A Dong Rih Lo

A hlan liopi ah, chungkuh le saveh an rak um. Aho dah a kul rang deuh tiah bia an i al. Cu caah, tlik zuamnak kan tuah lai tiah bia an khiah. Hi ka hmun in khi ka hmun tiang kan tli lai timi zong tha tein an i ceih. An lung a tling veve.

Zuamnak cu an hun thawk. Saveh cu caan zei maw tiang cu rang taktakin a tli i lam hlat nawn a phan. Chungkuh cu tampi in ka lonh cang ti a hmuh tikah, thing kung tangah tlawmpal hei i din ta ning law, ka tlik hi ka pehthan te lai tiah khua a ruat. Thingkung tang ahcun a va thu, a rauh hlan ah aa hngilh diam.

Chungkuh tu cu a khul nuar ngai ko nain duh sah tein a tlik/kal lengmang i saveh te cu a lonh, cun an i tinhmi hmuh zong cu a va phan.

Saveh te cu a hun i hlau. Ka hun tli lai a ti tikah cun chungkuh nih a rak phanh kanh cang. A sung diam.

Cawn awk: Duhsah le caan hman tein tuahnak nih teinak a pek.

Nain, tuanbia cu a dong rih lo.

Ngaih nuam ngaimi thil a tang rih. Zuamnak zong cu a dih rih lo. A dang a um rih. Cucu a tanglei bantuk hin a si:

Saveh te cu an i zuamnak ah a sungh caah a lung fak. Zei ruangah dah ka sungh ti kha a hun ruat. Zuamnak ah ka sunghnak cu keimah le keimah a si bik in kaa ruah caah le ka daitlan caah a si ti kha a hun i hngalh.

Chungkuh kha ka teicia ti phun in rak i ruat hlah sehlaw chungkuh nih a tei khawhnak lam a um lo. Cu caah, a dang zuamnak tuah than dingin chungkuh cu a hei zuam than.

Chungkuh zong cu a lung ting ve.

Atu tan ahcun saveh cu a ran khawh chungin, cun i din bak loin a tli i chungkuh cu meng tampi in a lonh i a tei.

Cawn awk: Rang te le teima tein tuahnak nih teinak a pek.

Duhsah tein le caan hman tein tuah hi a tha ko. Nain, khul rang te le rinhtlak tein tuah kha a tha deuh.

Nain, tuanbia cu a dong rih lo.

Chungkuh te zong cu khua a ruat ve. Tuan deuh i an i zuammi phun ahcun saveh cu zei tik hmanh ah ka tei kho lai lo ti kha a hun hngalh. Tlawmpal khua a ruat. Cun saveh cu a dang zuamnak tuah than dingin a zuam. Nain, a lam belte lam dang deuh in a thim. Saveh zong nih cun a lung a tling.

Zuamnak cu an thawk. An hun tli colh. Saveh te cu khulrang taktak in a tuah tawn bantuk in a tli. A rauh hlan ah tiva kau ngaimi kam a phan. An i zuammi hmun cu tiva khat te lei ral in tlawmpal te lawng a hla cang.

Nain, saveh cu zei tuah awk hngal lo in tiva kam ahcun a thu ko. Cu lio ahcun chungkuh cu duhsah tein a tli ve lengmang i tiva cu a phan. Cun, khat te lei ral ahcun ti a hei i lio i a chuak, cun tlawmpal a hei kal i an i zuamnak hmun cu a phan.

Cawn awk: A hmasa bikah na thil ti khawhnak bik kha hngal law, cu he aa tlak cun thil kha tuah i zuam.

Nain, tuanbia cu a dong rih lo.

Atu cu saveh le chungkuh cu hawikom tha ngai ah an cang cang. Thil pakhat kha an ruat ti. An pahnih ning in a donghnak bik zuamnak cu a tha bik lai ti kha an hngalh. Cu caah a donghnak bik zuamnak tuah than ding an i tim; nain, atu tan cu an pahnih tan ti i tlik ding an i tim.

Tlik cu an i thawk. Atu tan cu voi dang bantuk si loin saveh nih chungkuh cu tiva kam an phanh tiang kha a puak. Cun, tiva kam cun chungkuh nih saveh cu a puak ve i tiva ral phanh tiang ti a lio pi. Tiva ral an phanh in saveh nih chungkuh cu a puak than i cu ti cun an i tinhnak hmun an phan. An pahnih in an lung an i hmuih tuk. A hlan lio i pakhat le pakhat an rak i tei lio nak khan an i lungsi deuh.

Cawn awk: Mah te lawng in miza si kha a tha, cun thil ti khawh zong a tha ko. Nain, a bu chungah rian na tuan khawh lo ahcun tuah khawh dingmi nak tlawm deuh lawng na tuah khawh lai. Zei cah tiah, a zei bantuk thil hmanh ah tha tein na tuah khawh lo nak zawn a um zungzal lai i, cu zawn cu midang nih tha ngai in an tuah khawh tawnmi a si lai.

Saveh a si zong ah chungkuh a si zong ah an sungh tik ah an lung dong lo. Saveh nih a voikhat nak a sungh hnuah fak deuh in aa zuam. Chungkuh nih cun a sungh tikah lam dangin tei khawhnak a kawl. Nunnak ahhin sunghnak kan ton caan a um tawn. Cu tikah fak deuh in tuan a hauh caan a um. A caan ahcun kan thil ti ning thlen i phundang deuh in tuah a hauh caan zong a um. A caan ahcun a pahnih ningin tuah a hauh caan zong a um.

Saveh le chungkuh nih cun nunnak ah a herh tukmi thil an cawn. Mi dang ral chanh in i zuamnak in anmah he tuah ti tikah hlawh a tling kho deuh tawn.

A tawinak in: Saveh le chungkuh tuanbia nih thil tampi a kan cawnpiak.

1. Khulrang te le caan hman tein tuahnak nih khulnuar ngai tuahnak cu a tei peng.
2. Mah ti khawhnak zawn i hngalh i cu lei hoih in tuah tikah hlawh a tling.
3. A bu in tuan ti nak nih cun pumpak lawng sinak in tuahmi cu a tei peng.
4. Zei na tuah hmanh ah, na sungh sual zong ah na lung dong hlah. Thil sining cu na doh ko zong ah hawi cu doh hna hlah.

Theihternak: “A dong rih lo” timi tuanbia hi, hawi nih email in an i kuat chinmi, ka sinah a phan ve i, a tha ngai tiah ka ruah caah ka hun lehmi a si.

** Vakok (MIT) nih June 2008 chuak CACC Magazine ah a tialmi kan tarmi a si.