Zumhnak Ralthuam

CIM Caan hman nak ( 25th April 2010)


Bawi Khrih ah Zumtu dihlak,

 Kan Bawipa Pathian minin nan kut kan tlaih hna. Pathian Dawtnak, Velngeihnak le Daihnak cu zumtu dihlak nan cung cio ah hmun tthan ko seh. Caantha a kan pe tu kan Bawipa Pathian a min thangtthat si ko seh.



Psalm 84:5-7 "Nangmah sinin thazaang a hmu mi hna cu zeitluk in dah an ilawmh, Zion tlang i va kal a duh mi hna cu zeitluk in dah an ilawmh. A ro a carmi nelrawn kha an tan tikah cerhti put tamnak hmun ah a cang; ruahter nih khan tidil in a khah ter. An kal tik ah an tthawng chin leng mang; Zion tlang ah Pathian hna Pathian cu an hmuh lai".



Thlacam cahnak:


• New Delhi ah a um mi kan unau hna an harsat nak le an himnak caah
• Malaysia ah a um mi kan unau hna harsat nak a tong mi hna caah
• Lailei ah inn kangh ruang ah harsat nak a tong mi hna caah
• Zumlo tu hna sin ah thawngtha bia chim in rian a ttuan lio mi missionary hna caah
• Kan ram ah Daihnak le dinnak a um nak hnga le Ram rianttuan tu hna caah
• Dam lo le harsat nak atong mi kan hawikom hna cah etc...

Nihin thawngtha bia a kan chimtu cu, Zumhnak ah kan pa asi mi le miphun dawtnak ah siseh, Bawi Khrih thawngttha ruang ah si seh upatnak sangpi kan pek cio mi Prof. Rev. Dr. Si Khia, Myanmar Institute of Theology, Yangon asi. Atu lio hi Kansas City, USA ah Association for Clinical Pastoral Education Conference a kai lio asi. Caan a kan hman piak khawh nak cung ah lung lomhnak nganpi kan nei.

Thawngtha bia kan ihrawm hlan ah BAWIPA KA HIMNAK Pathian thangthat nak  hla ngai ta hna usih.



Rev. Dr. Si Khia: 

Zumhnak Ralthuam

Cangthim: Efesa 6:16

“Zumhnak kha phaw caah i ken zungzal u law cu phaw cun Khuachia nih mei bantuk a simi thal in an kah hna tikah nan rak hmih khawh hna lai.”

Biahmaithi:

Caantha a ka petu Pathian ka thangthat i tuanvo ngeitu upa nan cungah ka lawm. America ram i khua a sa cangmi Laimi paoh nih America minung bantuk in khuasak tuntuknak ah hoi hngar awk um lo tluk in khuacan le sining, hmunhma he aa tlakmi hrukaih awk thilthuam, danhawk kedan phunphun an ingeih dih hna. ZUMHNAK le BIAKNAK ah tah zei bantuk thilthuam dah ngeih a herh ve?  

Zumhnak Ralthuam Ihruk ding

Paul nih Efesa 6:16 ah zumtu dihlak nih khuachia (sehtan) tukforhnak thal in him le luat khawhnak ding caah ZUMHNAK thuam i hruk ding in a kan cawnpiak.  

Albert Barnes nih Efesa 6:16 a fianternak ah:

“Paul nih hin nitin kan nunnak ah kan tawnmi tukforhnak pawl hi thal bantuk in kan nunnak kahtu an si. Cucu sualduhnak lungthin khuachia sehtan nih kan lungah thal bantuk in a kan kahmi a si. Cucu tukforhnak ti zong in auh a si. Abiapi bik in Pathian zeirellonak, zumh duhlonak, thilthalo tuahduhnak hna an si,” tiah a ti. 

Cu bantuk tukforhnak pawl cu:

• Ruah lo pi in kan thinlungah thal bantuk in a kan kah
• Ruah lonak hmun le hma in an ra (ambush a kan tuah) tawn
• Cu ti cun kan thinlung cu a fei bang in a chunh, li le thal bang in a kah i a tlengh,  kan thlarau tiang mei hma bang in a ciamter

Hi bantuk tukforhnak thal nih a kan kah tikah Pathian kan mawhchiat theo. Asinain:

• Tukforhnak cu Pathian sin in a ra lo. Kan duhnak a ṭha lomi nih khan a kan pialpi i rap ah a kan foih caah a si tawn. Cu tikah thil ṭhalo duhnak nih cun sualnak kha a pawi i a hrin; cun sualnak cu a ṭhang i patling a si tikah thihnak kha a hrin” tiah Baibal ah kan hmuh (Jeim 1:13-15).
• Kan lungput le kan duhnak lila hi a hmual a fakbikmi thal a si tawn.
• Hi bantuk thal nih a kan kah i a kan hrawh lo dingah a kan kah hlan ah khamhnak phaw ngeih a herh tiah Barnes nih cun a ti.
• Cu phaw cu Pathian a si (II Samuel 22:32). 
• Amah cu a zumtu a ho ca paoh ah khamnak phaw a si.
• Azummi kha Pathian nih sehtan ral, tukforhnak thal in a kan khamh.

Zeitindah mah PHAW cu kan i hruk khawh kun lai?

•  Zumhnak ngeih; Biatak thlacam nun ngeihnak in (Matthai 17:19-21).
• Pathian bia rel, lungthin ah camter, nunnak ah hmang in; (“Harnak ka ton tikah an ka doh, sihmanhsehlaw Bawipa nih cun a ka huhphenh” Salm 18:30). 

Biadonghnak:

Tukforhnak a phunphun nih thal bantuk in kan thinlung kha a kah tikah zeitindah kan ikham khawh lai? Pathian Zumhnak Ralthuam ihruk cu daithlang hlah usih. Pathian lawnglawng Hnangamnak, Himnak, Huhphenhnak le Khamnak Phaw cu a si.

Theihternak: April 25, 2010 ni CIM caan hmannak kan tarmi a si.

Nihin Rawl: Bia Al

Bia i al lengmangnak, hruhnak men le zeihmanh hngalh set tung loin al lengmangnak hi hrial i zuam, zeicahtiah hi bantuk bia i al lengmangnak cu i siknak ah a dong ti kha na hngalh.

- 2 Timote 2:23

Aho A Si Nan Ka Ti Dah?

CIM Caan hman nak ( 18th April, 2010)

Zumtu nu le pa hna,

Thihnak in a tho tthan mi kan Bawipa Jesuh min in nan kut kan tlaih hna. Pathian Dawtnak, Velngeihnak le Daihnak cu nan dihlak cung ah hmun tthan ko seh.

Psalm 51:16,17 "Raithawinak hi na duhmi an si lo, rak si hna seh law cu ka rak in pek ko hnga; na lawmh mi cu khanghthawi nak zong hi an si lo. Ka raithawi nak cu toidor nak lungthin hi a si, maw Pathian, toidornak lungthin le nawlngai mi lungthin hi na hlaw lai lo".

Thlacam cahnak:

Umnak cio ram hruaitu hna le nawlngei tu hna caah

Lairam le a uk tu hna, Ram hruaitu hna caah

Inn kangh ruang ah harnak tong mi hna caah

Umnak cio Krihfa bu hruaitu hna caah etc..

Nihin thawngtha bia a kan chimtu cu, Myanmar Institute of Theology, Yangon ah Siang Cachim zong a rakttuan mi le atu ah Luther Seminary, St. Paul, USA ah Pastor cawnnak lei ah PhD a cawng lio mi Saya Hrang Hlei asi. Lawmhnak nganpi he kan don. Thawngtha bia, kan dihlak caah Bawipa nih thlachuahnak kna pek piak ko seh.

Thawngtha bia kan ihrawm hna hlan ah Zohkhenh tu timi Pathianthangtthat nak hla ngai ta hna u sih.

Saya Hrang Hlei:-

A ho a si nan ka ti dah?

Jesuh le a zultu hna cu Sisaria Filipi peng khuate tlawn ah an ithawh. Lam ah Jesuh nih a thawh hna i, “Mi nih aho a si an ka ti dah, ka chim tuah uh,” tiah a ti hna. Annih nih, “A cheu nih Tipil petu Johan a si, an in ti. A cheu nih, Elijah a si, an in ti. A cheu nolh nih, profet pakhat khat a si, an in ti,” tiah an leh. Cun annih cu, “Nannih nih tah aho a si nan ka ti dah?” tiah a ti hna i, Peter nih, “Messiah na si,” tiah a leh. Cun Jesuh nih, “Ka kong hi ahohmenh chim hna hlah u,” tiah a ti hna. [Mark 8:27-30].

Nizan tih ni, ca cawn ni nga ni, ah khan kan hawipa pakhat [American] PhD dissertation defense a tuah nak ah ka va thu ve. PhD defense tuah kan ti cu, a huham a ngan ngai i inn chung vun luh hrim hrim ah thinlung aa phun dang kho ngai. Kan hawi pa cu, Professor pathum nih keh le orh in an thut hnawh i heh tiah bia an hal. Ka phung chim ding he pehtlai in Baibal ca ka rel lio si kaw, ka lung ah zeidang kong a chuak theng lo. Nain, Professor pakhat nih bia a hal mi pakhat te ka lung ah a tap ngai. Professor pa nih cun, ka hawi pa cu hi ti hin a ti: na dissertation tial mi a tha; na theology zong a tluang. Nain, a ho na si set ka fiang dih lo. “Ahodah na si ka chim tuah,” tiah a ti.

Mah biahalnak ka theih ah hin kan Baibal rel mi i Jesuh nih a zultu pawl kha, “Nannih nih tah a ho a si nan ka ti dah?” tiah a ti mi hna hi ka lung ah a chuak ngai. Kan hawi pa nih kum li chung luhlinh in a cawn i research a tuah hnu ah dissertation a tial tikah anih ca ah cun a fiang ngai nain, a Professor pa ca ah lung fian lonak tete a um len. Zumhnak le theology kong te hna i a diarhmun zei bantuk a si kha a Professor pa nih fiang set in a hngalh lo tikah “ahodah na si?” tiah bia a hal phah nak a si. Jesuh Khrih zong kha caan sau nawn a Pa rian a tuan i, khuaruahhar thil tampi a tuah ko bu le, Messiah a si nak kong kha fiang tein a phuan lengmang ko bu ah a ho set a si kha mi tampi nih anrak hngal dih ve lo. Cu ca ah, Tipil petu Johan nih a ho set a si kha hlat awk ah a zultu pawl kha Jesuh sinah a thlah hna ti kan hmuh [Matt 11:18-23]. Jesuh nih Tipil petu Johan zultu pawl sinah: “Va kiar uhlaw nan hmuh mi le nan theih mi: mitcaw nih khua an hmuh nak le, kebei nih an kal khawh nak le, hnachet nih khua an theih nak le, a thi mi hna nunter than an si nak le sifak mi hna sinah Thawngtha chim a si nak kong kha Johan cu va chim u,” tiah a ti hna [Matt 11:22].

Jesuh nih, Messiah a si nak kha a lam tampi in a phuan lengmang ko nain, mi tampi nih a ho a si kha anrak fiang taktak lo. Cu nak in a poi deuh mi cu, amah a zultu pawl lila zong kha lung awtawm in anrak um ve. A zultu cheukhat nih, Jesuh kha vawlei ramkhel rian tuan tu hmuh in an hmuh; Judah mi nih an awrh mi Messiah a si i, Rome pennak kha a hrawh lai i Messiah pennak a ser lai tiah an zumh. Cu ca ah, Jeim le Johan unau hna zong nih cu Messiah pennak i Jesuh keh le orh lei kam thutnak nawl an hal phah nak kha a si [Mark 10:35-45]. Caan tampi cu, kanmah cio zong Pathian kan zumh ning hi kan minung sinak deuh in kan zumh caan a um kho ngai. Pathian kan zumh ko, kan hngalh ko tiah kan iruah lio ah, rak zumh taktak lo le hngalh taktak lo zong hi a si kho ngai ve mi a si. Pathian kha minung sinak lawng in zumh le hngalh itimh ahcun lam ping ah pial a fawi ngai. Cu bantuk in, kan zumh mi Jesuh hi aho set a si ti hngal taktak loin, kan minung sinak lawng in kan zumh tikah, Peter bang in ti chungah pil zong a fawi ngai fawn [Matt 14:27-31].

Jesuh nih a zultu pawl kha “Nannih nih aho a si nan ka ti dah?” tiah bia a hal hna tikah an lung a pem i an thlarau mit a au than. Cu tikah, Khrih thawhthannak le khamhnak kong thawngtha kha an nunnak pek tiang in an aupi. Hi Jesuh biahalnak hi kan thlarau mit au nak ca ah siseh, zumhnak lei ah lam ding kan panh khawh nak ca ah siseh, a biapi tuk mi biahalnak a si. Hi biahalnak hi kanmah le kanmah ni fa kan ihal awk ah a biapi ngai fawn. Zeicah tiah, kan zumh mi le a hnu kan zulh mi kha a ho set a si ti kan hngalh lo ahcun zumhnak ah mi tlamtling lo kan si sual ko hnga. Jesuh nih, “Aho a si nan ka ti dah?” tiah ni fa bia a kan hal. Peter bang in, “Pathian Fa pa, Messiah na si” kan ti kho lai maw?

Thawngtha a hrawm mi zumtu nan dihlak cungah kaa lawm. Pathian nih nan lam tluanter sehlaw thluachuah in pe camcin ko hnaseh. Amen!

Lawmhnak he,

Hrang Hlei

Luther Seminary

St. Paul, MN

USA

Theihternak: April 18, 2010 ni CIM caan hmannak kan tarmi a si.

Nihin Rawl: Nuncan Dawh

Chun ceu i a ummi bantuk in nuncan dawh in nung usih, au khuang cercur in um hlah usih, ri hai in um hlah usih, nu le pa sualnak tuah hlah usih, zah hngal loin um hlah usih, i si hlah usih, i nahchuah hlah usih.

- Rom 13:13

Zohkhenhtu

A tanglei hla hi a tha ngaingai. Rawl Tak timi chungin a si. A sullam ruahchih ah a tha chin fawn.

Chuahtak Hna Law Kal Tuah

CIM Caan hman nak (11th April, 2010)

Bawi Khrih chung ah Zumtu Nu le Pa hna,

Caanttha a kan pe tthan tu kan Bawipa min thangtthat si ko seh. Pathian dawtnak, velngeihnak le Daihnak cu nan dihlak cung ah hmun camcin ko seh.

Psalm 128:1,2 "Bawipa a ttihmi cu mi lunglawm an si, a nawl a ngai mi cu mi lunglawm an si. Rian na ttuan tik ah nangmah pawcawm nak khim na hmuh lai i na lung aa lawm lai i khua awng na pem lai."

Nihin thawngtha bia a kan chimtu cu Texas Chin Baptist Church ah Pastor a ttuan lio mi Rev. Tial Lian asi. Ahmurka theih kan duh tuk cio mi asi i nihin ah CIM thawngtha bia aa hrawm mi hna kan sin ah caan ttha a kan pek piak khawh caah lung lawmhnak nganpi kan nei. Bawipa nih kan dih lak caah thlaw kan chuah piak ko seh.

Thlacam cah nak:

1. Laura le a Pa (Pi Catherine Par Chin nih a liam tak mi hna chungkhar)

2. Lairam ah Kangmei ruang ah Harsat nak tong mi hna

3. Mah le umnak Krihfa bu hruaitu hna caah etc..

Thawngtha bia kan ihrawm hlan ah Draw me Close to You hla te hi ngai ta hna Usih.

Rev. Tial Lian:-

"Chuahtak hna law kal tuah"

(Genesis 12:1-8)

Mah le chuahkehnak khua le ram chuahtak in hmundang le ramdang ah peem le i ţhial hi a har ngaingai mi a si. Inn kan hlannak ah atu le atu i ţhial hmanh khi a fawi lo. Hlan deuh lio lai khuate in kawlrawn lei i an rak peem tikah khuachung in an rak chuah ni ahcun khuadei hlanah ahohmanh theih ter lo in an rak kal tawn. Nihin ni ahcun Laimi nih khua dang le ram dang ah peem le i ţhial te hna hi a phung ah kan ruah cang i thil har zongah kan ruat ti lo.

Nikhat ah Pathian cu Abraham sinah a ra i bia kan i ruah tuah lai tiah a ti. Abraham nih, Bawipa, na bia ka ngaih ko, tiah a ti. Pathian nih Abraham sinah bia a kamhmi cu :-

1. Tefa tampi kan pek lai i miphun nganpi ah an cang lai.

2. Nangmah cu thluachuah kan pek lai i na min kan thanter lai, Cucaah na min cu thluachuah peknak ah an hman lai.

3. Nangmah thluachuah an petu kha thluachuah ka pek ve hna lai i chiat an serhtu kha chiat ka serh ve hna lai. Vawilei cung miphun vialte nih hin, Nangmah thluachuah kan pek bantuk hin thluachuah kan pe ve, tiah an ka hal lai, tiah a ti.

Abraham nih Pathian bia a theih tikah lungawtawm ngai in le zum setsai loin a um caah Abraham nih, zeidah ka tuah lai, tiah a ti. Pathian nih a lehnak cu, Na chuahkehnak ram le na rualchan le na pa inn kha chuahtak hna law kan hmuhsak lai mi ram ah kal tuah, tiah a ti. Vawleicung minung tuanbia ah khuaruahhar i cinken awk tlak a si mi cu, Abraham a kal taktak hi a si.

Abraham cu kum 75 a si tikah, Bawipa nih a chimh bantuk khan Haran khua cun aa thawh. A nupi Sarai le anau fapa Lot le an ngeihmi chawva vialte le an sal vialte hna he khan Kanaan ram lei kal ah cun aa thawh. An kalnak ding hmun hngalh lo in, ţheihlonak hmun leiah an i ţhial. An kalhnawh chan cu Pathian biakamnak (God's Promise) lawng a si.

Abraham cu Pathian nih a kawh hmasabik mi minung a si. Hi lioah Abraham nih Krifabu a ngei lo, Bible ca zong a ngei lo, bawmchantu le zumtu dang zong an um lo. Asinain Pathian kawhnak a theih mi a cohlan caah Pathian biakamnak kha a zumh i a kal ko. Abraham caah Pathian kawhnak cu a hna a tla. Cucaah Abraham cu Pathian nih thluachuahnak a pek. Kannih cu innchungkhar, hawi le kawm, krifabu kan ngei. Pathian kawhnak kan ţheih tikah kan hna a tla kho ve lai maw?

Moses cu burbuuk a alh mi a hmuh tikah Egypt ram ah a kir ţhan. Nehemiah cu langhnak a hmuh i Jerusalem vanpang remhţhan awkah a kir. Saul cu ceunak a hmuh i Jesuh khamhnak a phuang tu a si. Mary cu vancung mi aw a ţheih i Thiangthlarau thawng in fa a hrin.

Voikhat ah Episcopal pastor pa nih a ngakchiat lio a lung rawhnak kong tuanbia a chim. Kum 10 a si lioah tilioh cawnnak class a rak lak. A hawile he ti thuhnak ah zuan ding in diving board ah an dir hna. Ti chung i zuan ding kha a ţih tuk i a zuang ngam lo. Cu lioah a nu nih, kal law na tuahkhawh ko lai, tiah a forh. A hawile an i nuamh tuk kha a zoh tikah a kal ţhan i ti chungah zuan ding in aa tim ţhan. A zuan lioah a nu nih, "tlai uh" tiah fakpi in a au. Cu bantuk cu Pathian nih Abraham sinah a chimmi bia cu a si. Pathian cu tithuhnak a donghnak ah kanmah tlaih ding in a um ko. Tithuhnak ah zuang ko, keimahnih kan tlaih lai, na thinphang hlah, tiah a kan ti tu cu bia a kan kamhtu kan Pathian a si. Cucaah Abraham bantuk in Pathian kawhnak kan cohlan i kan kal ngam ve awk a si.

Abraham cu zumhnak in ţheihlonak ram ah a kal (Hebrew 11:8). Pathian nih a kamh mi ram ah khan zumhnak in a kal (Hebrew 11:9). Zumhnak in a fapa Isaac kha Pathian sinah a pek (Hebrew 11:17). Kanaan ram an phak tikah Abraham nih Bawipa caah khan biakţheng pakhat a ser (Genesis 12:7b).

Kannih Chin miphun zong Pathian thawngin kan chuahkehnak kan Lairam, kan nu kan pa le kan u kan nau kan chuahtak hna i kan phanhbal lo nak le kan ţheihbal lo nak vawlei cung ram kipah kan phaan ve cang. Abraham bantuk in kan phanhnak khua le ram cio ah Bawipa caah biakţheng ser cio hna u sih. Kan miphun le kan pumpak nunnak a kan daw i thluachuah a kan petu kan Pathian zeitikhmanh ah philhhlah u sih. Harnak le lung reţheihnak kan tawn caan zongah Bawipa kan i bochan ahcun thluachuahnak le lung lawmhnak kan hmuh ko lai.

Thawngthabia a ngaitu nan dihlak cungah Pathian nih thluachuahnak in pe ko hna seh. Amen….

Tial Lian

Pastor

Texas Chin Baptist Church

Fort Worth, Texas

USA.

Theihternak: April 11, 2010 ni CIM caan hmannak kan tarmi a si.

Thawhthan Ni

Thawhtthan Ni (April 04, 2010)

Bible relnak: John 19:28-30

A tu cu zeizong vialte a tling dih cang ti kha Jesuh nih cun a hngalh i Ca Thiang nih a rak chim mi tlinternak caah khan "Ka ti a hal," tiah a ti. Cu ka ahcun mitsur zuthor  an chiahnak umpu pakhat a um i zu thor chungah cun puanchia kha an vun hnim i feipar ah an ttemh i Jesuh an hun tuh.  Jesuh nih mitsur zu thor cu a van dawp i, "Aa liim cang," tiah a ti.  Cun a lu a khun i a thi.

Vailam Tahnak (Crucifixion)

            Vailam tahnak hi mi that lainawng misual taktak pawl thahnak ah an hman mi a si.  Hi bantuk in mithahnak hi Rom miphun nih an hmang lo.  Izipt mi, Babylon mi, Phoenicians le Nichuah lei minung nih kum zabu tampi chung hi an hman.  Rom cozah nih Palestine ram a uk tikah hi bantuk thahnak hi an hman peh rih.  Nain, sal le misual chiava tak pawl thahnak ah an hman.  Rom mi thahnak ah an hmang lo.  Vailam cungah an thlai i an thah mi hna hi tihal le fahnak an tuar khawh ti lo hnu ah ni hnih thum hnu ah an tit awn.  Fahnak an tuar i an celh ti lo hnu ah duhsah tein thi hna seh tiin hremnak le thahnak ah an hmanmi dantatnak a si. 

Hi bantuk in, kan Bawipa Jesuh Khrih cu misual chiava tuk hna an thah bantuk in Vailam cungah an thlai i an thah ve.  Vailamtah cu a chia hru tuk.  A muisam zong hi zoh huam ding a si lo.  Nain, Jesuh Khrih nih a muisam a thlen.  Vailamtah nak cu Khrih ruangah kan khamhnak a si.  Cu caah  Khrihfami nih vailamtah cu kan uar. Biakinn lawng si lo in, inn zong ah thlai le ttang zong ah i benh kan duhnak a si.

Vailamtah Hmun:

            Khrih an thahnak hmun cu Kalvary a si. Golgotha (Luruh Hmun) ti zong ah an ti.  Jerusalem hau leng ah a si.  Hi ka hmun ah misual mi cu mipi nih serhsiatnak tuar bu in an thah tawn hna.  Hi ka hmun ah kalnak lam cu ngaihchiatnak lam (the way of sorrow, Via Dolorosa) an ti.  Misual mi hna an thahnak hmun a si caah ning a tti kho taktak mi hmun a si.  Hi ka hmun ah hin misual mi cu an vailam tung kha an put ter hna i an kalpi tawn hna.  Jesuh Khrih le misual pahnih hna zong kha an vailamtah tung cu an put ter hna i mipi nih zomhtaih thlanglamhnak tuar pah in an kalpi hna.  Jesuh Khrih nih an tlaih i an thah ding cu aa hngalh cia caah ni hnih chung cu awlokchawng in a um.  Zan zong ah it kho lo in chungsivang in a um.  A tha a zawr ngai manh.  A vailamtah tung cu a pu kho lo.  An tuk an velh chih.  Nain, a vailamtah tung cu a pu kho lo.  Cu caah, Africa ram Cyrene in Simon ti mi pa kha biakinn ah zingka thlacam ding in a rat lio ah an tlaih i a vailamtah tung cu an put ter. 

Vailam cung ah an thlai:

          Jesuh Khrih cu zing suimilam pakua ah mifir pahnih hna karlak ah vailam cungah an thlai.  Misual nang le kei sualnak kha phur in harnak fak bik a tuar. Mi nih an nihsawh.  "Judah siangpahrang na si ahcun i khamh kun ngat," an ti.  A sir ah an thlaimi misual pakhat nih Jesuh cu a nihsawh ve i, "Messiah na si kun lo maw?  Nangmah cu i khamh law, kannih zong kan khamh ve ngat," a ti.  A dang pakhat nih khan a mawhchiat, "Pathian na ttih lo maw?  . . . Kannih caah biakhiahnak an tuahmi cu a hmanmi a si.  Kan tuahmi ruangah kan hmuh awk a si mi kha kan hmuh.  Sihmanhsehlaw anih hi cu tthatlonak zeihmanh a tuah lo," tiah a ti.  Cun, Jesuh cu a thawh i , "Jesuh, Siangpahrang inn na rat tikah ka philh te hlah," tiah a ti.  Cun Jesuh nih cun, "Mah hihi kan chimh; nihin ah Paradis ah keimah sin ah na um lai," tiah a ti (Luka 23:39-43). 

Suimilam pathum a rauh hnu chun suimilam hleihnih tluk ah ni cu a mui i vawlei cu suimilam pathum chung muihnak nih a khuh.  Mipi cu an khuaruah a har.  An lau.  Pathian tthawnnak a si hrimhrim lai an ti.   Cu lio ah biakinn puanzar cu cheu hnih ah aa cheu.  Mikip caah vancung innka cu a ong cang tinak a si.  Pathian sin ah mi zeipaoh kan kal kho cang tinak a si. Jesuh cu aw thangpi in a au i "Ka Pa, na kut chungah ka thlarau kha ka chiah," tiah a ti.  Cu a chim dih in a thi.

 Misual dang cu an thihnak ding ah ni hnih maw, ni thum maw, an rau tawn.  Zeitindah Jesuh Khrih hi tuantuk ah zing suimilam pakua in zanlei suimilam pathum chungah a thih hnga" an ti.   A lung a rawk (broken) heart ruang ah maw, a thi kalnak a rawk caah a si lai tiah an ti.  A luan cia kum zabu pakhat reng lo hrawng ah Dr. Strauss nih cun, "A phurhmi a liam cia, a tu le hmailei vawlei sualnak pi nih a thinlung a hrawh.  A phurhmi vawlei sualnak nih a thah e" a rak ti.  Nihin tiang an cohlan mi a si. 

 Bia dang in kan chim ahcun, "Nangmah le keimah sualnak nih Khrih chan a tawiter"  kan ti lai.  Kan sualnak in khamhnak rian kha tuante ah a liim khawh.  Johan 19:30 nih cun Jesuh nih vailam cung ah "Aa liim cang" tiah a ti hnu ah a lu a khun i a thi tiin a ttial.  "Aa liim cang" tiah a timi cu a man cu tling tein ka pek cang tinak a si.  Kan khamhnak caah Khrih nih vailam ah a nunnak cu tling te in a pek.  Kannih cu a nunnak in a kan cawk.

 Khrih a thotthan:

           Nithumnak ah Khrih cu thihnak in a tho tthan.  A nung tthan.  A thawhtthan lo ahcun Khrih cu thihnak nih a tei hnga.  Sehtan nih a tei hnga. Nain, Khrih cu thawhtthannak in teinak a hmu.  A thawhtthannak nih kannih zong a kan thawhpi ve.  Zumtu hna cu Khrih thihnak le thawhtthannak ruangah teinak kan hmu ve. 

            Khrih a nung tthan lai ti hi a zultu hmanh nih an rak zum kho lo. Vailam cungah Pathian Fapa a sinak tthawnnak cu a langh rua lai an rak ti. Vailam cung ah zapi hmuh in a thih ko tikah an lung a dong.  A dih cang ko rua an ti.  Nain, nithumnak ah a tho tthan.  Khuachia tuahnak in a damhmi Mary Makdalin sin ah thlan ah a lang.  Mary Makdalin kha "Minu, zeicadah na ttah len ko?  Ahodah nan kawl? tiah a hal.  Mary Makdalin nih cun dum cawngtu ah a ruah.  Khrih kha thlan ah a um ti lo caah, na chiahnak ka chim law tiah a hal.  Jesuh nih cun, a min tein "Mary" tiah a van ti.  Mary nih "saya" tiah a ti.  Khrih kha a tlai peng.  Khrih nih cun 'ka tlai peng hlah, ka Pa sin ah ka kal rih lo" tiah a ti. 

Pumpak cio nih ruah ding ah:

        Mary Makdalin cu khuavang nih an tuahnak in Khrih nih a dam ter. Khrih kha a dawt.  A zul.  Vailamtah pawng te ah dir in Khrih cu a zoh.  Khrih a temtuarnak vialte kha a hmutu a si.  Khrih nih a philh lo.  A thawhtthan tikah a sin ah a lang.  Nain, Mary nih a hngal lo.  Khrih nih a min te in a kawh. Nihin ah kan ruah ding ah ka duh mi cu: Khrih nih Mary cu a min tein a kawh bantuk in, kannih zong hi kan hngalh lo lio ah Khrih nih kan min tein a kan ko ve hnga maw?  Kawh ve awktlak kan si hnga maw?  Mary Makdalin cu Khrih nih a dam ter.  Kannih zong Khrih thawng in kan dam.  Kan nung.  Amah a zumtu kan si.  Kan hngalh lo lio caan zong ah kan min tein a kan kawh ve ko ti hi kan theih a herh ngai. 

           Cu ti cun, Khrih cu keimah caah teinak he a tho tthan.  A nung ti hi kan hngalh khawh lai.  Cu tin cun, Khrih cu kan lung chungah a nung.  Alfred H. Ackley nih cun, " A nung, A nung, Khrih Jesuh a nung ko, Kan i chok tti, bia kan i ruah, Ka umnak kip ah khan, A nung, A nung, Khamhnak kha pek awk ah, Ka hngalhnak na ka hal ahcun, Ka lung chungah a nung'" tiah a ti.  Khrih hi kan thinlung chungah a nung ko ti kan hngalh ahcun a nuam.  Ka sin ah a um peng tiin kan tem tikah kan hna a ngam.  Kan i chok tti i bia kan i ruah tiin kan tem tikah kan li a leng kho lo.  Vawlei hi a tho tthan mi Khrih tthawnnak in kan tei khawh.  Vawlei hi nuam tein kan hman khawh.  Thlarau thanuamnak a um.  Zumtu si a nuamhnak tem khawh a si.

Pathian nih thluachuahnak in kan pe cio ko seh. 

Rev. C Duh Kam (Van Bawi Lian pa)         

Theihternak: April 4, 2010 Thawhthan Ni ah Rev. Dr. C. Duh Kam nih TIM ah a chimmi kan tarmi a si.

Thawhthan Hnu-ah

Theihternak: Rev. Dr. Herbert Tum Ceu nih Global Chin Churches biaruahnak ah a thlahmi, kan tarmi a si.

                                                                       Thawhthan Hnu-ah

Cherhchan: Luke Thawngtha 24:17--

Biahmaithi: Kan Bawipa Zisukrih a thothan ticu a zum lomi le lung awtawmmi kan um lai lo tiah ka ruah; na-in zei ruangah a thawh than tihi vun ruatti than u si ti ka duh. Luke Thawngtha 24 nih hin a thawhthan nak sullam hi fiang tein a kan chimh. Caan nan ngeih cio lo caah a tawinak in ka vun tial lai.

Thawhthan nih ah Caleopas le a hawi pa cu khualtlawn ah an i thawh. Zaanlei sang in an i thawh theu lai; zei ca'h ti ahcun Meng 6 lawng a hlatmi Amous khua hi khuachim lai ah an phan. Jerusalem ah a cangmi Zisukrih thawhthannak ruangah buaibainak le luang awtawmnak vialte cu an kal tak i anmah tinhnak hmun leiah an kal ko. Prophet hna nih an rak chim ciami Zisu kong le a thih lainak kong, a thawhthan lainak kong a rak theih cia dihmi an si ko tung! Mary Macdaline le a hawi nih thlan an va ven i Zisuh a puan lawng a taang i a thawhthannak kong an rak chimmi zong tha te-in an theih ko tung! Cu kong cu fiang te'n theih i timh lo bu le lomhnak zong ngei loin an kaltak daih ko!

Zisuh kan zum, Pathian kan bia kan ti ko; Bible ca zong kan theihmi a tam pah ko cang; thawhthannak kong zong kan theih ko nain kan Bawipa hi kan pumsa duh ruangah maw, chawva ruang ah maw!, minthan le mah zawn lawng ruahnak ruangah maw!, kan kal tak cuah mah ko. Judah miphun caah hin zaanlei sang i khualtlawn i thawh hi a thalomi (unlucky) ah an rak ruah. Kan pumsa duhnak le vawlei chung thil ruang i kan ca-ah a thothanmi Zisuh kha hnu chit riangmang i kaltak hi thatlonak lei a hoihmi minung taktak kan si ko. U le nau hna, nang tah zeithil ruangah dah Zisuh hi hnu na chit tawn?

Hitluk kan sual, kan thatlo ko bu hin kan Bawipa nihcun a kan thlah kho hrimhrim lo ee. Job tuanbia nih khan Zisuh nih a kan thlah kholonak kong cu fiang tein a kan chimh ko. Amah kha hnu a chit i kanmah pum duhnak lei ah a kal cuahmah cangmi hna kan hnulei te-in kan Bawipa nih a kan zulh peng komi hi kan caah Thawhthan Thawngtha cu asi. A kan sian hrimhrim lo. Zei ko hen nan ruah i nan tuan! nan ba tuk cang maw! Keimah kong le ka thawhthannak kong hi nan fiang kho hrimhrim lo maw!, caan saupi Krifa nan si cang i nan theih zungzal ko tung! tiah Thawhthan ni ahhin bia a kan hal ve.

Caleopas le a hawipa cu pumsa duhnak lei ah an rak kal i a thothanmi Zisuh kha hnulei an rak chit ko cang na-in, thawhthannak kong an rak i ceih lengmang i kha kong ah an rak buaimi te kha san a tlai tuk. Fiang te-in an thei lo i an zum kho dih lo nain thihnak in a thothanmi Zisuh kong cu an ruah i an i ceih lengmang rih ko. Kha lio caanah Zisuh cu an sin a rak phan i fiang tein an theih khawhnak hnga a cawn piak than hna. U le nau hna, zei kongah na va buai i Bawipa na kaltaak caan tampi ko hmanhseh law A kong ceih le chim le, Amah caah buaibai cu rak daithlang hrimhrim hlah. A thothanmi Zisuh nih na hnulei te-in an dawi i na ruahmi, na chimmi, le na tuanmi tekha an theihpi zungzal ko.

Amous khua an vun phanh tikah khua a mui pah cang. Caleopas le a hawipa cu riah an i tim nain kan Bawipa cu hmailei ah kal a tim rih; kaltak a timh hna. Cu lio caan ah raal le sahraang tampi an um lio caan asi pinah khuadang kha a hlatpi rih caah zawnruahnak taktak in khualpa Zisuh cu an sinah riah ve dingin an sawm. Zisuh nih, an thinlung dihlak te le zawnruahnak taktak in an sawm kha a hmuh tikah an sinah a riak i zaanriah a dumpi hna. Zisuh hi bia tamnpi chim in an sawm lo nain an thinlung tak in an sawm. U le nau hna, phungchim le thlacam thiammi zong na si lem lai lo nain Zisuh hi na thinlung dihlak in sawm khawh cu a biapi tuk hringhran. A luan ciami na nunnak ah zeitluk i na va sual i voi tampi na hlawt cang ko zongah thinlung tak tein Bawipa na kawh i thla na cam ahcun na sinah a caam lai i khuaruahhar thil lianngan cu a tuah ko lai.

An riahnak ah Zisuh nih Changreu a lak, a cheu, i Pathian a thangthat kha an hmuh hnu lawngah, kha thil kha Zisuh lawng nih a rak tuahmi thil a si kha an lung a pem i Zisuh asi kha fiang tein an vun hmuh khawh than. Cu hnu-ah an i tinhnak lei kal ti lo in, le thaizing khuadei zong kha hngak ti loin Jerusalem leiah an kir colh ti kha kan hmuh. An kal leiah cun lung awtawm bu in an kal na-in an kir leiah cun lomhnak le hnangamnak he an khat cang. Zisuh a thawhthan hnu-ah an hmuhnak kong le an sinah rawl a dumpi hna nak kong cu a dang zultu hna sinah an va chim tikah Zisuh an hmuhnak kong kha an rak chim cio; cu hnu cun Thawhthannak kha an i fiang tuk cang i thihngamh tiangin Thawngtha an chim, hjarnak phunzakip tuar in an thih tiang Zisuh kong an chim nak kha asi.

U le Nau hna, Zisuh kha lungtak in a biami le a sawmmi hna nih khuaruahhar thil lianngan kha an hmuh, Zisuh kha fiang te-in an hmuh khawh; i Zisuh he aa tongcangmi hna cu pumsa duhnak lam in an kal ti lo; Hnabei dong le buaibai in an um ti lo. Lomhnak in an khat, an ral a tha i Zisuh kong chim dingah an i thawh i thih tiangin Thawngtha a chimmi cu an si.

2010, Thawhthan ni ahhin na kaltaak lengmang komi Zisuh nih an kawlnak, an cawnpiaknak kha thei in Zisuh cu lungthintak tein sawm ve ding ah kan sawm. Cu hnuah kan kal tawnmi Lam kha mertak in Thawngtha karhternak rianah tangti cio hna usih! tiah kan sawm fawn hna. Bawipa nih in umpi hna sehlaw Daihnak in pe cio ko hna seh! Amen!

Thawhtthan Ni

CIM caanhmannak (4th April, 2010)

(Thawhtthan Ni)

Bawi Krih ah Zumtu Nu le Pa hna,

Thihnak in a tho tthan mi kan Bawipa Zisuh Krih Dawtnak, Velngeihnak le hnangam nak cu nan zapi cung ah um ko seh.

I Kor.15:20, 21 "Sihmanhsehlaw biatak cu hihi a si: Khrih cu thihnak in thawhter a si i cucu thihnak chung i aa hngilhmi hna zong kha thawhter an si ve lai tinak aamahkhan a si. ²¹Thihnak cu mi pakhat thawngin a tlun bantukin thihnak in thawhṭhannak zong cu mi pakhat thawngin a tlung ve".

Lk. 24:6 "Hika ah a um lo, a tho cang (Jesuh Krih cu)".

Kan Bawipa Zisuh Krih thihnak in a thawhtthan nak ni campha kan phan than cang. Bawipa min kan thangtthat. Pumpak cio kan nunnak ah Bawipa thawhtthan tthawnnak nih teinak kan pe cio hram ko seh.

Nihin thawngttha bia a kan chimtu cu malaysia Ram um kan miphun hawi  hna sin ah Tukhal rian a ttuan mi Rev. Lal Pek Lian asi. Thawngttha bia kan ihrawmnak ah Bawipa nih kan zapi caah thlachuahnak kan pek piak ko seh.

Thawngttha bia kan ihrawm hlan ah Zisuh Krih Thawhtthannak kong an piahmi  zoh ta hna u sih. Asennak te khi hmet ko.

Rev. Lal Pek Lian:-

Baibal caang thim: "Mi nih cun an thawh hna i, “Zeicahdah a nungmi cu a thimi lakah nan kawl? Hika ah a um lo, a tho cang.” Luka 24:5-6.

            Bawi Jesuh thihnak in a thawhthannak hi khuaruahhar thil vialte lakah khuaruahhar bik a si. Thawngtha cauk tialmi tete ah dannak[1] a um len ko lai. Hihi cu a taktak kong kha an chim cio caah a tenok cu i dan awk hrim khi a si. A herh bik mi cu thlan a lawn i Jesuh a tho cang timi thawngtha an tial ciomi kha a si. Mithi[2] lak i Bawi Jesuh kawl lo ding kha a biapi taktakmi cu a si. Korin khuami hna sin i Paul cakuat khi ahmasa bik thawhthan kong tialnak a si tiah Baibal ah kan cawn i thihnak hrawh a sinak le tei a sinak kha kan rel khawh (1 Kor. 15:1ff[3]). Thlanmual[4] nih aa kalpi khawh lomi nunnak, Jesuh he um tinak nun kha khrihfami nih nihin le hmailei caan caah kan ngeihmi nunnak a si.

            “A nungmi” timi biafang vanmi i an hmanmi hi tehte nung a si (cf. Heb. 7:8[5] zoh chih). Hi biatlang nih thazaang tampi a kan pek, zeitintiah “Kan Bawipa cu a nung tiah kan hngalh” ti hi kan chim khawhmi a si ve caah a si.[6] Hika ah a um ti lo, a tho cang tiah vanmi nih an chimh hna. Galilee i a rak kal chungnak tiang khan an chimh hna. Thawhthannak thawngpang hi thlan hram tiang ah a si bal lo. Ramri a rak samh colh i Galilee a rak phan diam cang! Cucu Paul te hna nih kan nun hnawh chan a si, kanmah kong kan chim lo, Khrih cu Bawipa a si, tiah thawhthannak tehte an sinak kha a chim i a cakuat vialte i a muru cu a si (cf. 2 Kor. 4:5).

            Thawhthannak hi khrihfaphung i kan nunnak hrampi a si. Teitu vialte i teitu kan sinak a langhtertu a si. Job 14:14 i biahalnak “Mipa cu thi sehlaw a nung kho than ti hnga maw?” (If a man dies, will he live again? NIV) timi cu bialeh piak a si cang. Thawhthannak[7] nih a bia a leh piak cang! Thlan cu a lawng cang.[8] Jesuh cu kan nunnak caah kan i zohchihmi a si pin ah amah bang kan nun khawh naklai a kan bawmtu a si.

----------------------------------

[1]Marka 16:5; Matthai 28:2; Luka 24:4; le Johan 20:12 hna hi rel ti te hna hmanh. Hi thil vialte hi Zarhpi ni ah a cangmi a si. Thawngtha a tialtu hna nih Jesuh thawhthan ning an theih ning cio in an tialmi a si caah a tenek tete aa dannak a si. Baibal Cawnpiaktu: Biakam Thar, 328 ah zoh.

[2]Barclay nih cun mithi lak i kawl a ti tik ah phun thum in a fianter: Bawi Jesuh cu mitha, cawnpiak tu thiam a si ti tiang lawng a ti mi; Jesuh hi a kong cawn awk a si, a kong hngalh awk a si ti tiang lawng ruah; le Jesuh hi a nundan le a ziaza tahchunh awktlak a si ti tiang lawng zumh hna hi mithi lak i kawl an si a ti. William Barclay, The Daily Study Bible: The Gospel of Luke, 292-293. ‘Mithi lak i a nungmi kawl’ timi biatlang phun hi Judah mi an holh kal ning kel a si tiah Clarke hrilhfiah nih cun a chim ve.

[3]Thawhthan kong a chim tik ahhin thil pali aa zul: Jesuh cu a thi, an vui, a tho than, a zultu hna sin ah a lang ti hi a si. Gnostic pawl hoi hna nih cun Jesuh hi an thih ter siang lo. A thimi kha Jesuh a si lai lo tiah an hei i cawnpiak men ko.

[4]Thihnak hi Pathian chiatserhmi ah ruah a si i cu thihnak cu amah Pathian lila nih a kan hrawh piakmi hi thawhthannak a hmual cu a si.

[5]Biathlam 1:18 le 2:8 hi rel chih awk a si tiah Treasury of Scripture Knowledge nih cun a kan fial chap. e-Sword chungin lak mi a si.

[6]Matthew Henry hrilhfiah nih a chim ning a si. e-Sword ta lak chinmi a si.

[7]Hlan lioah khan Rome nih an siangpahrang ni an rak ngei i cu ni cu sebaste ti a rak si. Cucu an siangpahrang an upat ni le a thangthat ni a si. Khrihfa hna nih, ziah Rome uktu hmanh nih cu bantuk ni a ngeih ahcun kan Bawipa zong nih a ngeih ve lo an ti ko rua. Cu tikah Thawhthannak ni Khrihfa caah a biapi bik sullam a ngeimi cu an rak thim. Cucu zarh pi ni hi a si. Rev. James Sangawi tialmi Nunphung Hmaan, 1988, 10.

[8]The New Interpreter’s Bible in Twelve Volumes: The Gospel of Luke and  the Gospel of John, 473 ah zoh.

Theihternak: April 4, 2010 Easter Sunday ni CIM caan hmannak tarmi a si.

Thlarau In Kan Sinah

Good Friday: A Hmaanmi Temhinnak

Theihternak: Atanglei hi Rev. Dr. Herbert Tum Ceu nih a tialmi le Global Chin Churches biaruahnak ah a thlahmi, kan tar chinmi a si.

A Hmaanmi Temh-innak

Bible Cherhchan:- Isaiah 53:7-12

Biahmaithi:- Atu zerh hi kan Bawipa Zisukri a temhinn zerh asi caah Krifa tampi cu ngeihchia le zuunngeih in an um. Zumtu cheukhat hna cu kan Bawipa a temhin bantuk in ka tuar ve lai an ti i anmah le anmah thirhling in an i tu, an thi a chuak dih; a thimi tiang an um ve tawn. Kan Bawipa Zisukri hi zeiruang ko ah hen hi temhinnak hi a rak i thim hnga! Pa Pathian nih fapa ngeihchun hi tluk i temhin ter hi zei tin hen a rak sian hnga! Hi tluk in an tuk an velh ko nain bia sual ka khat tehmah a chim lo i tu fate bantuk in aa in ko (53:7) ati.

Kan sual lo na-in le kan si loning in mi nih an kan ti tikah inkhawh hi a har bikmi asi. Fahnak le temhinnak kan ton tikah 'zei cadah mah thil hi ka cung ah Pathian nih a tlun ter hnga!' tiah vansang au in kan um tawn. Prophet Isaiah nih, ' Pathian fapa hrimhrim asi mi Zisu nih misual khamhnak ding caah temhinnak hi amah tein aa thimnak kong hi a tial (Is.53:7-9). A hohmanh nih hnek chom si loin, kan caah temhin nak a inmi ah hin a lung a lawm i Pathian zong a lawm ve. Harnak le temhinnak hi Krifa kan lam asi zia kha a langh ter. Pathian nih bia a ceih te lai dingmi ruangah hin temhnak le intuar nak chungin Pathian he nun tiding kha Peter zong nih a kan fial(I Pet. 2:23).

Ka pa hi mi bomh a duh tukmi a rak si i voikhat cu a fa le rual pa 3 he ramriahnak in inn leiah nuam te-in, lentecelh pah in kan rak tlung. Lam ah inn saknak caah thing a pumi hna kan hun phanh hna i cu thing rit pawl cu a rak kan chaan ter, a tutiang ka philh kho lo. Kan i nomhmi vialte cu a dih i rethei le thaba te in inn kan rak phan. Ka pa nih a zoh tikah a lung a tling tuk i kanmah cung zong ah a lawm ve. Cu thil cu inn satu hna kha an zawn a ruah hna i a dawt tuk hna caah a rak si.

Kan Pathian nih a fapa ngeihchun te temhin nak a huah ter i a nunnak tiang a pekmi hi minung a kan dawt tuk ruangah asi. Zisuh temhinnak ruangah hin Pa Pathian cu a lawm i Fapa Zisu cung zongah a lung a tling. Cu thil vialte cu kan nih misual duhdimnak le zungzal nunnak caah asi ko. Zeitluk khuaruahhar dawtnak dah asi!(Heb. 12:2). Bawipa cu a tha! Cu kong a fiangmi Pathian saltha hna cu temhinnak an tuar tikah an hraam an kui bu-in Pathian an thangthat khawh.

Kan khua ah Dr. Dennis Shu Maung a pa pu Khup Hei cu a ke thingtum nih a nenh i a khuk tang hi a maan dih. A fah tuk ah a thlanhripi nih a paih i a aihram bu in Pathian a thangthat; hla a rak sa zungzal. Sizung phanh lo tein khua ah a ke cu an tan paik i a nunchung Pathian riantuantu saltha bik ah a cang. Kum 84 a si cang; Atu tiang a kan nunpi rih ko.

U le nau hna, Kan Bawipa hi temhinnak kan in tikah a kan kaltak lo i kan sinah a tem-ing vemi le a mitthli a tla vemi zong asi. Mery le Martha an ta pa Lazarus a thih lio zongah an sinah a ngeih a chia i a rak tahpi ve hna. Harnak, sifahnak, le temhinnak a rak ing balmi nih cun midang temhinnak kha an theihpi khun hna i an tahpi khawh ve hna.

Kan Bawipa Zisukri a temhin lio caan ahhin a dawtnak kha ruat in le lomhnak bia chim bu-in kan nih zong midang caah temhinnak le zawnruahnak ngei chin ko hna u sih!

Bawipa hnemhnak le Thluachuahnak nan dihlak cungah um ko seh! Amen!

Nai Dawh Khun Ko

Nihin Rawl: Mi Sifak An Au Tikah

Mi sifak hna an au tikah a hna aa chehmi cu,

Amah a au ve tikah ahohmanh nih an theih piak ve lai lo.

- Phungthluk Bia 21:13