian nih a kan kamhmi thluachuah kan co khawh lai. Hi kong zongah pumpak (kanmah) kan biapi. Midang nih tuahpiak le hrawhpiak awk a thami a si lo. Hna cu an hnawh men hnga, nain an hrawk taktak kho lai lo. Cucaah kanmah kan biapi. A rawh le kanmah ruangah. Athat le kanmah ruangah asiloah thawngin a si ko hnga. Pathian nih cun a kan kamh cang. Anih lei cu aa lim. Kanmah lei a bau rih. Cu ahcun nangmah le keimah kan biapi lai.
Cu caah, Laimi nih midang ruangah kan ti lengmang mi hi a zeimaw zat cu a va hman sual ko hnga nain kanmah ruangah a si deuh ti kha chim ka hun tuh. Adam thluachuah a hrawktu cu Adam le Eve an si ko. Abraham thluachuah a hrawk dengmang tu cu Abraham lila a si ko. Jesuh Khrih thluachuah zong a hrawktu le a cotu ding cu kanmah kan si thiamthiam ko lai. Midang puh ding an um lo. Mawhchiat ding zong an um lo. Uh hna ding zong an um lai lo. Zei cah tiah kanmah ruangah pei a si bik ko cu. Laimi hi “puh lo le puh lo puh” kan hmang ngai. Hihi Laimi kan than a kan dawntu pakhat a si. Cucaah, keimah nih ka tuah, keimah nih ka thawk, keimah nih ruahnak ka rak cheuh i keimah nih ka rak bawmh tiin “keimah thawngin” ti lungput cu kan ngei kho diam cang nain “keimah ruangah” timi hi kan ngei kho rih lo tiah ka hmuh. Ka palh ti kan i harh tuk. Mi nih a thami an tuah tikah cawn kan i nau tat. Cucu kan nunnak caah a tha lo ngaimi a si caah “keimah ruangah” timi lungput hi Laimi nih kan nunnak ah hun khumh cio hna usih law kan hmailei lamtluan ah thlua kan chuak deuh lai.
Theihternak: September 17, 2005 lio ah ka rak tialmi ka hun tarmi a si.
No comments:
Post a Comment